Gakpo wordt nóg beslissender bij PSV

Cody Gakpo was in de Eredivisie weer van onschatbare waarde voor zijn club. De aanvaller was hoogstpersoonlijk goed voor de enige treffer in het duel met sc Heerenveen en kon eigenlijk ook de assist op zijn naam schrijven. Dat PSV zo op de buitenspeler hangt, had ook zomaar anders kunnen aflopen als Gakpo wél zijn transfer had gemaakt. Met de wijsheid van nu, was dat misschien toch niet zo´n slechte beslissing van voormalig technisch directeur John de Jong. 

Er was deze zomer los van de Gakpo-transfer veel te doen rondom PSV. De Eindhovenaren versterkten zich flink de afgelopen zomer en haalden met gevestigde namen als Luuk de Jong en Walter Benítez ook de nodige ervaring in huis. Dat Van Nistelrooy nog steeds de keuze heeft om Gakpo in te zetten, leek er lange tijd niet naar uit te zien. De Oranje-international wordt al bijna een jaar gelinkt aan de grootste teams van Europa, maar afgelopen zomer stond er een andere bestemming op de planning van Gakpo, die via Leeds United een soort Georginio Wijnaldum-route zou kunnen bewandelen. Dat de statistieken van Gakpo tot nu toe nóg beter zijn dan die van vorig seizoen – de PSV’er kan zich op basis van het rendement (doelpunten/assists) dit seizoen meten met de topspelers in Europa. Dat is voor Gakpo en PSV positief, maar op termijn is dat ook dé valkuil voor de aanvaller en misschien wel de reden dat de aanvaller de club veertig miljoen euro door de neus boorde. 

PSV en Cody Gakpo 

De fans zullen Gakpo daar eerder dankbaar voor zijn dan dit hem kwalijk nemen. De aanvaller staat dit seizoen al op 27 wedstrijden (inclusief Nederlands elftal, red.) en was in die wedstrijden al goed voor achttien doelpunten en negen assists. Het leeuwendeel van die productie kan Gakpo uit de Eredivisie overleggen: daar is de aanvaller uitstekend begonnen met negen doelpunten en zes assists in negen Eredivisie-duels. In de Europa League staat de teller na twee (door Gakpo) gespeelde groepswedstrijden op drie doelpunten en één assist. Alleen in de Champions League, waar AS Monaco werd verslagen maar Glasgow Rangers een maatje te groot bleek, gaf de Nederlander niet thuis.
Destijds zwol de kritiek op het spel van Gakpo op aan. Dat de Nederlander juist op die momenten niet presteerde zoals hij dat na de uitschakeling tegen Rangers begon te doen, wijst erop dat niet alleen John de Jong en Ruud van Nistelrooy de juiste beslissing hebben genomen om de aanvaller te verleiden tot een langer verblijf in het Philips Stadion. Op basis van zijn seizoen tot nu toe – laten we voor PSV en Oranje hopen dat hij dit seizoen wél fit blijft – bewijst vooral Gakpo zichzelf een dienst. 

Vooral in de Eredivisie lijkt er voorlopig geen maat te staan op Gakpo. Dat de linksbuiten, net als bijvoorbeeld Steven Bergwijn (Ajax), met kop en schouders boven de rest uitsteekt in de Eredivisie, is in dezen niet eens nadelig voor Gakpo.
Zijn statistieken liegen er immers niet om. Dit seizoen staat Gakpo in negen Eredivisie-wedstrijden op net zoveel doelpunten en zorgde hij ook nog voor zes assists. Dat de Nederlander niet eens met zijn individuele actie/dribbels het meeste gevaar sticht voor de Eindhovenaren, is echter wel een opmerkelijk feitje. Met zijn power en explosiviteit zorgde Gakpo ook tegen sc Heerenveen voor de doorbraak die PSV nodig had om met drie punten uit Friesland te vertrekken. Dat terwijl Gakpo met zijn passes in de Eredivisie eigenlijk veel gevaarlijker is: gemiddeld geeft hij 33 passes per negentig minuten, waarvan er 4,8 per negentig minuten belangrijk zijn (=15%). Daarnaast eindigen 0,8 van die passes in een assist (2,4%). 

Met andere woorden: ongeveer 17% van de passes die Gakpo in de Eredivisie geeft (‘bijna één uit vijf’) eindigt in een belangrijke pass of assist. Het verschil daar tussen is echter niet de kwaliteit van Gakpo’s pass, maar de positie op het veld en vooral de afmaakkwaliteiten van de speler die aangespeeld wordt door de linksbuiten. 

Doelpuntenmachine 

Met het ontbreken van spits Luuk de Jong moet Gakpo een belangrijk aanspeelpunt voor de goal missen. Dat de Eindhovenaren nog steeds voldoende scorende vermogen in de ploeg hebben, is weer voor een groot gedeelte toe te schrijven aan Gakpo. De buitenspeler is niet alleen met zijn passing en assists een belangrijke factor in de kampioensdrang van Van Nistelrooy en PSV. Helemaal nu De Jong afwezig is, er al verschillende spelers in de punt van de aanval gezet werden en geen van hen de enorme schoenen van De Jong kan vullen, vallen de Eindhovenaren terug op Gakpo. De Nederlander maakt zijn doelpunten altijd al gemakkelijk en dat lijkt met een voormalig topspits als Van Nistelrooy als trainer alleen maar gemakkelijker te gaan. 

