Heitinga-lot in handen van Slot

John Heitinga staat voor zijn belangrijkste wedstrijd als hoofdtrainer van Ajax. De onervaren oefenmeester kreeg Ajax uit de Schreuder-shit. De volgende stap zetten met de spelersgroep, dat lukte echter niet. In de Eredivisie lijkt de club kansloos, waardoor alléén de beker ervoor kan zorgen dat Heitinga nog iets heeft om op terug te vallen tijdens de evaluatiegesprekken over dit seizoen.

Feyenoord – Ajax in de KNVB Beker

In de week van De Klassieker in de KNVB Beker, rolde de tweede kop sinds het laatste treffen tussen Feyenoord en Ajax in De Kuip. Om acht uur trappen de aartsrivalen in Rotterdam om een finaleplek in de beker af te dwingen. De vorige ontmoeting in de Johan Cruijff ArenA eindigde in een overwinning voor Feyenoord. Dit keer ontvangt het Ajax.

In veel opzichten lijkt het duel van aanstaande woensdag op het jongste treffen tussen Feyenoord en Ajax. De Rotterdammers spelen om één van de prijzen en hebben nu het thuisvoordeel. Ajax speelt voor de laatste kans. Op een prijs, maar ook om een langer verblijf van trainer John Heitinga. Dat de voormalig trainer van Jong Ajax wel de nodige progressie heeft om op terug te vallen, spreekt in zijn voordeel.

De Ajax-trainer haalde in de dertien wedstrijden die hij aan de leiding stond 2,23 punten per wedstrijd. Ter vergelijking: Schreuder haalde in 26 wedstrijden 1,65 punten per wedstrijd, Ten Hag haalde in 215 wedstrijden 2,34 punt per wedstrijd.

Dat voordeel op Schreuder is ook terug te zien op de ranglijst. Ajax stond vijfde. Het klom onder leiding van Heitinga op naar de tweede plek. Tot aan de wedstrijd tegen Feyenoord leek het rozengeur en maneschijn voor de oud-verdediger. Na die ene zware tik tegen Johnny’s minst favoriete club, hing de Amsterdamse vlag eigenlijk al halfstok.

Geen blijvend antwoord op Schreuder-problemen

Ondanks de stijgende lijn in punten, is er bij Ajax nog steeds een neerwaartse spiraal te zien. Na het gelijke spel tegen FC Volendam moest Schreuder het veld ruimen. De oud-trainer van de Amsterdammers begon met 6-1 winst op Groningen en 5-0 tegen Heerenveen.

Op het moment dat de tegenstand voor het eerst heviger werd in de Eredivisie, begon de ploeg te wankelen. Eerst tegen AZ (2-1 verlies) en daarna een dramatische serie onder meer verliezen van PSV en gelijke spelen tegen teams als FC Emmen, NEC en uiteindelijk dus FC Volendam.  

Bij het Ajax onder Heitinga is eenzelfde tendens te zien. Na het ontslag van Schreuder was er een enorme progressie te zien, vooral in het positiespel en het gehanteerde baltempo. De mannetjes stonden bij Heitinga op vaste plaatsen in plaats van in een roulatiesysteem. De duidelijkheid had zijn effect in de eerste weken, maar bleek niet genoeg om Europese tegenstanders (zoals Union Berlin, red.) het zo moeilijk te maken als in de voorgaande jaren.

Die uitschakeling in de Europa League was het volgende breekpunt voor de Amsterdammers dit seizoen. Aankopen die het niveau niet hebben. Een trainer die net als zijn oude baas bij Barcelona de spelersgroep en/of zijn voetbalvisie overschat. Een clubleiding die incompleet is en een raad van commissarissen die zich na honderd miljoen euro uitgegeven te hebben, niet meer lekker laat maken voor de aankoop die in de winter wel kwam (een doelman, red.).

Als na zo’n Europese uitschakeling in een onderling duel ook bepaald wordt dat Feyenoord richting de Eredivisie-titel kan soleren, maakt het bijna logisch dat Ajax in de eerstvolgende wedstrijd na zo’n grote teleurstelling opnieuw de mist in gaat (met een 0-0 bij Go Ahead Eagles).

