Dit laat de vertrekkende Van der Sar bij Ajax na

Algemeen directeur Edwin van der Sar vertrekt op 1 augustus bij Ajax. De voormalig topkeeper was de afgelopen 7 jaar eindverantwoordelijke en deed dit met vallen en opstaan. Na het huidige seizoen blijven de teleurstellende resultaten, pijnlijke aankopen en strubbelingen achter de schermen hangen, maar dat dekt de lading van zijn bijdrage in de afgelopen jaren zeker niet.

Slangenkuil met Fluwelen Revolutie

“Na bijna elf jaar in de directie ben ik op”, zo liet Van der Sar optekenen op de website van Ajax. “We hebben hele mooie dingen meegemaakt, maar het is ook een ongelooflijk zware periode geweest. Ik ben de mensen die ik tijdens mijn tweede carrière bij Ajax heb ontmoet en met wie ik heb samengewerkt erg dankbaar voor wat we hebben bereikt en beleefd. Ik heb nu behoefte om afstand te nemen, tot rust te komen en om andere dingen te gaan doen. Het voelt niet goed om de komende periode beslissingen te moeten nemen die over de toekomst van deze mooie club gaan. Vandaar mijn besluit om nu te stoppen.”

Direct na zijn voetballoopbaan besloot hij de bestuurlijke kant op te gaan en begon hij op de Johan Cruijff Institute aan de opleiding Master of Sportmanagement. De vakdocenten dichtten hem veel kwaliteiten toe, waardoor hij in beeld kwam bij Ajax om een functie uit te oefenen. Op 31 december 2012 trad hij in dienst om de rol van directeur marketing op zich te nemen. Waar het direct een gigantische uitdaging voor hem was, nam hij ook een zeker risico. In Amsterdam was de zogenoemde Fluwelen Revolutie nog altijd in volle gang en stond de directie vrijwel doorlopend onder druk, waardoor de aandacht direct groot was.

Ajax had echter dermate veel vertrouwen in Van der Sar dat de club in hem de toekomstige algemeen directeur zag. Michael Kinsbergen mocht de functie tussen 2012 en 2015 vervullen en kreeg daarbij de duidelijke opdracht mee dat hij zijn collega een snelcursus moest geven in het managen van een organisatie. Van der Sar pakte dit naar behoren op en kreeg, nadat voormalig ABN AMRO-directeur Dolf Collee voor even de functie waarnam, de kans om aan het hoofd van de organisatie te staan en werd eveneens voorzitter van het Technisch Hart. Hij was daarbij zeer enthousiast, al kon hij toen nog niet bedenken wat hij de seizoenen erop zou gaan meemaken.

Droomjaren bij Ajax

Van der Sar was achter de schermen al een aantal seizoenen aan het werk en zorgde er samen met zijn collega’s voor dat Ajax een grote deal met de nieuwe hoofdsponsor Ziggo binnensleepte. Als algemeen directeur bleef hij voor Ajax veel goeds op de achtergrond doen door de club onder meer beter in het buitenland te presenteren. De Nederlandse recordkampioen ging een samenwerking aan met de Chinese club Guangzhou R&F FC, waarmee Ajax de mogelijkheid kreeg om het gedachtengoed internationaler te maken. Bovendien zorgde hij bij de European Club Association (ECA) ervoor dat de Conference League tot stand kwam en was hij betrokken bij het tegenhouden van de Super League.

Ook op het veld ging het onder Van der Sar jarenlang uitstekend met Ajax, waarbij hij een ijzersterk team vormde met Marc Overmars. Beide bestuursleden waren extern dan niet krachtig in hun communicatie, maar konden elkaar wel vinden in het uitstippelen van het Amsterdamse beleid. Na het seizoen 2016-2017, waarin Ajax de finale van de Europa League behaalde, kwam een jaar voorbij waarbij de club niet in een hoofdtoernooi van een Europees toernooi terechtkwam en de paniek achter de schermen toesloeg. Ajax stelde vervolgens Erik ten Hag aan en bleef achter hem staan toen het in zijn eerste halve seizoen nog niet goed ging.

De algemeen directeur vertegenwoordigde ondertussen als geen ander het DNA van Ajax. Overmars en Van der Sar besloten in 2018 namelijk bij de Raad van Commissarissen aan te dringen op het loslaten van het salarisplafond, zodat Ajax voortaan betere spelers kon binnenhalen. Het idee zorgde eerst nog voor weerstand, maar na onderling overleg konden beide bestuurders de rest van de club alsnog overtuigen van hun standpunt. De droom was om ook in de Champions League hoge ogen te gooien en daar slaagde Ajax in. De gebalde vuisten van Van der Sar na de uitzege op Juventus gaan voor eeuwig de boeken in, al bleef hij ook toen het collectief benadrukken.

