Geschiedenis WK voetbal

Laatst bijgewerkt op:

12 november, 2024

Het FIFA Wereldkampioenschap voetbal voor mannen, beter bekend als het WK, is een groots internationaal toernooi dat elke vier jaar plaatsvindt. Nationale mannenteams van over de hele wereld, die lid zijn van de FIFA, strijden om de felbegeerde wereldtitel.

Het gastland is altijd verzekerd van een plek, en via spannende continentale WK kwalificaties voegen zich nog eens tientallen landen bij de eindronde. In 2017 werd besloten dat het toernooi vanaf 2026 nog groter wordt, met maar liefst 48 deelnemende landen. Tot 2002 had de regerend wereldkampioen automatisch een plaats, maar nu moeten ook zij zich bewijzen in de kwalificaties.

Het hele proces staat onder het toeziend oog van FIFA, terwijl de voorrondes door de verschillende continentale voetbalbonden worden georganiseerd.

1 Tijdperk voor het WK voetbal

2 Eerst officiële WK voetbal in 1930

3 Toename populariteit WK voetbal

4 Overzicht historische WK's

5 All time WK topscorers

6 Prestaties van het Nederlands elftal op WK's

Tijdperk voor het WK voetbal

Voordat het FIFA Wereldkampioenschap Voetbal ontstond, dienden de Olympische Spelen als het belangrijkste internationale podium voor voetbal. Voetbal maakte zijn olympisch debuut in 1900 tijdens de Spelen in Parijs, gevolgd door St. Louis in 1904 en Athene in 1906. In die tijd was voetbal een bescheiden onderdeel van het olympische programma, waar drie tot vier amateurteams een paar wedstrijden speelden, en de winnaar werd bepaald door het aantal gescoorde doelpunten.

Toen de FIFA in 1904 werd opgericht, ontstond er al snel de wens om een eigen internationaal voetbaltoernooi op te zetten, los van de Olympische Spelen. Het idee was om in 1906 een groots toernooi te organiseren met de beste Europese clubteams, die in vier groepen tegen elkaar zouden strijden. De halve finales en finale zouden in Zwitserland plaatsvinden. Ondanks de ambitieuze plannen, liepen ze tegen veel weerstand aan vanuit verschillende nationale bonden, waardoor het toernooi uiteindelijk niet van de grond kwam.

Ondanks de groeiende populariteit van voetbal op de Olympische Spelen, bleef het evenement beperkt tot amateurspelers, wat velen stimuleerde om eigen toernooien voor professionele teams te organiseren. Een van de eerste voorbeelden hiervan was de Torneo Internazionale Stampa Sportiva, gehouden in 1908 in Turijn. Niet veel later organiseerde de Schotse zakenman Thomas Lipton in 1909 en 1911 de beroemde Sir Thomas Lipton Trophy, ook in Turijn. Deze toernooien brachten clubteams uit landen als Italië, Zwitserland, Engeland en Duitsland samen, die hun land vertegenwoordigden.

Eerst officiële WK voetbal in 1930

In de late jaren 20 werd besloten dat voetbal geen deel zou uitmaken van de Olympische Zomerspelen van 1932 in Los Angeles. Dit kwam deels door de lage populariteit van de sport in de Verenigde Staten en door meningsverschillen tussen de FIFA en het IOC over de status van amateurspelers. Als reactie hierop stelde de FIFA voor om een eigen internationaal toernooi te organiseren. Het doel was om de beste nationale teams te laten strijden om de titel van wereldkampioen.

Bij dit eerste WK hoefden teams zich niet te kwalificeren; ze werden rechtstreeks door de FIFA uitgenodigd om deel te nemen. De Europese interesse bleek echter minimaal. Op de deadline had nog geen enkel Europees land zich aangemeld vanwege de lange reis naar Zuid-Amerika en de hoge kosten. Uiteindelijk, met de hulp van de Uruguayaanse overheid, werden vier Europese landen overtuigd de reis te maken: België, Roemenië, Joegoslavië en Frankrijk. Samen met zeven Zuid-Amerikaanse teams en twee uit Noord-Amerika, kwam het aantal deelnemers uit op 13. Uruguay kroonde zich dat jaar als eerste wereldkampioen,.

WK 1930 Uruguay — ©Alamy – Eerste WK in Uruguay, 1930 – Finale – Uruguay tegen Argentinië

Toename populariteit WK voetbal

Sinds het allereerste toernooi in 1930 heeft het FIFA Wereldkampioenschap Voetbal snel aan populariteit gewonnen, maar het aantal deelnemende landen bleef lange tijd beperkt. Tot 1978 namen doorgaans slechts 16 teams deel aan het WK. Pas in 1982 werd het toernooi uitgebreid naar 24 landen, wat kleinere landen eindelijk meer kans gaf om zich te kwalificeren en mee te doen op het wereldtoneel.

