Idrissi Mysterie krijgt slotstuk

Oussama Idrissi werd bij Feyenoord herenigd met Arne Slot. De linksbuiten, dit jaar gehuurd van Sevilla, werkte bij AZ al succesvol met de trainer samen. Onder de vleugels van Slot groeide Idrissi uit tot één van de smaakmakers van de Eredivisie. Na zijn transfer naar Spanje verdween al die peper uit zijn spel, totdat hij weer met Slot ging samenwerken.

Oussama Idrissi en Feyenoord

De Kuip, 2 februari 2023. De slotfase van de topper tussen Feyenoord en PSV brak aan. De Rotterdammers keken tegen een 0-2 achterstand aan. De voorsprong op de ranglijst was nog genoeg. Punt(en) verspelen kwam echter niet in het woordenboek van Arne Slot voor. De trainer zag de onmacht van zijn aanvallers tegen de PSV-verdediging, keek over zijn schouder en zag daar de speler die zijn teams in het verleden over een dood punt hielp: Oussama Idrissi.

Voor die wedstrijd tegen PSV was ‘ie onzichtbaar. De manier waarop de linksbuiten zich van de Euroborg (FC Groningen), via het AFAS Stadion (AZ), naar het Estadio Ramón Sánchez Pizjuán dribbelde ligt bij Eredivisie-kijkers nog ergens in het geheugen.

In Spanje gingen de voeten niet zoals het hoofd wilde. De aankoop van twaalf miljoen euro veroverde nooit een basisplek bij de meervoudig Europa League-winnaar. Idrissi kwam in actie tegen Chelesa (Champions League). Hij startte in de basis tegen Real Madrid (LaLiga). Hij kon de trainers echter niet overtuigen een blijvertje te zijn. Dribbelde niet meer van buiten naar binnen, maar uit beeld totdat Ajax hem een eerste uitweg bood.

Bij Ajax kwam hij in de situatie terecht waar ook Feyenoord hem in plaatste. Miljoenenaankoop Igor Paixão en de vorig seizoen overgekomen Patrik Walemark stonden in eerste instantie hoger in de pikorde. Idrissi bleef werken totdat Slot hem zijn kans gaf. Die kwam in de zeventigste minuut van Feyenoord – PSV, op 2 februari 2023.  

De terugkeer van Slots sleutelspeler

Idrissi had tegen PSV twintig minuten nodig om een verschil te maken dat Igor Paixão in zeventig minuten niet lukte. Eerst schoot ‘ie buitenom bij directe tegenstander Jordan Teze legde de bal met z’n (mindere) linkervoet op het hoofd van Alireza Jahanbakhsh, die de 1-2 binnenkopte.

Een paar minuten na die aansluitingstreffer zette Simons in de linkerzone van het veld de binnenste dribbellijn dicht. Idrissi bewaarde het overzicht en speelde de naar binnen getrokken Jahanbakhsh opnieuw aan. Simons is uit het centrum verdwenen, dus daar ligt een open ruimte. Genoeg voor de Iraans international om van dik twintig meter uit te halen en de bal in de verre hoek te mikken: 2-2.

Een kleine maand later ontvlamde de zevenvoudig international van Marokko De Kuip opnieuw. Shakhtar was in de uitwedstrijd nog bestand tegen de Feyenoord-druk. In Rotterdam was dat een ander verhaal. Daar werden de binnenste dribbellijnen, zoals Simons deed in de wedstrijd tegen PSV, niet dichtgezet, maar konden er zelfs steekpasses doorheen. Idrissi schoot twee keer raak in de 7-1 overwinning van de Rotterdammers, de een nog spectaculairder dan de ander, en solliciteerde daarmee meteen naar een basisplek tegen de club waar hij louter invaller was: Ajax.

Los van het doelpuntengejubel, kwam tegen Shakhtar ook naar voren waarom Idrissi niet aan de bak kwam bij Sevilla. Tegen de kleinere teams of spelend tegen opponenten die ruimtes weggeven (door aanvallender te spelen dan de gemiddelde ploeg, red.) zorgen de doelpunten en assists ervoor dat de keerzijde van Idrissi’s dribbels niet in beeld komen. Komt Idrissi in een situatie waarin de tegenstander fysiek en tactisch sterker is, zijn die snelle voetbewegingen, explosieve sprintbenen en snoeiend afstandsschot aspecten die Idrissi juist tegenwerken.

Het Idrissi Mysterie

In Spanje laten middenvelders geen grote gaten in de defensieve linie vallen – die kantelen (linkerflank stapt een paar meter naar binnen als spel op rechts is en omgekeerd, red.) ‘gewoon’. Bij LaLiga-clubs staat de rechtsback niet opgesteld zoals Teze, die in februari de ruimte naar de achterlijn volledig open liet en daarmee geen rekening hield met (het verschil in) sprintexplosiviteit.

