Ajax blundert opnieuw met Overmars-opvolging

De erfenis van Marc Overmars bij Ajax is nog steeds merkbaar. De succesvolle directeur spelerszaken was niet alleen in de bestuurskamer een vlugge jongen en moest wegens grensoverschrijdend gedrag vetrekken bij de club. Dat bleek vooral voor Ajax een hartensteek. Gerry Hamstra en Klaas Jan Huntelaar werden gewogen en te licht bevonden en de prestaties van Julian Ward, de beoogde nieuwe voetbalbaas in de Johan Cruijff ArenA, kan evenmin een positief trackrecord overleggen op basis van zijn prestaties als (assistent) sportief directeur van The Reds.

Ajax en de Overmars-erfenis

Ajax werkt volgens De Telegraaf aan een reorganisatie. De Amsterdammers zouden niet tevreden zijn over het technische beleid, sinds het vertrek van Overmars gevoerd door Gerry Hamstra. De oud-technisch directeur van sc Heerenveen kreeg hulp van oud-topspits Klaas Jan Huntelaar. De oud-topschutter bleek op transfergebied nog niet zo scherp als hij ooit voor het doel was. Verandering was nodig. Inmiddels kan de aanstelling van Liverpool-sportief directeur Julian Ward kan met potlood worden ingevuld. Een grote onbekende in en voor het Nederlandse voetbal, maar wel iemand die een kijkje geeft in het hoofd van Ajax-directeur Edwin van der Sar.

Het technische beleid, waar Van der Sar zich ook mee bemoeide, staat sinds het vertrek van Marc Overmars al onder druk. De scouting zou worden overgeslagen. Een zaakwaarnemer zou zijn aangesteld om het technische beleid mede te bepalen en naast honderd miljoen voor één speler werd er ook een dergelijk bedrag uitgegeven aan spelers – iets wat onder Overmars een mogelijkheid was, maar nooit voorkwam.

De tegenwoordig voetbalbaas van Royal Club Antwerp harkte in één zomer dik honderdzestig miljoen euro binnen door de transfers van Frenkie de Jong (FC Barcelona) en Matthijs de Ligt (Juventus). Ook daar had Ajax opvolgers met een aanpassingsproces (Edson Álvarez en Lisandro Martínez, red.), alleen kostte deze een kleine tien miljoen euro minder dan Calvin Bassey.

De Engelsman kan in zijn eerste seizoen de naar Manchester United vertrokken Lisandro Martínez niet doen vergeten – maar ook de veelgeprezen linkspoot, ooit voor zes miljoen euro weggeplukt uit Argentinië, moest ongeveer een jaar wennen om aan te haken. Het belangrijkste verschil: als je vier keer zoveel betaald voor een Bassey dan voor een Martínez, kun je je afvragen in welke voetbalwereld Hamstra het liefste handelde: in zijn eigen netwerk of vanuit de kennis die er binnen de (scouting van de) club aanwezig is?

Van Marc Netto naar Transferkoning Overmars

Overmars toonde immers aan dat een goede communicatie met de scouting een van de belangrijkste voorwaarden was van zijn sportieve Ajax-succes. Logisch ook: hoe wil je anders ervoor zorgen dat de selectie continue op een bepaald niveau blijft – en in een ideale wereld omhoog gaat. Die progressie zorgt in het geval van Ajax (en elke Nederlandse club) ook voor het tweede basisonderdeel van de directeur spelerszaken van Ajax: het behouden van de sterspelers van de club.

Dat AC Milan toevallig interesse toonde in Tadic op het moment dat Steven Berghuis zijn dikke Ajax-contract van handtekening voorzag, was op het eerste oog  toeval. Bestond die interesse? Ongetwijfeld; de zaakwaarnemer van de Servische aanvaller hoeft zijn Ajax-statistieken maar te noemen, hen te wijzen op zijn Champions League-optredens en hen te wijzen op zijn ontevredenheid bij Ajax en wachten tot een club hapt. Het gevolg? Tadic zette een paar weken na de transfer van Berghuis zijn handtekening onder een nieuw contract tot 2027 en is nu samen met de Nederlands international één van de sterkhouders van de Amsterdammers.

Naast het maximale uit de onderhandelingen halen bij uitgaande transfers, de kwaliteit/kwantiteit-balans bij de instroom van nieuwe spelers verzorgen en het behouden van de belangrijkste spelers – vergeet bijvoorbeeld de tussentijdse contractverlenging van Hakim Ziyech niet – had Overmars óók het laatste onderdeel van zijn vak in de vingers: ervoor zorgen dat er binnen de selectie altijd plek was voor een jeugdspeler die uitblinkt.

Als je de evolutie van Marc Netto naar Transferkoning Overmars afzet tegen de manier waarop Ajax het transferbeleid deze zomer voerde, komt de reden voor de reorganisatie naar voren. De kern van de club, het voetbalorgaan dat in de tijd van Overmars centraal stond, is het domein van zakelijk- en eigen belang in plaats van de rood-witte draad die er uit het sportieve werk van Overmars te halen valt: alléén wat het beste is voor de club, en anders geen groot Engels talent halen en erop gokken (net als Borussia Dortmund bijvoorbeeld) te profiteren van de home grown-regels en het grote geld in de Premier League.

Julian Ward

Uit die wittebrood wereld komt ook de beoogde voetbalbaas van Ajax: Julian Ward. De sportief directeur van Liverpool maakte in november vorig jaar bekend dat hij zijn taken zou neerleggen aan het einde van het seizoen. Ward nam aan het begin van dit seizoen de taken over van Michael Edwards, de eerste sportief directeur bij Liverpool. Edwards was onder andere verantwoordelijk  voor de komst van onder andere Virgil van Dijk en Mohamed Salah, tot de dag van vandaag twee sterkhouders in het elftal  van Jürgen Klopp.

