Ten Hag doet open sollicitatie bij Europese top

Ajax-trainer Erik ten Hag zal blij zijn. Ajax kreeg in de wedstrijd tegen BSC Young Boys pas in de slotfase hetgeen wat ze verdiende. De Amsterdammers domineerden de gehele wedstrijd, maar kwamen eigenlijk niet tot grote kansen tegen de defensief ingestelde Zwitsers. Een meesterzet van Ten Hag, waarmee hij zichzelf nóg meer op de kaart zette, veranderde dat. 

Ajax-trainer Erik ten Hag stond in de Europa Leauge-wedstrijd tegen BSC Young Boys voor de moeilijkste wedstrijd van dit seizoen. Vanaf minuut één was het duidelijk dat de Zwitserse kampioen niet voor oogstrelend voetbal naar Amsterdam was gekomen. Young Boys wilde maar één ding: de schade zo beperkt mogelijk houden. De koploper van de Zwitserse competitie rolde tegen Ajax hetzelfde strijdplan uit als tegen Bayer Leverkusen, waar twee keer van werd gewonnen. De mannen van Ten Hag wisten zich echter wel staande te houden tegen de counters van Young Boys en kende een verrassende uitblinker. 

Ajax – Young Boys in de Europa League

Voor de aftrap was al te bepalen waar de ruimtes voor de Amsterdammers lagen. Het middenveld, dat zoals verwacht bestond uit Edson Álvarez, Ryan Gravenberch en Davy Klaassen, moest het verschil gaan maken tegen de Zwitsers. Met name het centrale blok van de Amsterdammers zou een belangrijke rol kunnen spelen in het spel van de Amsterdammers. Dat deden Álvarez en Gravenberch ook, maar niet meteen op de manier waarvan je het zou verwachten. Vooral Gravenberch had moeite om zich te onderscheiden en botste vaak op tegen de geel-zwarte muur van Young Boys. In het begin van de wedstrijd konden de Amsterdammers via het centrum de bal nog een aantal keer achter de Zwitserse laatste linie leggen. Maar hoe verder de wedstrijd vorderde, hoe minder ruimte de Amsterdammers kregen. 

Dat lag voor een groot deel aan het spel van Gravenberch. De jonge Ajax-middenvelder lijkt toe te zijn aan de welbekende ‘talentendip’ die zo’n beetje elke jonge, doorgebroken speler eens in zijn loopbaan ervaart. Daarbij had het toptalent het geluk dat hij een Álvarez in vorm naast zich had staan. De Mexicaanse middenvelder had liefst negentien (!) intercepties gedurende de negentig minuten voetbal en liet zien dat hij ook aan de bal enorme stappen heeft gezet: dribbelacties, passes in de diepte, overwegend voorwaartse passing, het zat allemaal in het spel van de eerder verguisde Mexicaan. Vooral zijn rol in de opbouw, waar hij zich door verticale -lijnen een aantal keer goed vrij wist te lopen, viel op wanneer je deze afzet tegen de voorgaande periodes met Álvarez in de basis. 

Desalniettemin duurde het ruim een uur voordat Davy Klaassen de eerste Ajax-treffer noteerde. Tot die tijd was Ajax dreigend, maar niet levensgevaarlijk. Ajax speelde gecontroleerd de bal rond, maar kon het baltempo nauwelijks opschroeven doordat verdediging en het middenveld van Young Boys gedisciplineerd bleven spelen en de ruimtes tot een minimum beperkte. Na de openingstreffer van Klaassen veranderde dat. Deels omdat de vermoeidheid bij de Zwitsers toesloeg, maar aan de andere kant kwam dat ook door een tactische wijziging van Ten Hag. 

Meesterzet Ten Hag

De inbreng van doelpuntenmaker Brian Brobbey, maar vooral Oussama Idrissi maakten het verschil voor de Amsterdammers. Hoewel met name David Neres een prima wedstrijd speelde, zorgden Brobbey en Idrissi ervoor dat Ajax op een andere manier ging aanvallen. De entree van de Marokkaanse flankenspeler zorgde ervoor dat Ajax meer naar de ‘klassieke’ Nederlandse School ging spelen: met een linkspoot op linksbuiten (Tadic) en Idrissi als rechtsbenige rechtsbuiten. Daardoor ontstond er een andere situatie op het moment dat de Amsterdammers de aanval zochten. Waar Ajax met Antony en Neres twee spelers had die vaak van buiten naar binnen trokken (Antony) of de flankenpositie vanuit een vrijere rol (Neres) invulden, speelden Tadic en Idrissi vrijwel tegen de zijlijn geplakt. 

