Frenkie de Jong krijgt alsnog droomtransfer

Frenkie de Jong. zorgde wel voor duidelijkheid over zijn persoonlijke toekomstwensen: het liefst blijft de Oranje-international bij FC Barcelona. De Nederlander speelt al een tijdje in Catalonië, maar de échte transfer naar zijn droomclub moet nog komen. De Jong wil dáár graag bij zijn. Nog liever dan een hereniging met Erik ten Hag bij Manchester United, maar is dat wel zo verstandig? 

Vanaf de eerste speelminuten van Frenkie de Jong tot aan de laatste wedstrijd van het afgelopen La Liga-seizoen gaat het in Nederland over één ding: waarom speelt Frenkie toch niet op zijn favoriete positie? De verdedigende middenvelder dribbelde zich richting de wereldtop als verdedigende middenvelder van Ajax, trok deze lijn door bij het Nederlands elftal maar lijkt sinds zijn transfer naar FC Barcelona steeds in een andere spelersrol geduwd te worden. 

Frenkie de Jong

Esterno Valverde, Quique Setién, Ronald Koeman én Xavi Hérnandez kozen er allemaal voor om De Jong op het centrale- in plaats van het defensieve middenveld neer te zetten. De Nederlander heeft een geduchte (lees: legendarische) concurrent in de persoon van Sergio Busquets. In Nederland wordt de aanwezigheid van de 33-jarige aanvoerder van Barcelona en het Spaanse nationale elftal nog steeds als de belangrijkste sta-in-de-weg te zien, terwijl de ervaren middenvelder van groot belang is voor de ontwikkeling van De Jong sinds zijn transfer naar Ajax. Misschien niet de ontwikkeling die ‘we’ graag zien – daarvoor hoeft De Jong alleen maar de bal te krijgen en zijn dribbel in te zetten. 

Desalniettemin zette De Jong de afgelopen seizoenen enorme stappen in zijn ontwikkeling. De 25-jarige Nederlander soleerde in één stijgende lijn richting Ajax 1 en werd op het vlaggenschip van de Amsterdammers ook niet echt uitgedaagd om zijn spel aan te passen. Sterker nog: Erik ten Hag bouwde zijn strategie om de kwaliteiten van de middenvelder heen. Als enige centrale verdedigende middenvelder van de ploeg had De Jong daardoor de ruimte om zijn acties te maken en vanuit die positie ook nog het aanvalsspel extra tempo te geven met een balletje tussen de linies of het overslaan van het middenveld. 

Een dergelijke vrije rol heeft één belangrijke voorwaarde: een trainer die de omgeving faciliteert waardoor De Jong zijn spel kan spelen én de defensieve balans in het elftal gehouden wordt. Dat is bij FC Barcelona de afgelopen jaren ook zonder een vrije rol op het middenveld al lastig. De clubtraditie schrijft voor dat het middenveld van Barcelona bestaat uit één controlerende verdedigende middenvelder en die eerste keuze heet de afgelopen 10 jaar ‘gewoon’ Busquets, met daarvoor twee technische, aanvallend ingestelde middenvelders met twee belangrijke kernkwaliteiten: passing en het bijbehorende spelinzicht en de belangrijkste van allemaal, het spel zonder bal. 

Manchester United

Manchester United zou daar verandering in willen brengen. Volgens verschilende media heeft de recordkampioen van Engeland zich gemeld bij de Catalanen. De Jong zelf wilde bij een persmoment bij de training van het Nederlandse elftal niet in detail treden over de mogelijke interesse. De middenvelder vertelde dat hij de geruchten meekreeg, hij niets over de interesse kon zeggen, alleen dat hij nog niets van de clubleiding te horen heeft gekregen. Met andere woorden: De Jong bevestigt niets, maar hij ontkent ook niet dat hij door een tussenpersoon of door Ten Hag is gecontacteerd voor oriënterende gesprekken. 

FC Barcelona is dan wel de droomclub van De Jong. Manchester United met Erik ten Hag aan het roer, dat klinkt als dé droombestemming voor een type speler als De Jong. Met de nadruk op lijkt. We nemen aan dat Ten Hag zijn ‘Ajax-filosofie’ meeneemt naar United en op basis van dat fundament een nieuw team gaat bouwen. Er is één belangrijke verandering binnen die filosofie gekomen sinds het vertrek van De Jong bij Ajax: de ploeg speelt sindsdien over het algemeen met twee verdedigende middenvelders, of één balveroveraar ‘op zes’ (Edson Álvarez, red.) in plaats van de spelmaker voor de defensie die De Jong vooral is. 

Dat is ook de ‘standaard’ die gelegd wordt in de Premier League. Het is bijna onverantwoord om met één verdedigende middenvelder te spelen in de Engelse koningsklasse: met al die dynamische middenvelders, creatieve nummers tien en naar binnen trekkende vleugelspeler zorgt dat voor een defensieve disbalans die alleen met een Ajax-achtige dominantie kan worden verwezenlijkt. Aangezien Ajax alleen op basis van de selectie al een klasse apart is in de Eredivisie en Manchester United qua selectie niet meer tot de absolute PL-top hoort, is dat scenario naar alle waarschijnlijkheid niet mogelijk. Ook niet mét De Jong, want een dergelijke ‘offensieve’ verdedigende middenvelder maakt de gaten in de as alleen maar groter.  