In 1998 volgde opnieuw een belangrijke stap: het deelnemersveld groeide naar 32 teams. Dit bood nog meer landen de kans om zich te meten met de wereldtop. Vanaf 2026 bevat het toernooi voor het eerst 48 landen, een historische uitbreiding. Deze groei brengt niet alleen meer spanning en diversiteit, maar ook nieuwe uitdagingen. Het aantal wedstrijden neemt flink toe, met in totaal maar liefst 104 duels die in iets meer dan een maand tijd worden afgewerkt.

Overzicht historische WK’s

Jaar	Gastland	Deelnemers	Winnaar
2026	Ca, Mex, V.S.	48	n.n.b.
2022	Qatar	32	Argentinië
2018	Rusland	32	Frankrijk
2014	Brazilië	32	Duitsland
2010	Zuid-Afrika	32	Spanje
2006	Duitsland	32	Italië
2002	Z. Korea/Japan	32	Brazilië
1998	Frankrijk	32	Frankrijk
1994	V.S.	24	Brazilië
1990	Italië	24	West-Duitsland
1986	Mexico	24	Argentinië
1982	Spanje	24	Italië
1978	Argentinië	16	Argentinië
1974	West-Duitsland	16	West-Duitsland
1970	Mexico	16	Brazilië
1966	Engeland	16	Engeland
1962	Chili	16	Brazilië
1958	Zweden	16	Brazilië
1954	Zwitserland	16	West-Duitsland
1950	Brazilië	13	Uruguay
1938	Frankrijk	15	Italië
1934	Italië	16	Italië
1930	Uruguay	13	Uruguay

All time WK topscorers

Miroslav Klose is op dit moment all time topscorer van het WK voetbal. Hij kwam op 4 verschillende WK’s in actie (2002, 2006, 2010 en 2014). De vraag is echter hoelang dit record nog standhoudt. Kylian Mbappé staat met zijn 25 jaar al op 12 doelpunten en heeft nog maar 2 WK’s meegedaan.

Wat opvalt, is dat Just Fontaine met zijn 13 goals in 6 wedstrijden de eerste in het rijtje is die geen wereldtitel wist te veroveren. Hij scoorde tijdens het WK in 1958 al zijn 13 doelpunten! Brazilië was destijds in de halve finale te sterk voor Frankrijk (5-2). Brazilië wist de finale ook te winnen van gastland Zweden (eveneens 5-2).

Speler	Goals	Wedstrijden	G/W Ratio
🇩🇪 Miroslav Klose	16	24	0.67
🇧🇷 Ronaldo	15	29	0.51
🇩🇪 Gerd Müller	14	13	1.07
🇫🇷 Just Fontaine	13	6	2.17
🇦🇷 Lionel Messi	13	26	0.50
🇧🇷 Pelé	12	14	0.86
🇫🇷 Kylian Mbappé	12	14	0.86
🇩🇪 Jürgen Klinsmann	11	17	0.65
🇭🇺 Sándor Kocsis	11	5	2.20
🇩🇪 Helmut Rahn	10	10	1.00
🏴󠁧󠁢󠁥󠁮󠁧󠁿 Gary Lineker	10	12	0.83
🇦🇷 Gabriel Batistuta	10	12	0.83
🇩🇪 Thomas Müller	10	16	0.63
🇵🇱 Gregorz Lato	10	20	0.50
🇵🇪 Teófilo Cubillas	10	13	0.77

Prestaties van het Nederlands elftal op WK’s

Europees kampioen werd Nederland in 1988, maar de bekende WK beker heeft Oranje helaas nog nooit in de lucht gehouden. Nederland deed als eerst mee aan het WK in 1934. Het verloor de eerste wedstrijd en daarmee was het toernooi gelijk klaar. Hetzelgde geldt voor 1938.

In 1942 en 1946 werd er geen WK georganiseerd door de tweede wereldoorlog en in de edities daarna (1950 t/m 1970) naam Oranje niet deel of lukte het niet om te kwalificeren. Vanaf 1974 begon Nederland naam te maken als voetballand.

Jaar	Ronde
1974	2e
1978	2e
1982	Niet gekwalificeerd
1986	Niet gekwalificeerd
1990	Achtste finale
1994	Kwartfinale
1998	4e
2002	Niet gekwalificeerd
2006	Achtste finale
2010	2e
2014	3e
2018	Niet gekwalificeerd
2022	Kwartfinale

Populaire WK pagina’s

WK kwalificatie

Wedden op WK 2026

WK 2026 poules

WK Speelschema

Overige WK informatie

WK speelsteden