Feyenoord profiteert van blunder PSV

PSV moet één potentiële prijs wegstrepen na het verlies tegen Leicester City. De Eindhovenaren hadden vooral in de eerste helft de beste papieren om door te gaan, maar werden uiteindelijk toch verrast door de dodelijke en kenmerkende effectiviteit van The Foxes. Het was nét niet voor de ploeg van Schmidt, terwijl Cyriel Dessers ervoor zorgde dat Feyenoord wél aan de goede kant van de streep eindigde. Toeval of niet? 

PSV had op papier de minste kansen om door te gaan naar de Conference League-halve finales. De ploeg van Roger Schmidt moest afrekenen met het Leicester City. Hoewel de middenmoter uit de Premier League op basis van financiën de overmacht heeft, wisten de Eindhovenaren dat verschil op het veld tot het minimale te beperken. De prestaties over de twee wedstrijden waren echter niet genoeg voor een plek in de halve finales van de Conference League. Dat heeft te maken met de kwaliteiten van de tegenstander, vooral in combinatie met de sterke punten van de defensie van Leicester City. 

PSV, Feyenoord en Conference League

Praktisch liep PSV tegen hetzelfde probleem aan waar Feyenoord vooral in de eerste wedstrijd mee kampte: een klein veld door het ontbreken van een diep aanspeelpunt, waardoor de middenvelders en vleugelaanvallers ook minder ruimte kregen tegen een al defensief ingestelde tegenstander. Waar Slot in de tweede wedstrijd ingreep en Bryan Linssen weer verving door Cyriel Dessers, bleef Schmidt vasthouden aan Eran Zahavi. De Israëlische spits is net als zijn trainer aan zijn laatste maanden bezig in het Philips Stadion en luisterde zijn basisplek tegen Leicester op met een typerend doelpunt voor de spits. Op hetzelfde moment laat dat doelpunt eigenlijk ook zien waarom het spelen met een spits als Zahavi voor PSV uiteindelijk meer na- dan voordelen oplevert. 

Dat laatste vertaalt zich in de productie van de spits in het shirt van de Eindhovenaren. Zahavi werd binnengehaald als een notoire doelpuntenmaker, een absolute killer in de zestien. De compilatiefilmpjes lieten zien dat de Israëlische aanvaller uit elke hoek en stand een doelpunt kon maken. De hamvraag: hoe dan? Op die vraag gaf Zahavi de afgelopen twee jaar een even duidelijk als onstuimig antwoord: wanneer Zahavi de kans ziet om te schieten, dan schiet hij. En wanneer de ervaren spits een schot lost, kan ‘ie er zomaar invallen. Dat dit in China een stuk gemakkelijker ging dan in de Eredivisie, de Europa League en de Conference League, is wegens het niveauverschil duidelijk. 

Alleen zijn zestien doelpunten en elf assists in veertig wedstrijden niet de statistieken die je wil zien van een PSV-spits, al is het wel een verbetering op basis van zijn eerste Eindhovense jaar (33 wedstrijden, zeventien doelpunten, vier assists). Het doelpunt dat Zahavi maakte in de kwartfinale tegen Leicester City, een bal uit een onmogelijke hoek toch op doel schieten en via een tegenstander toch in de lange hoek zien vallen, legt de vinger op de pijnlijke PSV-plek van de afgelopen jaren. Carlos Vinicius blijkt daar al net zo lang niet de gewenste oplossing voor te zijn. Die oplossing heet (een type) Dessers. 

Eran Zahavi vs Cyriel Dessers

Er zijn natuurlijk genoeg argumenten om wél met een behendige spits te spelen in plaats van een groot aanspeelpunt. Wat PSV met Zahavi heeft, een aanvaller die zonder bal bijna actiever is dan met bal, heeft Feyenoord met Bryan Linssen. De twee aanvallers rennen zich rot, duiken in bijna elke ruimte en zorgen daarmee voor ruimte voor de middenvelders en/of vleugelaanvallers. Daardoor kan je als elftal veel (korte) combinatievormen toepassen en heb je veel manieren om de tegenstander te verrassen. Er is alleen één probleem met een dergelijk strijdplan: op het moment dat de tegenstander zich ingraaft op eigen helft, iets wat in het geval van PSV én Feyenoord in vrijwel elke wedstrijd het geval is, zorgt dat er óók voor dat je een klein speelveld hebt zonder de mogelijkheid om de bal achter de defensie te leggen – die staat immers ingezakt op eigen helft. 

Bij Linssen kun je er nog vanuit gaan dat hij het overzicht bewaard, ook wanneer hij de bal in de final thirth van het veld krijgt. Als Zahavi in die zone – ongeveer dertig meter vanaf de vijandige achterlijn – in balbezit komt, draait de spits meteen richting het doel en kijkt hij of er een schietkans is. Ziet hij deze mogelijkheid, kun je er vergif op innemen dat de Israëliër ook voor die doelpoging gaat, ongeacht de positionering van zijn medespelers. Dat is zijn manier van spelen, maar of het überhaupt effectief is om je spits in veel gevallen in de zone van de aanvallende middenvelder in balbezit te laten komen als het team in de aanval is, is een andere vraag. 