In de Europa League ook niet. In de thuiswedstrijd tegen Shakhtar probeerde Idrissi tot twee keer zijn man voorbij te komen; beide keren lukte dat niet. Dat is een patroon dat terugkomt in het Europa League-seizoen van Idrissi. In dat toernooi zet de linksbuiten gemiddeld 5,8 dribbels per negentig minuten in waarvan er 1,9 slagen (33% geslaagde dribbels) en zorgt de aanvaller in die regel voor meer balverlies dan gevaarlijke momenten.

Ook in de Eredivisie wilde het tot nu toe niet vlotten met de individuele acties. Feyenoord is vaker de bovenliggende partij dan in de Europa League, dus is het niet gek dat er gemiddelde acties per negentig minuten uitrollen: 7,1. Eredivisie-ploegen staan tegen Feyenoord een stuk compacter opgesteld dan tegen het AZ waar Idrissi in speelde, waardoor hij in een vergelijkbare situatie als in de Europa League en Spanje komt en zich, ook in onze vaderlandse competitie, vaker voor balverlies dan applaus zorgt: 2,8 dribbels slagen (39% van totaal).

Dat terwijl de potentiële opvolger van de naar Leeds United vertrokken Luis Sinisterra laat zien dat het ook anders kan. Paixão moest nog Engels leren, maar liet al schimmen zien van de taal die zijn voeten spreken. Dat zegt niet dat de 22-jarige Braziliaan ook op voetbaltechnisch vlak moet wennen aan de nieuwe weerstand: in de Eredivisie probeerde de linksbuiten het gemiddeld 4,5 keer per wedstrijd en lukte het hem in 1,4 van die gevallen zijn man te passeren (31% totaal).

Dat verandert echter op het moment dat Paixão meer ruimte krijgt. Tactisch en fysiek ligt de weerstand in de Europa League hoger dan in de Eredivisie. Dat betekent ook dat teams aanvallender durven te spelen tegen Feyenoord en er dus ook meer ruimtes ontstaan voor de aanvallers. Paixão bewijst daar dit seizoen beter mee om te gaan dan Idrissi: niet alleen liggen de succesvolle dribbels (gemiddeld 2,2 per negentig minuten) in absoluut aantal hoger dan bij Idrissi (1,4), ook het slagingspercentage ligt hoger: 43% slaagt bij Paixão, om 39% bij Idrissi.

Sleutelmoment in carrière

Ondanks die lage slagingspercentages blijft de individuele actie de basis van het linksbuitenspel onder Slot. Als je kijkt naar de processen waar de carrières van de spelers inzitten, komt de bottelnek voor Idrissi om de hoek kijken.

Als idrissi de riumte heeft om een pass te geven, blijkt dat dit seizoen in de Eredivisie genoeg voor 3,1 belangrijke passes en 0,3 assists per negentig minuten (6,5% van 51,9 passes) – als je daarnaast als buitenspeler ook meer dan drie keer de bal verliest, heb je daar in het totaalplaatje niet heel veel aan. Bij de 22-jarige Paixão zit daar, los van zijn aanpassingsperiode, voldoende rek in. Bij Idrissi ligt dat iets anders.

De aanvaller is 27 jaar oud, zit in de prime van zijn carrière en is nog steeds de momentenspeler die wonderschone doelpunten afwisselt met kansloze dribbels. Met zijn passes zou je bijna zeggen dat het een aanvallende middenvelder is, ware het niet dat je vanuit die positie nog makkelijker onder druk komt – en het risico na een stukgelopen dribbel groter is.

Kijk je de ontwikkeling van Paixão, komt het ontwikkelingsprofiel van Sinisterra om de hoek kijken. De Colombiaan ging van onwennige aankoop, naar speler met een leuke actie naar dragende kracht die altijd aangespeeld kon worden en voor rendement en gevaar zorgde in plaats van gevaar en rendement.

Met het naderende einde van het huurcontract met Sevilla komt voor Idrissi vooral de vraag wat de speler zelf wil met de beste dagen van zijn carrière. In dat opzicht staat niet alleen de buitenspeler voor een sleutelmoment in zijn loopbaan. Idrissi ligt nog tot de zomer van 2025 vast in Spanje. Sevilla zal zich geen illusies maken dat het de twaalf miljoen euro terugziet. Met nog twee contractjaren en een hervonden vorm kan er nog wel een miljoenensom uit een zomerse transferonderhandeling gehaald worden.

Kijkend naar de volledige loopbaan van Idrissi, lijkt de ideale bestemming een stuk noordelijker te liggen dan Rotterdam. AZ strijdt mee om de Champions League-plekken en, niet geheel onbelangrijk, heeft met Jesper Karlsson een speler die zich steeds meer in de etalage voetbalt – onder andere met een doelpunt tegen Lazio Roma in de Conference League.

Mocht de Zweed vertrekken en Arne Slot tevreden genoeg houden om in de zomer een definitieve transfer te bespreken, krijgt Idrissi opeens de keuze tussen twee oude liefdes (Slot en AZ, red.). En aangezien de kans klein is dat Slot Idrissi meeneemt naar zijn volgende club en Paixão als cashcow is binnengehaald (voor de doorverkoop, red.), is Alkmaarse grond misschien het beste recept om de dribbels van vroeger weer de boventoon te laten voeren.