Middelvinger voor Nederlands elftal en Wijnaldum

Met vier wedstrijden in de Nations League krijgen de internationals van het Nederlands elftal nog een intensief toetje na een lang en slopend seizoen. Dee voorbereiding gaat het echter niet over de Derby van de Lage Landen, de kansen in de Nations League of de hoge kwaliteit van tegenstanders in aanloop naar het EK. Nee, nee: het enige waar wij het over kunnen hebben, is de zoveelste middelvinger van Louis van Gaal. 

Het was erop wachten bij het Nederlands elftal: dat moment dat Louis van Gaal met zijn karakteristieke ‘tegen-de-stroming-in-actie’ ervoor zorgt dat alle ogen op hem in plaats van zijn team zijn gericht. Of het nu gaat om een jeugdspeler die hij op een totaal andere positie een kans geeft in het eerste elftal, het vasthouden aan een bepaalde speelwijze terwijl het voetbal nergens op lijkt en nu bij Oranje: het passeren van een gewaardeerde kracht binnen de selectie van het Nederlands elftal. 

Het Nederlands elftal 

Georginio Wijnaldum was in het verleden, het zeer recente verleden nog, samen met Memphis Depay, Frenkie de Jong en Virgil van Dijk één van de vier hoekstenen van het Nederlands elftal. Van Gaal ziet dat anders, uiteraard. En net zoals die opzienbarende keuzes in het verleden, heeft de bondscoach van het Nederlands elftal er ook een reden voor dat Jerdy Schouten en Vincent Janssen bij de selectie zitten en spelers als Wijnaldum, Joey Veerman en Brian Brobbey zich niet hoefden te melden bij Louis I, voetbalkoning van de Nederlanden. 

Vooral het passeren van Wijnaldum ligt niet lekker. Niet in de spelersgroep, waar Van Dijk en Memphis zich al openlijk uitspraken tegen de afwezigheid van Wijnaldum. Niet in de media, waar elke analist en oud-international zijn verbazing al heeft uitgesproken. En eigenlijk ook niet in het voetbalhart. Het voelt ergens gek dat een 86-voudig international buitenspel wordt gezet op een manier waarover Clarence Seedorf (onder Marco van Basten, red.) kan meepraten en waar Wesley Sneijder, die zijn aanvoerdersband moest inleveren van Van Gaal en na herstelgesprekken toch mee ging naar het WK, ongetwijfeld ook wat over te zeggen heeft. 

Dat terwijl dit soort middelvingers van Van Gaal, naast het winnen van prijzen door innovatief voetbal, als een rode draad door zijn trainersloopbaan loopt. Van Gaal ziet andere zaken omdat hij als voetbaltrainer zijn vak door een andere bril bekijkt. Zijn ‘Totale Mens Principe’ zorgt er wel eens voor dat de toptrainer soms onmenselijk uit de hoek kan komen en zichzelf naar voren schuift. Het Totale Mensprincipe schrijft ook voor dat de jovialiteit in combinatie met de vastberadenheid van Van Gaal er voor zorgt dat de 70-jarige oefenmeester eigenlijk altijd over zichzelf praat als het gaat over het Nederlands elftal. De bondscoach vergeet er heel zijn carrière consequent ‘het team van’ voor te zetten – het is ook maar een mens, hè. 

Georigino Wijnaldum

Want kun je stellen dat Wijnaldum, die goed voor 26 doelpunten en negen assists voor Oranje is, niet heeft geleverd? Natuurlijk niet. Van onze Hollandse Voetballeeuw was hij de longen en degene wiens loopvermogen de jacht op de prooi opende. Helemaal in de tijd dat Ronald Koeman het voor het zeggen had, was Wijnaldum met zijn spelersprofiel van ongekende waarde voor Oranje. Dat spelersprofiel, de verzameling van kwaliteiten en de daarbij behorende minpunten in het spel van een speler, zorgt ervoor dat Wijnaldum bij ‘het team van Louis van Gaal’ (“bij mij”, uit de mond van de bondscoach) niet levert. 

In de situatie onder Koeman was Wijnaldum de belangrijkste pion op het middenveld. De rest van de spelers, over het algemeen Frenkie de Jong en Marten de Roon, zorgden er met hun spel voor dat Wijnaldum zo veel mogelijk in de ‘Memphis-combinatie-posities’ kon komen. Frenkie door de ruimtes open te dribbelen en via de backs of vleugels de passlijn naar het centrum, en dus Wijnaldum, open te krijgen. De Roon omdat je met De Jong én Wijnaldum twee aanvallend ingestelde middenvelders had en je er dan wel één defensieve specialisatie op je middenveld moet hebben staan om geen grote gaten in de omschakeling te krijgen – vergelijkbaar met de rol van Edson Álvarez bij Ajax/defensieve blok onder Schmidt bij PSV. 

De situatie op het middenveld van het Nederlands elftal is onder Van Gaal anders. In plaats van een ‘defensieve’ verdedigende middenvelder (De Roon, red.) is de eerste man voor de defensie in de persoon van De Jong een stuk offensiever ingesteld. Om er toch voor te zorgen dat er geen gaten ontstaan in de zone die De Roon eerst afdekte, heeft Van Gaal meer nodig dan drie centrumverdedigers en twee wingbacks. Voor zijn team heeft de bondscoach dan op het middenveld mensen nodig die niet de letterlijk drijvende kracht achter de Oranje-motor zijn, maar spelers die vanuit de as in eerste instantie de bal het werk laten doen en vooral zonder bal hun acties maken. 

