Wijndal had stiekem gelijk met Bergwijn-claim

Owen Wijndal maakte aan het begin van dit seizoen zijn langverwachte toptransfer. De linskback stond al jaren in de belangstelling van Ajax. Het eerste halfjaar van de voormalig aanvoerder van AZ is alles behalve rooskleurig. Het belangrijkste wapenfeit van de afgelopen maanden kwam uit de media, waar Wijndal de voetbalwereld over zich heen kreeg na uitspraken over hem en Steven Bergwijn.

Het is niet de meest gelukkige fase in de carrière van Owen Wijndal. De linksback speelde de afgelopen jaren zo’n beetje alles bij AZ, kwam met zijn (voor het in het voetbal) gezonde dosis zelfvertrouwen en ging zonder rancune de concurrentiestrijd aan met Daley Blind.

Ajax-transfers en de droomstap van Wijndal

Dat de Amsterdammers niet veel later besloten om dik twintig miljoen euro uit te trekken voor de komst van Calvin Bassey, die onder Alfred Schreuder vaak als linksback in actie kwam, maakte de opdracht voor de oud-AZ’er niet gemakkelijker. Zijn uitspraken deden dat, helemaal met het oog op de belangrijke wedstrijd tegen Union Berlin, allermist. Desalniettemin hoeven we geen WC-rol te brengen naar Amsterdam: hetgeen wat uit Wijndals mond kwam, was niet allemaal poep.

Los van de aanpassingsperiode die een nieuwe speler standaard bij een nieuwe werkgever ervaart, kwam er bij Wijndal aan het begin van het seizoen ook een andere veranderlijke voorwaarde bij. Als de Nederlandse linksback in actie kwam, deed hij dat vaak met een andere aanvalspartner dan dat hij gewend was bij AZ. In plaats van een naar binnen trekkende buitenspeler, werd Wijndal gekoppeld aan Dusan Tadic. Daar kun je wel telkens overheen denderen, maar daarmee loop je ook de ruimte voor de Servische aanvoerder dicht. De linkspoot moet immers buitenom, staat daarom veel dichter bij de zijlijn dan een rechtsbenige linksbuiten en creëert daarmee minder ruimte voor de opkomende back.

In dat geval was de keuze voor Blind ook meer dan gerechtvaardigd: op dat moment heb je een speler nodig die in de passing en positionering sterker is dan in het betere ren-en-voorzet-werk. Daardoor speelt Wijndal sinds de entree van John Heitinga als trainer van Ajax voor het eerst in zijn kracht bij de Amsterdammers. Dat de linksback dit voorlopig ook lijkt te doen met Steven Bergwijn was niet alleen reden voor controversiële uitspraken van Wijndal. Het is ook de reden dat Wijndal, die de lachers op zijn hand kreeg met zijn interview, degene is die het laatst zijn lippen krult.

Wijndal in combinatie met Tadic en Bergwijn

De timing van de uitspraken tekenen een beetje het probleem voor Wijndal op dit moment. Niet alleen in de media, ook in het veld weet de linksback niet altijd het juiste moment te kiezen om zijn loopactie in te zetten – want als je het aan Wijndal vraagt, speelt ‘ie het grootste gedeelte van de wedstrijd op de helft van de tegenstander. Dat hij bij Ajax véél vaker in die positie komt, en dat onder andere voor Louis van Gaal een reden was om de linksback thuis te laten voor interlands van Oranje en het WK.

Wat gebeurt er op het moment dat Wijndal de bal krijgt? Onrustig gedrijf, veel kappen en draaien en uiteindelijk een individuele actie zonder grote slagingskans of een pass terug of in de drukte. Helemaal in combiantie met een statische, linksbenige linksbuiten (Tadic) heeft dat een belangrijk nadeel voor een linksback zoals Wijndal: als je dan elke keer er overheen gaat én de korte combinatie stokt, ligt het achterin helemaal open.

