Xavi Simons-dip in de maak

Xavi Simons speelt in zijn eerste seizoen in de Eredivisie alsof het de normaalste zaak van de wereld is. De negentienjarige aanvallende middenvelder reeg de complimenten aan elkaar in de eerste seizoenshelft, maakte op het WK zijn debuut voor Oranje en wordt sinds zijn doorbraak bij PSV weer in verband gebracht met een terugkeer naar Paris Saint-Germain. Simons is daarmee een hoge boom geworden en het moment dat hij de wind gaat vangen, komt steeds dichterbij…

Het moment Xavi Simons aan PSV werd gelinkt, ging er een wave door het Nederlandse voetballand. We kenden hem alleen van de filmpjes op Youtube, de lovende woorden van verschillende grote voetballers en zijn miljoenen volgers op Instagram. Waar andere grote talenten in hun Story Q&A’s (vraag en antwoord, red.) blijven aangeven op de weg terug te zijn, speelt Simons zich in het Phillips Stadion een weg naar ongekende hoogte. Met een voorselectieplek in het eerste Oranje-lijstje sinds de terugkeer van Ronald Koeman lijkt Xavi PSV voorlopig niet te verlaten om op een hoger niveau dan de Eredivisie te acteren. Simons heeft immers nog wat te leren van de grote mannen in Oranje, en met name een oud-PSV’er.

Xavi Simons en het sprookje van PSV

Het moment dat Simons een vijfjarig PSV-contract tekende in plaats van een huurverbintenis ondertekende, was het al even carnaval in Eindhoven. Het wonderkind van Paris Saint-Germain, die tot zijn negentiende tot elf wedstrijden in het sterrenensemble kwam, hoefde niet te wennen aan het niveau van PSV. Trainen met de topspelers van Europa kan immers moeilijker zijn dan negentig minuten speeltuinvoetbal tegen de Cambuurs en de FC Emmens van deze wereld, maar dat betekent niet dat ook Simons moet waken voor die grote, boze wolf die vrijwel elk talent te grazen neemt na zijn grote doorbraak.

De talentendip.

Jurriën Timber had er voor en tijdens het WK last van, Ryan Gravenberch in zijn laatste seizoen bij Ajax ook, Memphis Depay en Steven Bergwijn waren in hun eerste seizoen bij PSV ook niet de constante factoren die hen een transfer naar een topcompetitie opleverde, en dat is voor Simons niet anders. Wat wel anders is voor het negentienjarige talent, is de interne én externe druk die er op zijn brede, maar vooral jonge schouders wordt gelegd.

Dat Simons een speler is die eerder gedijd bij die druk dan eraan onderdoor gaat – anders speel je niet jaren voor FC Barcelona en ben je één van de weinige buitenlandse talenten die speelminuten kreeg in het eerste van PSG – zorgt ervoor dat hij zich in zijn eerste maanden ogenschijnlijk gemakkelijk door de Eredivisie dribbelt, passt en scoort. Veertien doelpunten, zeven assists en dat in de eerste 35 wedstrijden die hij (op regelmatige basis) op hoog niveau speelt.

Dan ga je je bijna afvragen: waarom speelde Simons niet “gewoon” in de basis van Paris Saint-Germain?

De nachtmerrie van Donny & Mo

Misschien om de reden dat Mohammed Ihattaren zijn plek verloor bij PSV en nu achter de bank in de Allianz Arena zit, dat Donny van de Beek ook onder Erik ten Hag een bijrol heeft en dat Riechedley Bazoer een eeuwig talent is gebleven. Doorbreken in de Nederlandse top is als jezelf omhoog werken in een familiebedrijf: je wordt pas echt getest op het moment dat je hetzelfde trucje in een andere omgeving moet doen. Dan komen ineens de punten aan het licht die in de Eredivisie niet opvallen, maar tussen de grote mannen het verschil tussen winnen en verliezen maken.

