Bergwijn zorgt voor Ajax-probleem

Ajax wist voor de wedstrijd in het Ibrox Stadium dat het zo goed als zeker was van knock-out-fase van de Europa League. De 1-3 overwinning zorgde toch nog voor een positieve rand aan het teleurstellende Champions League-seizoen voor de Amsterdammers. Mohammed Kudus was als spits wederom één van de uitblinkers aan Ajax-kant, iets wat voor de aanstaande topper met PSV een belangrijke keuze met zich mee gaat brengen.

De Kudus-variant begint een terugkerend fenomeen te worden bij Ajax. Alfred Schreuder liet al vanaf het begin van zijn hoofdtrainersklus blijken gecharmeerd te zijn van de Ghanees international, die deze zomer niet mocht vertrekken bij de Amsterdammers. Voorlopig heeft Kudus daar ook geen reden toe. Waar de aanvallende middenvelder onder Erik ten Hag stormachtig begon aan zijn Ajax-tijd en na een blessure zich niet meer in de basis lukte te spelen, denkt Schreuder daar duidelijk anders over. Helemaal tevreden zou Kudus niet zijn; de Ghanees international staat immers op posities die niet tot zijn natuurlijke behoren. Nu was de rechterflank vooral in de voorbereiding een uitprobeersel van Schreuder, maar als spits blijkt Kudus ook van meerwaarde voor de Amsterdammers. Daar blijft naar voren komen dat de Ghanees helemaal geen diepste aanvaller is, of überhaupt wil zijn.  

Ajax

In het voetbal dat Schreuder met Ajax wil spelen, hoeft Kudus dat ook niet te zijn. In de eerste wedstrijd tussen Ajax en Rangers was de van nature aanvallende middenvelders ook al één van de uitblinkers. Op het Ibrox Stadium kan je na een doelpunt en een assist ook niet zeggen dat de Ghanees international niet rendabel is als spits – helemaal in het achterhoofd dat dit het eerste seizoen is dat Kudus op deze positie speelt. Daar komt ook naar voren wat Schreuder eigenlijk van zijn spits verwacht (en misschien ook waarom de Ajax-trainer een voorkeur lijkt te hebben voor Kudus). De Ghanees is véél meer in beweging en daarom ook veel meer aanspeelbaar dan een type Brobbey, die tegen de laatste lijn plakt en ervoor zorgt dat het team kan aansluiten voor een aanval.

Zonder Brobbey in de punt van de aanval is er ook niet veel andere keuze dan Kudus. De variant met Dusan Tadic in de punt bereikte zijn houdbaarheidsdatum een paar jaar geleden al. De Servische aanvaller werd tegen Rangers weer op de linkerflank gezet, waardoor Steven Bergwijn op rechts uitkwam en Steven Berghuis de boel aan elkaar speelde vanuit het centrum van het veld. Het aantrekken van Bergwijn begint, helemaal met de status van Tadic binnen het elftal van Schreuder, een groter zorgenkind te worden dan de spitsenkwestie bij de Amsterdammers – Brobbey en Kudus maken immers allebei hun doelpunten. In de linie daar achter begint Berghuis een steeds nadrukkelijkere rol op te eisen. Het lijkt de Oranje-international niet uit te maken of hij dat vanaf het centrum of vanaf de rechterflank doet, iets wat voor zowel Bergwijn als Tadic niet te zeggen valt.

Ajax heeft eigenlijk een sterspeler voor de linksbuitenpositie aangetrokken terwijl de sterspeler van het elftal óók al op die positie speelde. Dat Tadic in theorie ook in de as, op rechts en in de spits kan spelen, is toch een misvatting geweest van de technische staf en de Ajax-beleidsbepalers op technisch vlak. De Servische aanvaller domineerde vier jaar lang de linkervleugel van het Amsterdamse vlaggenschip. Dat Schreuder daar vanaf stapte, was deels noodgedwongen. Bergwijn werd aangekocht en de recordaanwinst van de club zet je niet op de bank. Dat geldt echter ook voor de aanvoerder. Maar wat als die allebei eigenlijk niet leveren wat het team nodig heeft?