Gakpo heeft eigenlijk twee manieren van afmaken. Tegen sc Heerenveen zette de buitenspeler zelf de combinatie op, trok hij naar binnen en schoot hij de bal in de lange hoek – en met wat geluk onder doelman Andries Noppert door. Dat is een actie die veel rechtsbenige linksbuitens maken, en ook als je met je linkerpoot op de rechterflank staat is dat meestal de go-to actie. Gakpo komt met het spel van het huidige PSV vaak in de posities waar hij de bal om de doelman in de lange hoek kan krullen. Vorig seizoen lagen er meer ruimtes in die zone en kon Gakpo daarom ook gemakkelijker richting zijn favoriete afmaakzone dribbelen: rond de rand van de zestien en in het midden van de vijf-meter-box van de doelman. Vanuit die positie is het bijna alsof je een penalty neemt: de doelman moet in het midden van de goal blijven staan en met één droge knal kan je de bal strak in één van de hoeken schieten. 

Dat levert Gakpo zowel in de Eredivisie als de Europa League een hoop doelpunten op. Dat heeft de aanvaller te danken aan zijn goede schot, maar de andere helft van dat afmakerswerk is de positionering van de speler. Die zorgt ervoor dat de kans op een doelpunt groter of kleiner wordt. Hoe goed je ook kunt schieten: het is in de basis veel moeilijker om de bal in de lange hoek te krullen dan deze met een droge knal in de korte hoek te schieten – je moet als speler alleen wel in die spelsituatie komen. Gakpo is daar in de Eredivisie een meester in: hij schiet gemiddeld 4,6 keer per negentig minuten, maar heeft op dit moment een gemiddelde van 1,2 doelpunt per wedstrijd. Dat komt neer op een conversie van 26%. Ter vergelijking: Haaland schiet in de Premier League gemiddeld 4,5 keer per wedstrijd en scoort gemiddeld 1,8 doelpunten per duel in de Engelse koningsklasse. Dat komt neer op een conversie van 40%. Op basis van doelpunten én assists liggen de sterspeler van Manchester City en de dragende kracht van PSV wel dichter bij elkaar. 

Volgende Gakpo-stap

Op basis van zijn passes en zijn doelpunten kan Gakpo zich dit seizoen meten met de beste van de beste. Zijn topvorm leverde de Eindhovenaren niet alleen tegen Heerenveen de volle buit op, maar met drie assists en een doelpunt tegen Feyenoord bewees Gakpo ook zijn waarde in de grote wedstrijden. Dat de buitenspeler niet thuis gaf in de belangrijke duels met Monaco en Rangers, had niet alleen met de Champions League-druk te maken. Dat er destijds veel transferperiekelen waren rondom de buitenspeler, heeft PSV ook niet geholpen. Daardoor werd de bewijsdrang van Gakpo alleen maar groter en maakte hij keuzes die niet binnen het teambelang vielen. 

Maar ook wanneer Gakpo een geslaagde actie maakt, staat daar iets tegenover. Gakpo is in zekere zin een atypische buitenspeler: hij heeft door zijn grote, sterke lichaam meer ruimte nodig dan andere wingers en dat is ook terug te zien in de statistieken rondom zijn individuele acties. In de Eredivisie lukt het Gakpo immers niet om daar een positieve score uit te halen: gemiddeld zet Gakpo 3,2 acties per negentig minuten in en slechts 1,3 (41%) weet de buitenspeler succesvol af te sluiten. In de Europa League ligt dat 50/50: 1,8 acties lukken, 1,8 acties mislukken. En als je terugdenkt aan de grote wedstrijden aan het begin van het seizoen, heeft dat vaak één oorzaak: de keuzes die Gakpo aan de bal maakt. 

Het is voor een buitenspeler zijn natuur om de tegenstander op te willen zoeken en er voorbij te willen gaan. Dat Gakpo niet de standaard buitenspeler is, zorgt er echter ook voor dat de Eindhovenaar voor de volgende stap, andere keuzes zal moeten maken. In voetbaljargon: hij zal meer ‘over de bal heen moeten kijken’ in plaats van zijn snelheid, explosiviteit en sterke lichaam gebruiken. Daarvoor ligt er, helemaal met teams die een strakke organisatie combineren met een hogere kwaliteit spelers dan de gemiddelde Eredivisieploeg, te weinig ruimte. Helemaal in het geval van Gakpo is het dan gemakkelijker om de bal af te spelen en zelf zonder bal door te lopen – je hebt immers een Joey Veerman die de bal overal kan neerleggen en anders kan Xavi Simons voor een creatieve oplossing zorgen. Als Gakpo óók nog bewijst dat hij, helemaal in de belangrijke wedstrijden in Europa, wél de juiste keuzes maakt, zal ook veertig miljoen euro niet genoeg zijn om de sterspeler los te weken uit Eindhoven.

TIP: Wint PSV van Zürich? Pak 1.47x je inzet!