Sergio Busquets 

Daardoor is en blijft er maar één club waar Frenkie op zijn favoriete positie vóór de verdediging kán spelen. Manchester City en Bayern München komen misschien het dichtste bij het tikki-takka-voetbal van de Catalanen in de buurt, maar ook zij spelen over het algemeen met een statisch blok in de as van het veld. Dat is bij Barcelona óók vaak het geval, Busquets staat vaak als centrale middenvelder op het wedstrijdformulier, maar in de praktijk wijst dat vaak iets anders uit dan op papier en is Busquets het slot op de deur en het belangrijkste aanspeelpunt in het begin- en de middenfase van de opbouw. 

De middenvelder is niet voor niets sinds 2008 al onderdeel is van de selectie van Barcelona. De 33-jarige middenvelder heeft inmiddels 678 wedstrijden voor de Catalanen achter zijn naam staan. Het grootste gedeelte van die wedstrijden speelde Busquets tijdens de hoogtijdagen van Barcelona (lees: Lionel Messi), waarin hij de meest ondergewaardeerde kracht van het team van Barcelona was – als je aan het illustere middenveld met Xavi, Andres Iniesta en Busquets denkt, schiet er dan als laatste over je netvlies? 

In Nederland heerst er een soort systematische aversie tegen dit soort spelers – vergelijk de publieke opinie over Mark van Bommel maar eens met Wesley Sneijder: terwijl het op hun positie allebei wereldtop was, zijn lofzangen voor Sneijder. Daar hadden spelers als Ibrahim Sangaré, Erick Guitierrez (PSV) en Edson Álvarez (Ajax) in hun eerste periode in de Eredivisie ook mee te maken. ‘Wij’ willen een Frenkie zien, of iemand die combinatievoetbal zo simpel laat lijken als Fredrik Aursnes (Feyenoord). 

Dat is ook de grootste misvatting die ‘wij’ hebben over het voetbal van FC Barcelona: de afgelopen 12 jaar bewijst dat daar op zes geen type De Jong kán staan. 

FC Barcelona

De verschillen in passcijfers tussen De Jong en Busquets dit seizoen wijzen dat het beste uit. De Jong is een speler die moet dartelen, heeft vrijheid nodig heeft om zichzelf in de breedte te kunnen bewegen of zichzelf aanspeelbaar te maken door zich te laten terugzakken en vanuit daar zijn creatieve vermogen aan te spreken. Dat zijn spelpatronen die bij Ajax en het Nederlands elftal (onder Van Gaal en Koeman) goed van pas komen in de zone van de defensieve middenvelder. Bij FC Barcelona wordt er van de meest defensieve middenvelder al dik 10 jaar anders gevraagd dan frivool spel. 

In de passing is Frenkie gemiddeld 2x zo effectief als Busquets. Dat komt door de individuele kwaliteiten van onze landgenoot, maar vooral door de belangrijkste taak van Busquets. De 33-jarige middenvelder heeft eigenlijk maar één functie in het veld bij Barcelona en dat maakt zijn taak de moeilijkste van allemaal. Busquets mág geen foute keuzes maken en moet dus, zowel positioneel als in de passingsuitvoering, altijd goed zijn. Niet omdat de defensie van Barcelona zo slecht is, maar vooral omdat Barça over het algemeen zoveel mensen voor de bal heeft staan dat één pass vanuit de as van het veld gelijk kan staan aan één steekpass die een tegenstander één op één zet met een keeper. 

Daardoor heeft Barcelona twee opties als Busquets de schoenen aan de wilgen hangt of net als Xavi en Iniesta de laatste dagen van zijn actieve loopbaan buiten de Europese velden doorbrengt. Het kán Frenkie nog altijd op zijn droompositie laten spelen, maar dan zal het middenveld zo ingevuld worden dat één van de centrale middenvelders genoeg defensieve kwaliteiten heeft om ‘het slot op de deur’ over te nemen als Frenkie vanaf ‘zes’ naar ‘acht’ en zelfs ‘tien’ dribbelt. 

Dat De Jong nu vanaf acht begint en vanuit daar verder speelt, zorgt ervoor dat De Jong zijn acties kan blijven maken én dat Barcelona de balans in het elftal behoudt. Daardoor lijkt FC Barcelona nog steeds de juiste bestemming voor De Jong, los van het feit dat hij bij zijn droomclub speelt. Of de Oranje-international nu de ontwikkeling doorzet die hij bij Barcelona pas écht inzette (spel zonder bal en in kleine ruimte aanspeelbaar zijn, doorspelen en geen balverlies lijden) als acht of als een ‘nieuwe zes’ van Barcelona de voetbalwereld aan flarden speelt: het zijn twee rollen die hij in Engeland, of welke andere competitie dan ook, niet kan vervullen én waardoor FC Barcelona naast de droomclub van De Jong in de Nederlander ook haar droomarchitect voor een toekomst voor prijzenzilver al in huis haalde toen de rest van de voetbalwereld nog bijkwam van zijn doldwaze dribbels.

TIP: Wedden op interlands van Nederland doe je natuurlijk bij Circus!

Door Bram Steenbeek