Interview: Braafheid en Zuiverloon doorbreken taboe op mentale gezondheid

Edson Braafheid en Gianni Zuiverloon zijn op een missie om mentale gezondheid in het voetbal bespreekbaar te maken. De oud-voetballers willen het taboe doorbreken en gebruiken daarbij hun eigen ervaringen. “Ik raakte het geloof in mijzelf kwijt.”

In de nieuwe podcast Building Bridges bespreken Gianni Zuiverloon en Edson Braafheid moeilijke momenten uit hun voetbalcarrières en hoe ze daarmee omgingen. Met gasten als Urby Emanuelson en Michel Vorm praten ze over blessures, twijfel, prestatiedruk, faalangst, worstelen met bekendheid en eenzaamheid. Zonder zelfmedelijden halen ze hun zwaarste momenten naar boven, met als doel meer aandacht voor mental coaching in het voetbal.

Machowereld
“In de voetballerij is veel aandacht voor het tactische, technische en fysieke, maar het mentale aspect is een ondergeschoven kindje”, vertelt Braafheid, oud-speler van onder andere FC Utrecht, FC Twente, Bayern München en Lazio. “In een machowereld is geen ruimte voor een mental coach, dat wordt als zweverig gezien. Maar elke speler maakt moeilijke situaties mee. Je gedachten en emoties gaan alle kanten op. Dan is het fijn als je daar met iemand over kan praten.”

Achter de schermen zijn Braafheid en Zuiverloon al twee jaar actief met de Foundation Play Mental en House of Accelaration, waarmee ze voetballers en andere jonge atleten begeleiden. De twee leerden elkaar kennen als tegenstanders in de jeugd en als ploeggenoten bij Jong Oranje. “We bouwden een vriendschap op en deelden onze ervaringen met elkaar”, zegt Zuiverloon, die onder meer bij Feyenoord, SC Heerenveen en West Bromwich Albion speelde. “Door wat we meemaakten, raakten we allebei geïnteresseerd in mentale gezondheid.”

Blessures
Tijdens zijn carrière waren er een aantal momenten waarop Zuiverloon graag steun had gehad van een sportpsycholoog. Bijvoorbeeld wanneer hij geblesseerd raakte op belangrijke momenten. “Bij West Bromwich Albion was ik bezig aan een goed seizoen in de Premier League. Manchester United wilde me in de winter halen, maar ik speelde pas een half jaar bij West Brom, dus ik mocht pas in de zomer praten over een transfer. In maart scheurde ik mijn hamstring en lag ik er 2,5 maand uit. Daardoor ging die transfer naar United niet door.”

Ook zijn debuut voor het grote Oranje werd gedwarsboomd door een blessure. Als speler van Mallorca zou Zuiverloon worden opgeroepen door bondscoach Bert van Marwijk, totdat hij geblesseerd raakte. “Toen ik weer fit was, speelde ik niet meer en kreeg ik ruzie met de trainer van Mallorca. Er ging voor mij een streep door het EK van 2012. Dat was een zware mentale klap. Ik raakte het geloof in mijzelf en het vertrouwen in mijn lichaam kwijt. Op dat moment heb je iemand nodig die je helpt om je gedachten op een rijtje te zetten. Iemand die een ander perspectief biedt en je helpt om positief te blijven.”

Negatieve energie
Braafheid beleefde zijn zwaarste momenten bij Bayern München, waar hij moeilijk kon accepteren dat hij op de bank zat. De linksback begon onder Louis van Gaal als basisspeler, maar raakte zijn plek kwijt. “Ik kon daar absoluut niet goed mee omgaan. Ik leefde voor het voetbal en de wedstrijden. Daar stopte ik al mijn energie in. Toen die uitlaatklep wegviel, sloeg het om in negatieve energie. Er ontstond een leegte die niet gevuld kon worden. Ik zocht afleiding en vond die in stappen, drinken en vrouwen. Het ging de verkeerde kant op en ik werd een persoon die ik niet wil zijn. Ik had eerder met iemand moeten praten om mijzelf te beschermen, maar ik was gewend om problemen voor mijzelf te houden. Een mental coach was er bij Bayern ook niet.”

Pas bij Lazio kwam Braafheid voor het eerst in aanmerking kwam met een mental coach. Hij was toen al 32 jaar. “Ik had Duitsland achter me gelaten na een moeilijke periode. Bij Hoffenheim speelde ik een jaar lang geen wedstrijd en moest ik apart trainen met een groepje waar Ryan Babel ook bij zat. Privé ging het niet goed door een echtscheiding. Bij Lazio probeerde ik fris en fruitig te beginnen, maar het vrat me op dat ik mijn kinderen niet in de buurt had. Toen ben ik met een mental coach gaan praten. Dat hielp enorm. Ik wou dat ik dat eerder gedaan had. Ik herken mijn valkuilen nu sneller en kan voorkomen dat ik weer de controle verlies.”

Positieve draai
Zuiverloon kwam in zijn tweede periode bij ADO voor het eerst in contact met een mental coach. Hij was toen 27 jaar en had al in Engeland en Spanje gespeeld. “Trainer Henk Fraser gaf de spelers de mogelijkheid om met iemand te praten. Dat vond ik meteen heel interessant. In het begin werd er lacherig over gedaan, maar uiteindelijk werd het omarmd. Ik heb een jaar lang gebruik gemaakt van die gesprekken en ben daarna zelf veel boeken gaan lezen. Mentale coaching wordt gelukkig steeds normaler omdat bekende spelers erover praten, zoals Gregory van der Wiel, Ricardo Kishna en Denzel Dumfries laatst tijdens het WK.”

Braafheid en Zuiverloon willen met hun podcast en foundation de nieuwe generatie de steun bieden die zij gemist hebben. Dat ze daarvoor zelf hun eigen negatieve ervaringen naar boven moeten halen, nemen ze op de koop toe. “We geven er een positieve draai aan door anderen te helpen”, zegt Zuiverloon. “Ik heb overal vrede mee. Ik heb de titel van voetballer gehad en mooie successen behaald. Nu wil ik mij als mens inzetten voor anderen. Dat is onze motivatie om dit te doen.”