Jerdy Schouten

In die wetenschap heb je veel meer aan Jerdy Schouten, een 25-jarige middenvelder die via ADO Den Haag, Telstar en Excelsior bij Bologna belandde, dan aan Georginio Wijnaldum van Paris Saint-Germain. Door de lange tijd op het middenveld van Liverpool, waar het spel van de oud-speler van Feyenoord, PSV en Newcastle United uitstekend uit de verf kwam, is Wijnaldum in de fase van zijn carrière beland waar bepaalde onderdelen van zijn spel in steen gebeiteld zijn. Dat die kwaliteiten van een 86-voudig international met een rijke carrière aan de Europese top niet binnen het grote plaatje van voetbalkoning Louis I past, is daarom voor Wijnaldum vervelend. Voor het Nederlands elftal als team, aka ‘het team van Louis van Gaal’, is dat een ander verhaal. 

De bondscoach gaf het zelf immers al aan: het seizoen van Wijnaldum bij PSG was niet de belangrijkste reden om hem te passeren. Schouten past op dit moment gewoon beter in het ‘grote plaatje’ dan Wijnaldum. Aangezien Van Gaal zijn team niet bouwt op reputatie en voorkeurspositie van zijn speler(s), is er voor de bondscoach geen drempel om de reputatie van ‘het team van Louis van Gaal’ voorrang te geven. Dat daardoor een 25-jarige speler van de krochten van het Nederlandse profvoetbal naar het hoogste podium gaat, is schitterend voor Schouten en de spelers van de kleinere clubs in de Eredivisie – wie droomt er nu niet van een pad zoals Schouten of Jamie Vardy? 

Zelfs als je bijna niet aan spelen toekomt in de Mexicaanse topklasse, maar je kunt wel met twee benen in de zestien de bal in één van de kruisingen janken, krijg je in het team van Louis van Gaal de voorkeur boven spitsen die wekelijks in de grootste Europese competities in actie komen. Voor ‘het Nederlands elftal’ is dat gek, voor ‘het team van Louis van Gaal’ heel logisch. Dat team speelt zo veel mogelijk over de grond, zelfs als het team ‘op ultra-aanvallend’ staat. Ga maar na wat de grootste kans op een doelpunt oplevert: een grote, sterke spits kopduels van twee tot drie verdedigers laten te winnen. Of een spits tot je beschikking hebben waar het niet uitmaakt hoe je hem over de grond aanspeelt in de zestien meter. Eén kans op een schot links of rechts kan een loepzuivere poging in de hoek eindigen. 

Logische, nieuwe middelvinger

Is het realistisch om te denken dat Schouten altijd de voorkeur boven Wijnaldum gaat krijgen? Dat ook niet. Er zijn tot aan de bekendmaking van de WK-selectie ook nog veel clubwedstrijden en interlands te spelen. Toch lijkt Wijnaldum, ook wanneer hij een nieuwe transfer maakt deze zomer, niet het type speler dat Van Gaal op zijn middenveld kan gebruiken. Dat betekent niet dat je zo’n gewaardeerde kracht niet bij de selectie kan halen. Aan de andere kant: op het moment dat je Wijnaldum op de bank zet, kan dat óók voor onrust binnen de spelersgroep zorgen. 

Ga je kijken naar wat ‘het team van Louis van Gaal’ als aanvallende middenvelder nodig heeft, dan komt daar iemand uitrollen die ruimtes moet kunnen creëren zonder bal, in de kleine ruimte behendig is, een hoge handelingssnelheid heeft en liever de bal kaatst of aanneemt-en-doorspeelt dan de bal vasthoudt en een individuele actie maakt. Met andere woorden: Van Gaal zoekt eigenlijk de Donny van de Beek die in Manchester wordt verwacht nu Erik ten Hag de opstelling op Old Trafford bepaalt. 

Dat is ook het risico dat Van Gaal bereidt is om te nemen: op het moment dat straks blijkt dat hij Wijnaldum wél nodig heeft, zoals dat ook bij Sneijder bleek, zal de coach een manier moeten vinden om weer in goede genade te komen bij Wijnaldum. Met een WK, mogelijk de laatste kans op een mondiaal eindtoernooi voor de middenvelder, lijkt dat geen probleem te worden. Door Wijnaldum op dit moment al buiten de selectie te laten, voorkomt Van Gaal echter óók dat zijn absentie én aanwezigheid een probleem wordt. En aangezien de bondscoach zijn persoonlijke prijzenkast heeft gevuld door ‘het team van Louis van Gaal’ op de eerste plaats te zetten, leert de geschiedenis dat voetbalkoning Louis I naar alle waarschijnlijkheid gelijk krijgt. 

TIP: Als Nederland van België wint, win jij bij Circus 3.05x je inzet. Helemaal lekker met een dikke welkomstbonus (totaal 250 euro)!

Door Bram Steenbeek