Berghuis: slachtoffer én oplossing toptransfers Ajax

Steven Berghuis was in zijn eerste seizoen van grote waarde voor Ajax. De 29-jarige buitenspeler, die onder Erik ten Hag achter de spits terecht kwam, heeft dit seizoen meer om te spelen dan de basisplaats bij Ajax. De Nederlands international heeft in dat opzicht de grootste uitdaging uit zijn voetballoopbaan dit seizoen. Zelfs zonder nieuwe middenvelder(s) komt de basisplek van de ervaren Nederlander in gevaar. 

Ajax staat voor de meest interessante voorbereiding in jaren. Dat komt in de laatste plaats door de wisseling van de wacht op de trainersstoel van de Amsterdammers. Erik ten Hag vertrok naar Manchester United en Ajax haalde in Alfred Schreuder niet alleen de oud-assistent van de Tukker in huis. De clubleiding zorgde er daarmee ook voor dat het team niet vanaf een absoluut nul-punt moet worden opgebouwd – al heeft Schreuder natuurlijk wel zijn eigen ideeën over het invullen van de details van de ploeg. Het ligt wel in de lijn der verwachting dat de Nederlandse oefenmeester net als zijn voorganger de keuze maakt om Steven Berghuis opnieuw buiten de flanken te laten. 

Ajax

In veel opzichten loopt Ajax in de voorbereiding al achter op de directe concurrentie. PSV haalde in de eerste weken van de transfermarkt al vers spelersmateriaal binnen voor de nieuwbakken trainer Ruud van Nistelrooy en de Eindhovenaren lijken nog (lang) niet klaar te zijn op de zomerse transfermarkt. Qua teamproces is Feyenoord op dit moment verder dan de Amsterdammers en de eindhovenaren, al komt dat vooral doordat de Rotterdammers geen trainerswissel hebben door hoeven voeren aan het begin van dit seizoen. Een trainerswissel betekent niet alleen voor een club het begin van een nieuwe periode, maar is vooral voor spelers weer een moment dat ze zichzelf opnieuw moeten bewijzen. 

In dat opzicht heeft Berghuis wat krediet opgebouwd vorig seizoen. In het begin deed hij dat als tijdelijke vervanger van Antony, die aan het begin van vorig seizoen nog ontbrak wegens zijn deelname aan de Olympische Spelen. Als rechtsbuiten viel de impact van Berghuis echter tegen – mede omdat die positie ingesteld was op een ‘explosieve rechtsbuiten’. De Nederlander kwam als rechtsbuiten in tien wedstrijden tot één doelpunt en twee assists. Tegen de tijd dat de inmiddels Antony terugkeerde van zijn gouden Olympische Spelen, leek Berghuis al het slachtoffer te worden van de stormachtige ontwikkeling van Antony. 

Ten Hag toverde echter een andere oplossing uit de hoge hoed en Berghuis op. De 37-voudig international van het Nederlands elftal schoof op naar de plek waar hij als naar binnen trekkende rechtsbuiten van nature al uitkwam: de nummer tien-positie. En als je in je eerste seizoen bij een nieuwe club tot 46 wedstrijden, twaalf doelpunten en veertien assists komt en je 78% van de wedstrijden op een ‘vreemde’ (centrale middenvelder of aanvallende middenvelder, red.) positie speelt, kun je daar alleen maar voor applaudisseren. 

Alleen heeft Berghuis dit seizoen precies niets aan. 

Steven Berghuis

Het opmerkelijke aan het seizoen van Berghuis is dat hij bij het Nederlands elftal wél als rechtsbuiten ‘leverde’. Bondscoach Louis van Gaal speelde voor het begin van de Nations League nog het oude vertrouwde 4-3-3 met de punt naar achteren en in die formatie was Berghuis vaak de eerste rechtsbuiten van de bondscoach. Dat had ook een aantal redenen. Hij was met 8,1% van zijn passes per negentig minuten (56,4) goed voor een belangrijke pass of een assist (= belangrijke pass die wordt afgemaakt door teamgenoot, red.). Naast passes zorgde Berghuis ook met dribbels (3,4 per negentig minuten, 47% geslaagd) voor voldoende dreiging en zorgde hij voor met die knal in zijn linker (3,3 schoten per negentig minuten, 8% conversie) ook voor druk op het doel van de tegenstander.