Een klassieke bekerstrijd of herhaling Klassieker?

Daarmee gaven de Amsterdammers Feyenoord een voorschot op een Rotterdams volksfeest op de Coolsingel. De komende weken gaan wel laten zien welk effect het aanstellen van Heitinga heeft gehad. Ajax speelt immers nog maar om één prijs (KNVB Beker, red.) en dat neemt, naast het thuisvoordeel, vooral pro’s mee voor de Rotterdammers.

In de laatste wedstrijd liet Feyenoord zien dat het huiswerk goed gedaan was. Het opbouwen werd onmogelijk gemaakt door de inschuivende Sebastien Szymanski. Wieffer zorgde er met zijn spel voor dat de aanvallen véél vlugger tot stand kwamen dan wanneer Edson Álvarez de bal aan de andere kant kreeg. In tegenstelling tot eerder dit seizoen kreeg Feyenoord geen doelpunt tegen uit een standaardsituatie, maar besliste Lutsharel Geertruida de wedstrijd vanuit een hoekschop.

Voor de komende wedstrijd ligt dat spelplan ook in de lijn der verwachting. De kolkende Kuip zullen de Rotterdammers, net als bij Europese thuiswedstrijden, een extra paar longen en benen geven. Dat laatste is echter meer in het voordeel van de bezoekers dan de gastheren.

De keren dat Ajax gevaarlijk wordt, zijn meestal uit een omschakelmoment. Mocht Feyenoord er volle bak opklappen, kan Ajax daarvan profiteren. Daardoor kan Slot er ook voor kan kiezen om de wedstrijd als een Shakthar-uit in te schieten en vanuit een meer controlerende stijl de druk op het Ajax-doel langzaam vergroten.

De mentale stap die Heitinga aan het roer kan houden

Dat lukte in de wedstrijd in de Johan Cruijff ArenA. In De Kuip, helemaal in een thuiswedstrijd tegen Ajax, is dat een stuk lastiger. Meer dan in de wedstrijd in Amsterdam of tegen Shakhtar in Polen, zal Feyenoord de ruimtes tussen de linies moeten sluiten. Feyenoord is favoriet, gaf ook Heitinga al toe, maar dat maakt de opdracht voor Ajax niet minder onnatuurlijk voor de club.

De Amsterdammers blijken dit seizoen de beste in een miljoenenselectie niet  laten renderen, al is het natuurlijk scheef om wedstrijden zoals tegen Go Ahead Eagles af te zetten tegen de komende halve finale-strijd in de KNVB Beker. Wat wel interessant wordt, is de manier waarop Ajax zich opstelt tegen de Rotterdammers.

Zo aanvallend als in de vorige wedstrijd(en) zal ook betekenen dat de pass-secuur, de beweging zonder bal en daardoor het speltempo omhoog gaat – en dat was tegen Go Ahead Eagles en andere teams een probleem dat niet afgestraft werd. Feyenoord zal daar, helemaal in deze vorm, waarschijnlijk anders mee om gaan.

Hoe Ajax de Rotterdamse overwinningsdrift zou kunnen stoppen? Door volledig tegen de natuur van Ajax in te gaan en Feyenoord dwingen tot het spel waar Go Ahead Ajax toe dwong. Als in een thuiswedstrijd het al niet mogelijk is om op basis van dominantie en samenspel een overwicht te behalen – en deze om te zetten in doelpunten – maakt het nog minder realistisch dat dit wel gebeurd in een uit-wedstrijd tegen dé te kloppen ploeg van de Eredivisie.

Daarmee legt Heitinga zijn toekomst als Ajax-trainer wel in de handen van Feyenoord. Normaal is dat uit den bozen in Amsterdam. Dit keer de enige optie om überhaupt een kans te maken om door te bekeren naar de finale of het rampseizoen van Ajax af te sluiten met een prijs in plaats van de derde trainer in één jaar tijd.