Daardoor liep Ajax in de slotfase van de wedstrijd minder snel in de trechter van Young Boys. Sterker nog: het leverde de Amsterdammers een belangrijk voordeel op. Doordat Tadic en Idrissi het veld breed hielden, kwam er meer ruimte voor Nicolas Tagliafico en Jurriën Timber om als back naar binnen te trekken en zich in de ruimtes tussen de buitenste middenvelders en de twee controleurs te nestelen. Op het moment dat Ajax via het eigen defensieve middenveld opbouwde, zorgde dat voor een bijzonder fraaie situatie voor de Amsterdammers. Het leidde ertoe dat de Zwitserse controleurs, die eerder de linies alleen maar gesloten hoefde te houden en Ajax naar de flanken te dwingen, een keuze moesten maken. Zij konden niet langer de middenvelder van Ajax afjagen en ervoor zorgen dat de diepgaande pass eruit werd gehaald; dan zou de Ajax-back automatisch vrij komen en kon Ajax vanuit die posities weer verder spelen. Daardoor moest het defensieve middenveld van Young Boys telkens kiezen tussen twee opties, waardoor er automatisch meer ruimte kwam voor één van de twee spelers. 

Bij de laatste goal van Ajax kreeg Gravenberch de ruimte omdat Timber ervoor zorgde dat zijn directe tegenstander uit positie werd getrokken. Voor het eerst in de wedstrijd kreeg de jonge Ajax-middenvelder eens écht de ruimte om zijn dribbelkunsten te tonen en dat strafte het toptalent meteen af met een leep steekpassje op Brobbey, voor wie het een koud kunstje was om de bal in het net te werken en Ajax daarmee praktisch zeker te stellen van de kwartfinale van de Europa League. 

Europese top

Met die wissels bewees Ten Hag opnieuw dat hij een wedstrijd kan lezen alsof het een goed boek is. De Ajax-trainer zag zijn ploeg tachtig minuten lang op de deur bonken van Young Boys, liet de Zwitsers voor het grootste gedeelte achter de bal aanrennen, maar kon hun organisatie maar niet aan flarden spelen door een te laag tempo tegen een zeer gedisciplineerd spelend elftal. Op het moment dat de vermoeidheid toesloeg bij de Zwitsers, voegde de Ajax-trainer een andere smaak toe aan zijn elftal om de arbeid uit de eerste tachtig minuten optimaal te kunnen gebruiken. Dat Ajax daarmee de voorsprong uitbouwde van één naar drie doelpunten, zit misschien wat geluk bij. Aan de andere kant kun je de hand van de trainer in dezen nauwelijks onderkennen. 

Een linkspoot op links zetten en een rechtspoot op rechts laten spelen; het zijn op het oog minuscule details die in de slotfase van een wedstrijd zoals tegen Young Boys een enorme impact kunnen hebben op het verloop van een knock-out-tweestrijd. Natuurlijk krijgt Klaassen die bal gelukkig mee en heeft Tagliafico het geluk dat hij de bal op twintig meter van het doel kan onderscheppen omdat hij beter oplet dan zijn tegenstander. Die derde en beslissende treffer zorgt er wel voor de Ajax zonder enige zorgen naar Zwitserland afreist om zich te kwalificeren voor de kwartfinale van een Europees toernooi. 

Dat is na de dominantie in de Eredivisie en een plek in de KNVB Beker-finale de volgende pluim op het werk van Ten Hag. De wedstrijd tegen Young Boys was misschien wel de ideale open sollicitatie bij Europese topclubs. De trainer draaide eigenhandig de wedstrijd om en zorgde er met doordachte wissels en een tactische verandering voor dat Ajax de terugwedstrijd van de achtste finales praktisch onnodig maakte. En dat zonder grote namen als Daley Blind, Sébastien Haller en André Onana. Misschien is dat wel de belangrijkste les van donderdagavond: op het moment dat een groot deel van de sterspelers niet beschikbaar zijn voor de Amsterdammers, kunnen zij altijd terugvallen op hun toptrainer. De vraag is alleen hoe lang dat nog zo is, helemaal wanneer dit Ajax het kunsttukje van Peter Bosz uit 2017 weet te herhalen.