Dat Berghuis in de Eredivisie vaker op de juiste plek stond om te scoren (12% schot/doelpuntconversie) komt niet alleen omdat het gat in (individuele) kwaliteit tussen Ajax en een tegenstander groter is dan het Nederlands elftal en diens opponenten. Berghuis is op basis van zijn startpositie al veel dichter bij het doel van de tegenstander en komt daardoor in theorie ook vaker voor het doel. Gemiddeld gezien komt de aanvaller in de WK-kwalificatie en de Eredivisie vanuit verschillende posities tot hetzelfde aantal schoten per wedstrijd (3,3). Dat terwijl Berghuis in de twee wedstrijden die hij als tien in Oranje speelde in de Nations League, hij niet één keer op doel schoot, geen belangrijke, geen assists gaf en had ook de rest van zijn passing (1,9% van totale passing was assist/belangrijke pass) op spaarzame momenten meerwaarde. 

In de Champions League, de topwedstrijden en interlands tegen toplanden zoals België komt het stilistische, directe spel van Berghuis perfect van pas. Tegen de kleinere landen/clubs komt de Nederlander in de kleine ruimte vaak handelingssnelheid tekort, is hij in de passing vaak te onzorgvuldig en heeft hij de snelheid noch de kracht om zich staande te houden op het moment dat er meerdere tegenstanders in komen vliegen. Berghuis is meer een speler die zich via sluiproutes vrij loopt en dan met een fantastische pass de opening vindt. In dat opzicht heeft Mohamed Ihattaren een veel geschikter spelersprofiel dan Berghuis. De huurling van Juventus is dan geen officiële zomeraanwinst. Met een optie tot koop in zijn huurcontract en een zomer vol individuele trainingen kan de 20-jarige aanvallende middenvelder er zomaar voor zorgen dat Berghuis buiten de basis valt. 

Antony

Met Berghuis achter de hand heeft Ajax echter altijd een belangrijk alternatief achter de hand wanneer Antony vertrekt. De Braziliaanse smaakmaker staat hoog op de verlanglijst van Manchester United. De rechtsbuiten gaf vorig seizoen al aan dat hij graag in de Premier League wil spelen. Dat de pijlsnelle Braziliaan die kans krijgt omdat hij met Ten Hag naar United kan verhuizen, hoeft niet te betekenen dat Antony direct een transfer gaat forceren. Aangezien Ajax op dit moment al voldoende alternatieven als rechtsbuiten in huis heeft en er een speler onderweg is die ook op die positie kan spelen (Steven Bergwijn, red.), heeft Ajax ook geen sportieve redenen meer om een ontevreden speler in de selectie te houden. 

Berghuis bewees vorig seizoen immers óók als rechtsbuiten te kunnen fungeren. Voorwaarde is dan wel dat de trainer hem faciliteert. Met Ihattaren als aanvallende middenvelder in plaats van rechtsbuiten, en dus een speler die met en zonder bal door de aanvallende zone zwerft, worden gaten voor de looplijnen van Berghuis al automatisch getrokken. Of Ihattaren (of Davy Klaassen of Mohammed Kudus) nu uitwijkt naar de linkerflank, met de bal aan de voet de zestienmeter in dribbelt of op rechts een combinatie met Berghuis aangaat: Ajax heeft op dat moment de explosiviteit van Antony niet meer nodig, het heeft immers het voetballende vermogen van Ihattaren, de onuitputtelijke diepgang van Davy Klaassen of de technische powerplay van Kudus die ruimtes voor rechtsbuiten Berghuis kunnen maken.

Dat Ajax daar ook een spits voor nodig heeft die sterk genoeg is om tegen de laatste linie aan te plakken en (lucht)duels kan winnen (Joshua Zirkzee op het moment dat Sébastien Haller definitief vertrekt) of een spits die sterk genoeg is om over de grond aan te kunnen en die je ook in de diepte en ruimte kunt aanspelen (Brian Brobbey). Dan gaat Ajax weer terug naar het Ziyech-voetbal van een aantal jaar geleden, al heeft Berghuis het geluk dat hij veel betere teamgenoten heeft dan de spelmaker van Chelsea, die misschien wel de volgende bedreiging van Berghuis’ basisplek bij Ajax kan worden. Zo lang de 29-jarige aanvaller in Amsterdam speelt, is Ziyech of welke andere rechtsbuiten eigenlijk overbodig.

TIP: Wint Ajax de Eredivisie, dan win jij 1.65x je inzet!