Afgaande op de wedstrijden van PSV tegen Leicester én de hoofdrol die Dessers speelde tijdens zijn invalbeurt in De Kuip en in Tsjechië kun je daar duidelijk over zijn: nee, dat is het niet. Dat wil niet zeggen dat Dessers niet in de posities komt waar Zahavi en ook Linssen vaak te vinden zijn. De Belgische spits heeft een heel ander spelersprofiel dan de behendige aanvallers, waardoor hij ook andere keuzes maakt op zo’n moment. 

Cyriel Dessers 

De enige keer dát Dessers een individuele actie inzet, is op zo’n moment voorafgaand aan de 0-1 van de Belgische spits tegen Slavia. Dat doet ‘ie als het écht niet anders kan. Spelers zoals Dessers plakken graag tegen de laatste linie van de tegenstander aan, vechten (lucht)duels uit en zijn als het ware de kapstok voor elke aanval van hun elftal, mede doordat ze door hun lengte en kracht het duel met de centrale verdedigers aan kunnen gaan met een grote kans om te winnen. Daar heb je als team al één groot voordeel mee: je kunt de diepste speler ook wanneer hij in de dekking staat aanspelen. Wanneer je als team onder druk staat, is dat vaak de snelste uitweg én de vlugste manier om bij het doel van de tegenstander te komen. 

Het grootste verschil tussen Zahavi en Dessers zit ‘m niet alleen in de positionering, maar óók in de handelingen nadat de bal in ontvangst is genomen. Zahavi zal meteen een actie inzetten om dichterbij het doel te komen, kijken of hij kan schieten en daarna pas oog voor zijn medespelers hebben. Dessers ontvangt de bal en heeft dan waarschijnlijk al gezien waar de volgende pass naar toe moet: de spits heeft immers nooit een individuele actie gehad en moet zich op een andere manier zien te redden. In dit geval: een veel effectievere manier. 

Aannemen en passen. Zo simpel dat de opdracht van de diepste spits bij Feyenoord én PSV lijkt, zo ingewikkeld blijkt die uitvoering in het veld. Vooral voor Zahavi, die met zijn doelgerichte spel voor doelpunten zorgt maar ook veel kansen mist en egoïstische keuzes maakt in het veld op het moment dat er een medespeler met een simpele pass in een betere schotpositie komt. Maar, misschien nog wel belangrijker: Zahavi laat zich vaak inzakken waardoor hij op één lijn met Mario Götze komt te spelen, waardoor de Duitser in eerste instantie al (veel) minder ruimte krijgt voor zijn individuele actie en steekpasses, om over ‘naar-binnen-trekken-mogelijkheden’ van buitenspelers zoals Cody Gakpo nog maar te zwijgen. 

Gemiste kans

Dat Feyenoord de luxe heeft door nog een betrouwbare spits als Dessers te kunnen brengen, is het grote geluk van Arne Slot. Schmidts alternatief heet Carlos Vinicius. De Braziliaanse huurling van SL Benfica, die ook volgend seizoen nog onder contract staat bij PSV, is een totaal ander type spits dan Zahavi, maar heeft dezelfde onstuimigheid in zijn spel zitten waardoor het spel van de Braziliaan én de Israëliër eigenlijk te onvoorspelbaar (lees: te grillig) is om daar ook structurele aanvalslijnen mee uit te kúnnen voeren. 

Wanneer je er vanuit gaat dat de spits het eindstation van een aanval is, dan vallen die aspecten vaak in het niet: het ‘meevoetballen’ van een spits gebeurd over het algemeen (ver) buiten de vijandige zestien en op het moment dat het meevoetballen van een spits beperkt is tot ballen aannemen en vasthouden of kaatsen, is óók het spelersprofiel van Vinicius meer dan geschikt voor een dergelijke rol. 

Want het belangrijkste voordeel van een sterke, diepe spits zijn niet de doelpunten die Dessers in Praag maakte. Helemaal in het spel van PSV is er eigenlijk maar één speler die je alle (bewegings)vrijheid moet geven. Maar als Götze op één lijn met de spits staat, en dus tussen de twee defensieve linies van de tegenstander, en ook geflankeerd wordt door twee spelers, staat de belangrijkste creatieve kracht van de Eindhovenaren bij voorbaat al vast tussen drie tot vier tegenstanders. Daardoor profiteerde PSV niet van de grote ruimtes die ook Leicester liet vallen. Niet omdat het een spits had die de kansen niet afmaakte, maar omdat het opnieuw met een spits speelde die geen ruimte voor anderen kán maken en je niet eens in de gelegenheid komt om kansen te missen.

Wint PSV de bekerfinale van Ajax? De odd is 3.8x!