Daardoor is de combinatie tussen Wijndal en Bergwijn veel meer passend dan Tadic en Wijndal – en de Servische aanvaller daarom zo’n goed koppel vormde met Daley Blind. Aangezien Tadic de bal veel langer bij zich houdt, over het algemeen op de linkerflank blijft hangen en daarmee de ruimte voor Wijndal beperkt, heeft de linksback in combinatie met Bergwijn ineens een zee van ruimte voor zich. Dat is voor een speler als Wijndal op het eerste gezicht een zegen, maar dat neemt ook heel veel ‘valkuilmomenten’ met zich mee voor de 23-jarige linksback.

Wijndal is van nature een verdediger dat meteen de diepte zoekt op het moment dat de bal in bezit is. In de filosofie van Ajax is dat perfect, alleen ontbreken er nog twee belangrijke voorwaarden om de linkerflank de dreiging vaker omzet in grote kansen, assists en doelpunten. Daar heeft de vorm van Bergwijn, die van John Heitinga voorlopig als vaste linksbuiten wordt opgesteld, veel mee te maken. Nog meer dan de geslaagde acties en doelpunten van Bergwijn, is de manier waarop Wíjndal op deze situaties gaat anticiperen, zijn diepgaande loopacties uitkiest en op de juiste momenten ook uitzakt of naar binnen stapt om aanspeelbaar te zijn en de aanval een vervolg kan krijgen.

(In potentie) de beste linkerflank van Nederland en Europa

Die ontbrekende variatie in het spel van Wijndal is geen onoverkomelijk probleem. Ten minste, als je niet met een linksbenige linksbuiten speelt. Daarmee haalt de trainer niet alleen de angel uit het spel van Wijndal zelf, maar heeft dit ook een zeer nadelig effect voor de ruimtes op het veld. De backs van Ajax staan niet voor niets in balbezit als een soort buitenste middenvelders (uit een 4-4-2): daar liggen de ruimtes op het veld in balbezit omdat dit de zone tussen het centrale middenveld, de back, de defensie én de aanval is en Nederlandse teams vaak met vleugelspelers of wingbacks spelen.

Dat er met Wijndal een speler is die op basis van techniek en inzicht al bewees op hoog niveau mee te kunnen, ligt de basis voor de controversiële claims van Wijndal ook al op het veld. Dat de uitvoering de afgelopen weken, en ook de komende weken, nog niet van het niveau van de uitspraken is, zegt niets over het potentieel dat het duo Wijndal-Bergwijn laat zien. Bergwijn zoekt nog naar zijn vorm, Wijndal staat voor zijn eerste serie basisplaatsen bij Ajax, dus zitten deze twee spelers allebei in een fase waar ze niet het beste van hun spel kunnen laten zien.

Dat Wijndal wel aanpassingen zal moeten gaan doorvoeren om niet alleen de beste flank van Nederland te kunnen vormen, lijkt wel duidelijk. De oud-speler van AZ komt bij Ajax vaak in de situatie waarin hij de bal terug of breed speelt – of de in de dekking staande aanvaller – terwijl de dribbellijn van de flank naar het centrum wel open ligt.

Duikt Wijndal met zijn dribbelskills daar in, dwingt hij de spelers in de as van het veld (en dus het centrum van de defensieve organisatie) tot de keuzes die ze niet hoeven te maken als Wijndal ‘op zeker’ speelt in plaats van zijn bravoure-spel een andere invulling geeft. Dat Wijndal dan óók Bergwijn van meer ruimte voorziet en de inksbuiten van via een combinatie vrijgespeeld kan worden, zorgt er ook voor dat je Bergwijn in balbezit krijgt waarin hij één actie hoeft in te zetten en daarna verwoestend kan uithalen. Doe je dat met twee pijlsnelle spelers die zowel binnendoor als buitenom voor constante dreiging én rendement zorgen, iets wat Wijndal en Bergwijn allebei hebben laten zien, laat de linksback het echter wel op de juiste manier zien: niet met zijn mond, maar met z’n voeten.