Ward werkte sinds 2020 als assistent van Edwards en volgde hem aan het begin van dit seizoen dus op als sportief directeur. In zijn tijd als scout voor Manchester City en Liverpool maakte hij zich wegwijs in het Zuid-Amerikaanse voetbal. Volgens Engelse media heeft Ward een uitgebreid netwerk op dat continent – maar ook kennis die al in het scoutingsapparaat van Ajax aanwezig is in de persoon van Henk Veldmate. De ontdekker van Luis Suárez (voor FC Groningen, red.) heeft een aflopend contract in Amsterdam en zou terug kunnen keren in de Euroborg, mogelijk zelfs als technisch directeur (Dagblad van het Noorden).

Ward smeet daarnaast in zijn korte tijd als Liverpool-voetbalbaas met miljoenen voor Darwin Nuñez (tachtig miljoen euro) en PSV’er Cody Gakpo (vijftig miljoen euro). Met andere woorden: ongeveer evenveel als Overmars binnenhaalde met de verkopen van De Jong en De Ligt.

In het geval van Liverpool zijn dat ook nog spelers die op dit moment niet optimaal in stelling kunnen worden gebracht. De Klopp-formule met zijn drie-mans-middenveld niet werkt als de sportief directeur niet de juiste poppetjes op de selectieplekken zet – of blessuregevoelige spelers haalt (Thiago en Arthur Melo, red.). Georginio Wijnaldum vertrok voordat Ward de eindverantwoordelijkheid kreeg. Als assistent van Edwards kwam hij ook niet met het idee om de aanbieding voor Wijnaldum te verhogen – en de Nederlander voor een aanbieding bij PSG koos.

Om maar te zwijgen over de gevolgen van het vertrek van Sadio Mané naar Bayern München.

In het hoofd van Van der Sar

De pro‘s voor Ward zijn dat hij jonge talenten durft aan te kopen en hij in zijn functie als (assistent-)sportief directeur nauw samenwerkte met de hoofd scouting, de hoofd jeugdopleiding en de trainer van het eerste elftal van Liverpool – en dat niveau ligt bij Liverpool aannemelijk hoger dan bij sc Heerenveen. In die zin heeft de Engelsman nog een belangrijke meerwaarde binnen de organisatie: hij weet immers hoe een voetbalclub naar Engels model werkt.

Los van zijn aandeel in de technische malaise bij de club en de veelbesproken mediaoptredens van Van der Sar, komen er ook goede verhalen over de CEO van Ajax door. De oud-doelman van onder andere Manchester United en het Nederlands elftal is door zijn actieve carrière voor het internationale karakter van de club (lees: de grote sponsoren en competities waar het grote geld in omgaat) een zwaargewicht in commissies, bij clubs en overkoepelende organisaties.

Bij Manchester United leidde de familie Glazer de Engelse club met een Amerikaans commerciële instelling – en de internationalisering bij Ajax begon nadat Van der Sar de bedrijfsmatige leiding kreeg. Van der Sar lijkt daar met Ward een andere Engelse succesformule bij te willen voegen.

Ward was wel onderdeel van het hele aankoopproces in de tijd dat Edwards transfers deed die Liverpool de Champions League en Premier League-titel opleverde. Tel je daar het commerciële succes van Manchester United – de Glazers boeken waarschijnlijk een miljardenwinst met de verkoop van de club – bij op, en je zou bijna zeggen dat Van der Sar iets weet over een wekelijkse intra-Europese competitie tussen clubteams.  

Want ja: je hoeft Roger Schmidt niet te vertellen dat een ‘top vijf competitie-aanpak’ niet werkt op de Nederlandse voetbalvelden.

Buitenkans of herhaling van zetten?

Ajax heeft vanuit het eerste deel van de twintigste eeuw een rijke historie met Engelse trainers – en toen kwam Rinus Michels met een uitvinding genaamd “De Hollandse School”. Iets wat later onder Johan Cruijff meerdere keren tot de het kloppende hart van het de club en het voetbalbedrijf werd verheven.

Dat Ajax de afgelopen jaren zich vooral op internationaal gebied moest bewijzen, twee kopstukken (Overmars en Ten Hag, red.) vertrekken en Van der Sar naar zijn bekende opties grijpt, is niet meer dan logisch. Dat Ward het als (assistent-)sportief directeur niet lukte om Liverpool ook aan de top te houden en wanneer mogelijk grof geld betaald voor spelers, zijn patronen die Gerry Hamstra en Huntelaar dit seizoen immers ook laten zien – en Ward had bij Liverpool niet te maken met het vertrek van een succestrainer.

Het is alsof Ajax hoopt op een belletje uit Barcelona – misschien ook uit Alkmaar, waar Max Huiberts bij AZ al jaren laat zien dat het mogelijk is om een uitgebalanceerd aankoop-jeugddoorstoom-beleid neer te zetten om het vertrek van sterspelers op te vangen. De kans dat de AZ-beleidsbepaler naar de concurrent uit Amsterdam gaat, lijkt echter klein. Net zo realistisch is de optie Jordi Cruijff, die als sportief directeur van Barcelona die andere liefde van zijn vader helpt.

Daarom kan Ward een buitenkans zijn voor Ajax. Op basis van het verval van Liverpool, het ontbreken van kennis uit het Nederlandse voetbal en mogelijk vertrek van Veldmate lijkt de kans op een herhaling van de zetten van dit Ajax-seizoen groter.