Ajax-ommekeer door Pasveer

De positie van Ajax-doelman was lange tijd een punt van discussie. Remko Pasveer maakte daar een einde aan. De ervaren doelman kwam per abuis in het eerste elftal terecht en toen de oud-speler van onder andere Vitesse er met een blessure noodgedwongen uit moest, viel de stabiele Ajax-defensie als een kaartenhuis in elkaar. Of is dat te kort door de bocht? Misschien wel, al zit er wel een belangrijke les verstopt in het proces. Een les die belangrijk wordt in de zoektocht naar een nieuwe doelman en zelfs voor een ommekeer kan zorgen.

Ajax-doelmannen zijn vaak zoals salades bij een fastfoodrestaurant: je weet dat ze er zijn, maar je kijkt er eigenlijk altijd overheen. Dit seizoen krijgt de doelverdediger van de Amsterdammers echter bijzonder veel aandacht. Aan het begin van het seizoen leek Maarten Stekelenburg de aangewezen man. De ervaren Oranje-international toonde zich als vervanger van de dopinggeschorste André Onana nog steeds een waardig doelverdediger, maar het noodlot sloeg ook voor de 39-jarige doelman. Stekelenburg is inmiddels terug na een heupblessure, maar voor de wedstrijd tegen Sparta Rotterdam was Ten Hag nog duidelijk. Of Onana na zijn zoveelste fout opnieuw het vertrouwen krijgt van zijn trainer, is wel de vraag.

Ajax

De positie van de drievoudig Afrikaans Doelman van het Jaar wordt langzamerhand onhoudbaar. Sinds zijn rentree verspeelde Ajax door (inschattings)fouten van de contractrebel de Champions League-uitgangspositie tegen SL Benfica en kwam het door een reeks fouten en ongeorganiseerde achterhoedes een paar keer goed weg. Cambuur werd ternauwernood verslagen. RKC Waalwijk ook. Bij FC Groningen kan het altijd lastig zijn, maar ook in eigen huis tegen Sparta Rotterdam ging het maar nét goed na een zwak moment van De Kat uit Kameroen. Die prestaties zijn niet eens het belangrijkste onderwerp van gesprek als het gaat om Onana. Dat is vooral zijn houding tegenover het Ajax-publiek.

De aanhangers van de Amsterdammers hadden misschien wat meer verwacht van de doelman. Nadat bekend werd dat hij wegens het gebruik van een verboden middel bijna een jaar niet aan competitievoetbal mocht deelnemen, opende Ajax meteen de gesprekken met de doelman over contractverlenging. Eerdere onderhandelingen bleken vruchteloos waardoor Onana aan het einde van dit seizoen transfervrij de deur uit dreigde te lopen. Dat opende voor Onana veel deuren, iets waar de schorsing natuurlijk een negatieve invloed op was. Daardoor dacht Ajax een kans te hebben en Onana gaf ook publiekelijk toe dat hij open stond voor een nieuw contract bij de landskampioen. Die ambities bleken echter niet sterk genoeg toen zijn ogen vielen op de aanbieding die de Amsterdammers deden.

Ondertussen was Remko Pasveer al stilletjes aan zijn opmars begonnen. De doelman kwam transfervrij over van Vitesse en was na een periode bij PSV klaar voor een nieuwe concurrentiestrijd in de Nederlandse top. Dat de ervaren keeper na de blessure van Stekelenburg ineens gebombardeerd werd tot eerste doelman, leek vooral voor de buitenwereld een grote verschuiving. Voor de doelman zelf was het als another day at the office. FC Utrecht-thuis is het bewijs dat die eerste dagen soms niet helemaal lekker verlopen. Daarna viel er meer neerslag in de Sahara dan dat Ajax tegendoelpunten kreeg en kreeg eigenlijk het verkeerde gedeelte van de defensie daar de complimenten voor.

Jurriën Timber, Lisandro Martínez en Edson Álvarez

Bij Ajax staan de aanvallers en de (aanvallende) middenvelders ook dit seizoen vaak in de spotlight. De defensie van de Amsterdammers leunt op dappere strijders zoals Lisandro Martínez en Edson Álvarez en kunnen altijd terugvallen op de snelheid en de rust aan de bal van Jurriën Timber. Dat maakt kijken naar een Ajax-defensie net zo boeiend als naar de aanval van de Amsterdammers. Niet alleen omdat die meedogenloze duels van Martínez, het chronische in-de-weg-loop-spel van Álvarez en de dribbels van Timber geen lust voor het oog zijn. Het is vooral de samensmelting van die individuele kwaliteiten die het mogelijk maken dat de centrumverdedigers van Ajax in balbezit de rol van verdedigende middenvelder aannemen.