Zwarte bladzijden voor Van der Sar

De periode van Van der Sar bij Ajax was echter niet alleen rozengeur en maneschijn, want onder zijn leiding ging er ook een hoop mis. Het pijnlijkste dossier is die van Abdelhak Nouri. In een oefenduel in de zomer van 2017 tegen Werder Bremen kreeg de jonge middenvelder te maken met een harstilstand, waardoor er een tijdlang te weinig zuurstoftoevoer naar zijn hersenen was. Het bleef lang boven de markt hangen waar de schuld lag, terwijl de kritiek van de familie Nouri was dat Van der Sar weinig van zich liet horen. Een jaar later was de conclusie duidelijk: het was Ajax dat op het veld verkeerd handelde.

“Wij nemen de volle verantwoordelijkheid. Lange tijd hebben we gedacht dat we Nouri een goede behandeling hadden gegeven, maar nu daar door toonaangevende cardiologen anders tegenaan wordt gekeken, moeten we onze mening herzien. Op deze plaats wil ik de familie Nouri onze verontschuldigingen aanbieden voor het feit dat wij zo laat ons standpunt hebben gewijzigd”, zo luidde de woorden van Van der Sar. De directeur benadrukte dat hij met de familie in gesprek ging, maar het bleef stroef gaan tussen beide partijen. Pas in november van 2021 kwamen ze gezamenlijk tot een overeenkomst.

Ook op andere vlakken had Van der Sar de nodige moeite met zijn rol en kwam hij niet altijd sterk voor de dag. Zo kreeg hij het naar verluidt achter de schermen aan de stok met Peter Bosz. De oefenmeester wilde, na het zeer succesvolle seizoen 2016-2017, een andere technische staf en onder meer afscheid nemen van Dennis Bergkamp. Van der Sar weigerde dit echter, waardoor hij vertrok. “Er was een onoverkomelijk verschil van inzicht. Wij wilden hem graag behouden en dat is niet gelukt. Daarom is dit vooral een teleurstellende dag”, liet hij destijds weten. Volgens Bosz was zijn vertrek echter niet nodig geweest als Van der Sar had bewogen.

Vorig kalenderjaar ging het nog mis toen Ajax het vroegtijdige afscheid van Overmars aankondigde. De oud-directeur voetbalzaken bekende dat hij zich schuldig had gemaakt aan grensoverschrijdend gedrag, wat volgens Van der Sar bij hemzelf pas ruim een week bekend was geworden. Als algemeen directeur was hij echter verantwoordelijk voor het personeelsbeleid, waardoor het opvallend is dat hij niet eerder wist van de problemen op de werkvloer. Het leverde veel onrust in de organisatie op, terwijl Van der Sar plotseling halsoverkop op zoek moest gaan naar een persoon die de taken van Overmars kon overnemen.

Toen Overmars was vertrokken, kwam nog scherper aan het licht dat de communicatie van Van der Sar te wensen overliet. Het ultieme voorbeeld was dit seizoen na het duel met FC Volendam (1-1), waarbij Alfred Schreuder direct werd ontslagen. Op de persconferentie slaagde de algemeen directeur er vervolgens niet in om een overtuigend verhaal neer te zetten, waarmee Ajax er positief uit kwam. Met de lange zoektocht van een nieuwe technisch directeur was zijn slagvaardigheid ook ver te zoeken. Ruim een week geleden tegen FC Utrecht-thuis, toen hij een fluitconcert kreeg tijdens het afscheid van Maarten Stekelenburg, kreeg Van der Sar gevoelsmatig de genadeklap.

Vertrek uit Amsterdam

Van der Sar liet in het verleden vaker weten dat hij zich in zijn rol als algemeen directeur voornamelijk zag als keeper. Hij moest simpelweg mensen om zich heen verzamelen die zijn mindere punten camoufleerden, waardoor hij in zijn kracht kwam te staan. De pijnlijke conclusie is echter dat de voorbije jaren zijn rugdekking in Amsterdam alleen maar minder is geworden. Dit seizoen was hij voornamelijk in zijn eentje het gezicht van Ajax en dat viel Van der Sar zwaar. Ondanks het loodzware jaar kan hij echter terugkijken op een periode waarin hij Ajax, samen met andere clubmensen, terug aan de Europese top bracht.

Het was Van der Sar die samen met enkele andere Ajacieden zowel intern als extern uitsprak dat de club op termijn weer kon presteren in de Champions League. Waar velen niet in de droom geloofden, kreeg Van der Sar het met zijn commerciële inzichten samen met Marc Overmars voor elkaar om dit voor elkaar te krijgen. Daarnaast heeft hij Ajax in het buitenland weer op de kaart gezet en is het enthousiasme over de club daar nog altijd zeer groot te noemen. Ondanks zijn zwakke punten en de tegenvallende resultaten van dit jaar, heeft Van der Sar de voorbije jaren daarom uitstekend werk neergezet, waarvoor hij bij Ajax het nodige respect verdient.