En voor een jonge speler vaak betekent dat er meer ervaren spelers, die er bij grotere clubs wél aanwezig zijn op dezelfde posities als de Eredivisie-aankopen, de voorkeur krijgen.

Dat zorgt voor Simons voor een scheef beeld. Bij PSV is hij binnen een half jaar van supertalent naar dragende speler gegaan. In dat eerste half jaar, dan is alles nog rozengeur en maneschijn, kom je als talent nog weg met verkeerde beslissingen en blijven de mensen klappen op het moment dat Simons de bal op een onmogelijke manier meeneemt, controleert en met de buitenkant van zijn voet de doelman verschalkt.

Achter de technische hoogstandjes, doelpunten en assits gaat wel de reden schuil dat Simons nu niet voor PSG speelt, maar de clubkleuren van PSV verdedigt: balverlies omdat hij niet de juiste keuzes maakt aan de bal, zijn actie mislukt of hij van de bal gezet wordt of uit positie staat. Zaken die je in de Eredivisie nog kunt compenseren, maar op Europees niveau worden afgestraft – en dat geldt nog meer in de grotere competities.

Maar ook in de Eredivisie kan dat al voor problemen zorgen, bewees Mohammed Ihattaren onder Roger Schmidt. Dan kan je bij bijna één op de vijf schoten op de juiste positie staan om te scoren (19% van Eredivisie-schoten is raak) en in de Eredivisie met je passing uitblinken (6,5% totale passing eindigt in assist of belangrijke pass, 34 passes per negentig minuten): zo lang die absolute aantallen niet opwegen tegen de hoeveelheid balverlies die Simons heeft (gemiddeld zes keer per wedstrijd) en daarnaast zijn individuele acties minder dan de helft van de keren laat slagen – óók in de Eredivisie – hoeft de jongeling nog lang niet aan een transfer te denken.

Het Oranje medicijn

Dat Simons bij PSV ook volgend seizoen misschien geen Champions League-voetbal kan spelen, is de grootste doorn in het oog voor de speler zelf. Het miljardenbal is de bakermat voor voetballers in Europa, om dat doel te realiseren investeerde PSV naast Simons ook flink in de komst (lees: salarissen) van ervaren krachten als Luuk de Jong en Walter Benítez en omdat PSV dat óók in de voorgaande jaren deed zonder transfer- én sportief resultaat, brengt dat vooral de carrière van Simons op een belangrijk kruispunt.

Als je met een PSV-bril naar de situatie kijkt, dan is contractverlenging de enige optie. Vanuit het perspectief van Simons is het ook duidelijk: PSG is zijn eindstation en PSV is een tussenstap. Dat die ontsnappingsclausule in het contract van Simons, naar verluidt twaalf miljoen euro, er ook voor zorgt dat PSV niet maximaal kan profiteren van de ontwikkeling die Simons het afgelopen jaar doorgemaakt heeft, zorgt er echter niet voor dat Simons zijn talent kan blijven ontwikkelen – en dat doe je door om op een zo hoog mogelijk niveau te spelen.

Simons heeft die kans misschien niet in de Champions League volgend seizoen: een langer verblijf bij PSV heeft niet alleen het voordeel dat hij het gros van de wedstrijden nog speelt in een omgeving waar hij fouten kan en mag maken – en in het Parc des Princes, of welk andere voetbaltempel van de Europese Elite dan ook, is die ruimte er niet.

In Oranje, en helemaal met een patron-bondscoach als Ronald Koeman, zijn voorkeur voor twee zessen en één tien en een mentor als Georginio Wijnaldum voor binnen de lijnen, heeft Simons als een van de weinige spelers ook meteen het medicijn voor de onvermijdelijke talentendip. Dat Simons met heel zijn ziel en zaligheid kan voetballen, dat hebben we de afgelopen maanden gezien. De komende maanden moet hij vooral bewijzen of hij het ook in combinatie met zijn hoofd kan – alleen dan ben je als tiener/jonge twintiger pas echt klaar voor een plek bij de Europese top.