Zo hoog staat Ajax immers altijd op het veld. Dat was met Onana in vorm zo, dat was met Stekelenburg zo en dat was met Pasveer op doel ook niet anders. Aangezien dat ‘we’ eigenlijk niet omkijken naar de doelman, werd de oorzaak achter de explosieve groei in Ajax-tegendoelpunten gezocht in de veranderingen in de centrale defensie en de vorm van Daley Blind als linksback. De blessure van Timber had veel impact op het spel van Ajax. Vervanger Perr Schuurs heeft immers niet het fysiek om grote ruimtes dicht te kunnen lopen, waardoor Ajax de druk op de tegenstander er veel moeilijker op kreeg en je dan niet alleen de tegenstander niet ‘vast’ kunt zetten op eigen helft.

Dat was alleen niet het belangrijkste argument: je geeft daardoor ook veel meer ruimte weg op het middenveld en tussen de linies, waardoor het gemakkelijker counteren voor de tegenstander is. De terugkeer van Timber bleek echter óók niet de stop voor de tegendoelpunten. De vorm/mentaliteit van Onana waren ook in betere tijden niet de reden van bepaalde tegendoelpunten, want ook de Onana in vorm maakte op belangrijke momenten grote fouten – denk aan de wedstrijd tegen Liverpool in de Champions League van vorig seizoen. Dat Onana die fouten nu bijna wekelijks maakt, valt niet goed te praten. Dat lukt alleen door te praten in het veld.

Remko Pasveer

De afgelopen weken is communicatie vooral het terugkerende onderwerp op het moment dat het over de verdediging gaat. Ten Hag haalde het al een aantal keer aan de afgelopen weken en met de terugkeer van Timber in het elftal oogt het al een stuk stabieler bij de Amsterdammers achterin, maar de echte stabiliteit valt zelfs niet door een Onana in vorm te verwezenlijken. De Kameroense doelman is op veel keepersvlakken beter dan Pasveer, behalve in hetgeen wat je alleen leert door jarenlang op doel te staan. Alleen dan kun je een organisatie neerzetten zoals Pasveer de afgelopen maanden deed bij Ajax.

Waar Ten Hag het vooral had over de onderlinge afspraken en communicatie op het moment dat een centrale verdediger, back of centrale middenvelder(s) doorgeschoven staan, zorgt een doelman zoals Pasveer ervoor dat de ploeg niet eens in zo’n situatie hoeft te komen. De ervaren doelman heeft vanuit zijn positie veel meer en beter overzicht dan de centrale verdediger(s) en het verdedigende middenveld. Daardoor kan de doelman van achteruit de defensie zo neerzetten dat alle loop- en passlijnen afgedekt zijn op het moment dat de tegenstander in balbezit komt. Daarmee voorkom je niet alleen dat de tegenstander binnen een paar passes door de lijnen van defensie kan snijden. Het zorgt er ook voor dat de defensie altijd op de juiste positie staat om meteen druk te zetten of de bal te onderscheppen.

Daarmee wint Ajax een paar seconden per verdedigende actie, die paar seconden die het nu vaak mist omdat het tempo nog steeds niet op het niveau ligt van voor de blessure van Pasveer. En dat is niet gek: als een speler eerst naar een optimale positie moet dribbelen, geef je de tegenstander vaak net genoeg tijd om zich goed te positioneren. Maar nog belangrijker: je voedt het vertrouwen van de tegenstander dat er wat te halen valt, helemaal nu de defensie niet meer zo potdicht zit als voorheen. Dat neemt voor de aankomende keepersdiscussie wel een keuze met zich mee: moet Ajax voor een doelman gaan met spektaculaire individuele kwaliteiten zoals Onana of toch kiezen voor de ervaring, communicatie en strakke organisatie die een doelman zoals Pasveer en Stekelenburg met zich meebrengen? Als Ajax voor dat laatste kiest, hoeft het niet eens een eerste doelman aan te trekken. Die stond immers al maandenlang op doel.

Wint Ajax de KNVB Beker? Pak 1.8x je inzet!