Na Feyenoord-gejank komt Europees succes

Feyenoord deed zichzelf volgens de spelers, trainer én fans tekort in de wedstrijd tegen Shakhtar. De Rotterdammers legden met een 1-1 gelijkspel een stevige basis voor de volgende ronde. Dat Feyenoord het veldoverwicht niet in meer doelpunten om kon zetten en Slot na afloop vertelde dat er meer doorgedrukt kon worden op het moment dat het overwicht er was, blijkt op basis van het vorige Europese seizoen een leugentje om eigen bestwil.

Het ging na afloop van Shakthar – Feyenoord vooral over de misgelopen uitoverwinning van de Rotterdammers. De 21 schoten die de ploeg van Arne Slot loslieten op het doel van Antanoliy Trubin trof één keer net. Met zestig procent balbezit was Feyenoord ook de bovenliggende partij in het veldspel en eigenlijk leek niets de gewenste 0-0 wedstrijd in de weg te staan. Feyenoord speelde immers, net als vorig seizoen in Europa, een uitwedstrijd om niet te verliezen in plaats van te winnen.

Het “jankvoetbal” van Feyenoord

Natuurlijk had Feyenoord de kansen om de achtste finale van de Europa League in het slot te gooien. Maar aan de andere kant kan het de Feyenoord-spelers ook niet kwalijk genomen worden dat ze niet in grote scoringsposities kwamen. De boosheid van Slot en de spelers leek vooral in het doelpunt uit een standaardsituatie te zitten in plaats van “het jankvoetbal” dat de ploeg volgens fans liet zien.

Dat had in eerste instantie met Shakthar te maken, dat ver werd teruggedrukt door het dominante veldspel van de Rotterdammers en aantoonden beter te kunnen verdedigen dan te kunnen aanvallen. Daardoor kwam Feyenoord vast te zitten tussen twee werelden: het speelde niet hoog genoeg op het veld om de voorwaartse pressie te kunnen geven en een lange bal/foute pass af te dwingen en meteen te kunnen profiteren van de ruimte die er in de omschakeling lag. 

Pas in de tweede helft, en vooral na de treffer van Shakthar, veranderde die instelling van de Rotterdammers. De ploeg van Slot zette aan, maakte de verdiende gelijkmaker en drukte ook nog door voor de winnende treffer. Die bleef uit, waardoor na afloop de gemiste kansen en het klassenverschil op het veld de boventoon voerde en Slot in zijn vuist kon lachen: dit was immers pas ‘de eerste helft’.

De Feyenoord-list van Arne Slot

Dat Feyenoord niet volle bak op de winst speelde in Polen, is eerder een patroon dat Slot toepast dan een toevalligheid voor deze specifieke wedstrijd. In zekere zin maakt Slot handig gebruik van het afschaffen van de uit-doelpuntenregel in het Europese voetbal. Door die verandering is het voor een uitspelend team veel minder aantrekkelijk om een doelpunt te maken, en is de beste uitganspositie in veel gevallen een gelijkspel in een uitwedstrijd – dan is één doelpunt verschil in de thuiswedstrijd immers al voldoende voor de volgende ronde.

Dat Feyenoord in een ideale voetbalwereld de wedstrijd vijf tot tien meter hoger op het veld begon, volle druk naar voren gaf en aan ging vallen, had ervoor gezorgd dat Feyenoord deze wedstrijd zou aanvliegen als een groeps- of competitiewedstrijd. Dan neem je, op basis van een twee-wedstrijden-systeem, een enorm risico. Door de behoudende instelling van Feyenoord kon er niet maximaal gepofiteerd worden van de ruimtes tussen de Shakthar-linies, maar kreeg de Oekraïense topclub ook geen kans om via een tegenaanval te profiteren van de ruimte achter de Feyenoord-defensie.

Dat gebeurde vorig seizoen in de Conference League echter niet alleen in de knock-out-fase. Uitwedstrijden eindigden in gelijkspel (Maccabi Haifa en Sparta Praag, red.) en er werd verloren van Union Berlin. Dat in de knock-out-fase Partizan en Sparta Praag wel over de knie gelegd werden, kan ook te maken hebben met de kwaliteit van de tegenstander – en gezien het financiële plaatje, is Shakthar een hoger aangeschreven partij dan de topploegen uit Servië en Tsjechië. In zekere zin speelde Feyenoord met de mentaliteit zoals het in de uitwedstrijd tegen Marseille speelde – nadat er in de thuiswedstrijd wél voor de overwinning werd gespeeld.

Europese avonden in De Kuip

Om de woorden van aanvoerder Kökçü na de wedstrijd in Polen erbij te halen: die Europese avonden in De Kuip, met die supporters die geen knallers en fakkels nodig hebben om voor vuurwerk te zorgen, zorgen ervoor dat de spelers er extra hard “op kunnen klappen”.

In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie op de toekomst, maar als je verder kijkt dan de gemiste kansen uit lastige scoringsposities en de wetenschap dat Het Legioen een twaalfde paar longen geeft, kunnen die vijf tot tien meter hoger op het veld in de thuiswedstrijd wel – en ben je dus ook sneller bij de goal van de tegenstander vanuit een omschakelmoment en heeft Shakthar nóg minder tijd om te hergroeperen.

Ook in dat opzicht heeft Slot daar over nagedacht: Feyenoord kent aanvalspatronen van Shakthar, kan analyseren hoe de looplijnen gaan en van te voren al inspelen op de gevaarlijke zones in de restverdediging. Spelers zoals Kökçü zijn in dat opzicht ook bepalend; de passzorgvuldigheid van de middenvelders bepaalt immers voor een groot deel hoe vaak die (rest)verdediging aangesproken wordt – en al helemaal wanneer Feyenoord zo domineert zoals in de eerste helft van de achtste finale strijd.

Na gejank komt succes

Dat de frustratie van de fans en analisten vooral blijft hangen bij het ongelukkige tegendoelpunt en de manier waarop Feyenoord met de kansen om sprong, komt neemt de aandacht weg van de slimme manier waarop Slot deze wedstrijd heeft aangepakt. Naar buiten communiceren trainers altijd dat elke wedstrijd belangrijk is. Er bestaan ook geen managers die niet aan prioriteitenmanagement doen en dat is precies wat Slot tegen Shakthar deed.

De komende weken treft Feyenoord twee keer Ajax en speelt het tegen hoogvliegers Sparta en RKC. Het zou gek zijn als Slot daar niet mee bezig was, maar daar hoeft de trainer van Feyenoord zijn sterkste spelers niet voor te sparen. Dat is het bijkomende voordeel van de manier waarop Feyenoord de wedstrijd opbouwde: op de spaarstand.

Als Feyenoord vanaf de eerste minuut was gaan aanvallen zoals na de 1-0, had het rond de zeventigste minuut een inzakking gehad, ging het meer ruimtes weggeven tussen de linies en kreeg Shakthar de ruimte die donderdagavond vrijwel volledig ontbrak. Feyenoord loopt dan altijd het risico om via een standaardsituatie op achterstand te komen, maar de Rotterdammers kunnen ook terugvallen op die aanvallende instelling op het moment dat ze voor het piekmoment (thuiswedstrijd) moeten aanzetten in een knock-out-fase.