Mohammed Kudus

Voor de aankomende topper tegen PSV lijkt Schreuder wel voor een belangrijke keuze tússen die twee te staan. Helemaal wanneer Brobbey fit is voor de Eredivisie-topper, zorgt dat ervoor dat de spelers van wie het in theorie moet komen bij Ajax (Bergwijn en Tadic) niet de spelers zijn die op dit moment in de grootste vorm steken. In Schotland kwam het meeste gevaar opnieuw van Kudus en Berghuis. Met een grote wedstrijd zoals tegen PSV in het vooruitzicht, neemt dat andere overwegingen met zich mee. Tadic speelde vanaf de linkerkant misschien wel zijn beste wedstrijd van het seizoen, terwijl Bergwijn vanaf die flank de afgelopen weken ook al in een mindere fase beland was.

Dat Schreuder na de afgelopen weken niet meer om Brobbey, Kudus én Berghuis heen kan, is naast het probleem mogelijk ook de oplossing. Kudus’ impact was in het Ibrox Stadium al een heel stuk minder groot dan in de eerste wedstrijd in de Johan Cruijff ArenA. Als defensief ingesteld team heb je, wanneer de zone-dekking in orde is, in de basis niet zo veel moeite om de linies ondanks de vele positiewisselingen gesloten te houden. Dat Kudus veel wegzakt uit de spits, als ‘aanvallende middenvelder’ de combinatie aan gaat of een individuele actie inzet en de snelheid en de kracht heeft om daarna op tijd in de zestien te zijn, is een groot voordeel voor de 22-jarige aanvaller. Het zorgde er, ook tegen Rangers, wel voor dat er in grote delen van het veld horizontaal (breeduit) gevoetbald moest worden. Dat dit tikkie-takka-voetbal soms mooie aanvallen opleverde, neemt niet weg dat dit de moeilijkste manier is om tot doelpunten te komen – en er een enorm risico aan kleeft.

Tegen Rangers kom je nog een keer weg met een vlugge tegenaanval. Wanneer Cody Gakpo en/of Noni Madueke via de vleugels kunnen weg schieten, is al meer dan eens bewezen dat PSV dan de betere van de Amsterdammers kan zijn. Dat is ook de kwestie op het moment dat je alléén Berghuis of Davy Klaassen als aanvallende middenvelder ziet. Dat Brobbey veel heeft aan een type Klaassen in zijn rug, lijkt duidelijk. Als een spits graag tegen de laatste linie plakt en ballen vast houdt, is het handig als daar een speler staat die goed positie kiest en daardoor voor een snelle combinatie kan zorgen. Een tegenstander als PSV vraagt meer om iemand die met directe passing de vleugelspelers aan het werk kan zetten of met een individuele actie en een sterk lichaam een opening in de as kan forceren.

Ajax-probleem

Het grootste probleem van Ajax is daarom niet de keuze tussen Brobbey of Kudus in de basis. Het is eerder welke van de minst rendabele voorhoedespelers haalt Schreuder uit het elftal: Tadic of Bergwijn? Waarschijnlijk geen van beide, waardoor Brobbey (wanneer fit) of Kudus op de bank plaats zal moeten nemen. Dat terwijl de wedstrijd tegen Glasgow Rangers vooral bewees dat de Ghanees international vanaf de aanvallende middenvelder-zone iets brengt wat geen aanvallende middenvelder van Ajax kan: het forceren van openingen met een individuele actie.

Dat Kudus vanuit de spits in de gelegenheid is om in de ruimtes te duiken dan er als aanvallende middenvelder te staan, is in een wedstrijd tegen PSV ook als aanvallende middenvelder mogelijk. Als Kudus zich hoog opstelt, misschien in de beginfase van de aanval bijna naast Brobbey, dan dwing je de verdedigende middenvelders van PSV ook om een keuze te maken. Als Kudus dan een geslaagde actie heeft en er ruimte ligt in de combinatie, heeft Ajax één belangrijke winst op basis van de wedstrijden die het met Brobbey óf Kudus speelde: een diep aanspeelpunt.

Wanneer je met Tadic én Bergwijn wil spelen vanaf het startsignaal, lijkt er geen ontkomen aan om te kiezen tussen Brobbey of Kudus. Dat Schreuder tot aan de wedstrijd tegen Rangers vertrouwen bleef houden in de twee beste linksbuitens van de Eredivisie en vooral Tadic vanaf links meer bracht dan Bergwijn vanaf rechts, zou het niet alleen voor Bergwijn een wake-up-call zijn als de buitenspeler gepasseerd wordt door Schreuder. In dat geval heeft de Ajax-trainer ook meteen de gouden wissel achter de hand.