Van Gaal slachtoffer eigen WK-succes

Dit moest het WK van Louis van Gaal worden. Ondanks de uitschakeling tegen Argentinië, was dat ook zeker het geval. Hij maakte ons geen wereldkampioen.  Hij maakte de grote Messi wel een heel klein mens, werd door verschillende Argentijnen de mond gesnoerd naar afloop en zal ongetwijfeld weten dat de Argentijnen nooit zonder zijn tactiek hadden kunnen winnen van Oranje.

Louis van Gaal leek direct na afloop van de wedstrijd tussen Nederland en Argentinië het nog niet helemaal te beseffen. De 71-jarige trainer, na de uitschakeling weer ‘in ruste’, probeerde de woorden te vinden om zijn teleurstelling te verbloemen, maar kon de woorden niet vinden. Eén keer kopiëren en plakken van de Argentijnse bondscoach Lionel Scaloni en één briljante pass van Messi waren genoeg om Oranje een koekje van eigen deeg te geven. Dat maakt Van Gaal vooral het slachtoffer van zijn eigen WK-succes, motiveerde hij met zijn uitspraken over Messi en de Argentijnen de tegenstander misschien meer dan zijn eigen spelers, maar had Argentinië niet in de halve finale van het WK 2022 gestaan zónder Louis van Gaal.

Louis van Gaal

In veel opzichten deed Argentinië in de kwartfinale bij het Nederlands elftal wat Oranje bij de Verenigde Staten deed. Alleen niet op de manier die vooraf al werd uitgemeten in de pers: de spiegelformatie van de Argentijnen. Dat Scaloni ervoor koos om zijn opstelling voor een deel aan te passen – tijdens de wedstrijden schoof Argentinië al wel eens naar een systeem met drie centrale verdedigers – was alleen niet omdat Oranje zo goed kon voetballen. Dat kwam door die twee counters van wereldklasse in de eerste helft tegen de Amerikanen, maar nog meer door het futloze spel als er niet omgeschakeld kon  worden.

Zoals Oranje Amerika opving, zo zorgde Argentinië ervoor dat Nederland geen tempo in de aanval kon krijgen. Dat was niet heel moeilijk: Senegal, Ecuador en zelfs Qatar bewezen dat ze dit allemaal in de vingers hadden. Argentinië, met slagersveteraan Nicolas Otamendi voorop, hoef je over dat soort voetbal niets uit te leggen. Een duwtje hier. Een trekje daar. Even doorrollen na een overtreding. Maar vooral niet verdedigen, maar vechten voor het vaderland in de hoop dat de geest van Diego Maradonna de voeten van Messi weer weet te vinden.

De grootste voetballer van deze eeuw ziet zich na afloop van zijn meest menselijke kant liet zien. Niet alleen Van Gaal haalde het bloed onder Messi’s nagels. Davids. Weghorst. Ze moesten het allemaal ontgelden na afloop. Messi, de man die alles gewonnen heeft in zijn carrière en met in het blauw-wit om zijn schouders een Atlas-last op zijn nek haalt, bleek als mens niet veel groter dan hij geschapen is. De speler, die alleskunner die elke doelpoging naast of over schoot en net als Diego hands mocht maken van de scheidsrechter, had Van Gaal toen al met zijn voeten al van repliek voorzien.

Nederlands elftal

Terwijl de Nederlanders zich druk maakten om de ‘adjudant’ van Messi (Rodrigo de Paul, red.) omdat ‘ie zoveel naar de Argentijn passt – wat  gezien zijn positie ook heel logisch is – waren er wel degelijk verschillen in de manier waarop Argentinië en Nederland voetbalden. Bij de Argentijnen zorgde De Paul en later Juventus-middenvelder Leandro Paredes voor de balans op het veld.

Enzo Fernandes en Alexis Mac Allister lieten zich in balbezit van Nederland ver lieten terug vallen en de Oranje-backs hoog stonden, zorgde ervoor dat de centrale verdedigers van Oranje alleen konden indribbelen om offensief iets mogelijk te maken – en Oranje daarmee uit de defensieve organisatie kwam te staan.

Bij Oranje speelde een Bergwijn die eerst tegen zichzelf en dan nog voorbij zijn directe tegenstander moet dit seizoen, een Memphis die de as van het veld zijn individuele-actie-podium ziet en de combinaties niet tot stand komen om Gakpo vrij te spelen, was de eerste keer dit  toernooi dat er een bepaalde smaak in de selectie van Oranje écht miste. Koopmeiners kan ballen uit de tweede lijn geven, maar niet zoals Joey Veerman dat al een paar jaar doet.

Door het blok van drie middenvelders en minimaal één van de drie aanvallende pionnen achter de bal, dwong Argentinië de ploeg van  Van Gaal in een positie waar het niet in wil zitten. In balbezit. Dat er na ‘Plan B’ in de slotfase een stap terug werd gedaan en Oranje de verlenging in ging met een meer behoudendere stijl, had de vermoeidheid van de spelers niet als enige reden. Dat was bittere  noodzaak:  anders had Oranje de penaltyreeks niet eens gehaald omdat Argentinië zonder het momentum dat Oranje in de slotfase had, een stuk gemakkelijker van de ruimtes konden profiteren die er tussen de Oranje-linies lagen.

Slachtoffer WK-succes

Daardoor haalden de Argentijnen na afloop, vooral  bij monde  en gebaar van Messi, verhaal bij de Nederlanders. We mogen dan wel uitgeschakeld zijn,  een groter compliment kun je als uitgeschakeld elftal niet krijgen. Argentinië haalde de halve finale  van het laatste WK van Messi, maar een groot deel van de spelers was drukker met de tegenstander van de 120 minuten daarvoor dan  met hun behaalde prestatie. De momenten dat Messi zich op dergelijke wijze op de kast liet jagen in zijn lange carrière, zijn op één hand te tellen. 

Dat Argentinië het Nederlands elftal dwong tot voetbal  waar het niet goed in  was in plaats van de rollen  om  te laten draaien, was een tactische zet die Van Gaal niet wist te beantwoorden.  Dat de bondscoach  geen oplossing wist te vinden voor  het blok dat tussen de defensie, Frenkie en de rest van het Oranje-veld creëerde en er ogenschijnlijk een verbod op crosspasses vanuit het centrum  naar de flank lag, was het voor de Argentijnen ook geen hogere wiskunde om een oplossing te vinden voor Oranje aanvalsformule. 

Sterker nog: Scaloni dwong de ploeg van Van Gaal om de fouten te maken die je niet op een paar trainingen tijdens een eindtoernooi uit het spel krijgt. Simpelweg door te doen wat de trainer  van Oranje tijdens het huidige en vorige WK deed: profiteren in plaats van domineren. Dat was immers de enige manier waarop de coach in Van Gaal de controle kon houden over de wedstrijd van Oranje. Dat strafschoppen nog steeds een loterij zijn, blijft de enige factor die zelfs voor een toptrainer zoals Van Gaal niet te controleren valt. Of ja: strafschoppen en tegen zijn eigen strijdplan mét Messi spelen.