AZ-problemen leveren zorgen op

Het lijkt een kwestie van tijd te zijn totdat Feyenoord zich landskampioen van het seizoen 2022/2023 mag noemen. De Rotterdammers staan acht punten voor op de concurrenten en hebben nog een relatief eenvoudig programma voor de boeg. Achter Feyenoord barst de strijd echter volledig los, want Ajax, PSV én AZ maken kans op de tweede plaats en daarmee Champions League-voetbal voor aankomend seizoen. Het drietal heeft het echter behoorlijk moeilijk en daarbij zijn de Alkmaarders bepaald niet uitgesloten.

Mindere vorm AZ

De kritiek in de Nederlandse media gaat deze dagen voornamelijk richting Ajax en PSV, die gezamenlijk de gedoodverfde favorieten waren voor de landstitel. Bij AZ heerst nog altijd kalmte, maar ook daar gaan de resultaten een stuk minder. Na precies zeventien wedstrijden in de Eredivisie stond AZ dit seizoen nog op de tweede plaats met een achterstand van twee punten op koploper Feyenoord. Binnen tien speelronden zijn de kansen van de Noord-Hollanders volledig verdwenen. AZ namelijk momenteel de vierde plek en heeft tien punten minder dan Feyenoord, waardoor het zich moet richten op de tweede positie.

Hoewel AZ dit seizoen over een selectie beschikt die bovenin kan meedoen, heeft de club vooral na de winterstop veel last van wisselvalligheid. Zo speelde het zaterdag met 1-1 gelijk tegen sc Heerenveen, terwijl het vlak voor de interlandperiode met 2-1 onderuitging op bezoek bij FC Twente. AZ speelde in de laatste tien duels daarmee drie keer gelijk en verloor tweemaal. De woorden van Pascal Jansen waren na afloop duidelijk: het puntverlies was in de meeste gevallen simpelweg onnodig. “Als de tegenstander beduidend beter is, kun je altijd tegen iets aanlopen. Dit was echt duidelijk aan onszelf te wijten”, stelde de hoofdtrainer tegenover ESPN. Maar waar komt de mindere vorm vandaan?

1. AZ snel in problemen

De ploeg van Jansen kan dit seizoen dan wel nationaal en internationaal uitstekend voor de dag komen, op het gebied van scoren gaat het gehele seizoen al stroef. Van de zestien overwinningen die AZ dit voetbaljaar in de Nederlandse competitie behaalde, deed het dit maar liefst negen wedstrijden met één doelpunt verschil. De nummer 4 van de Eredivisie won daarnaast drie duels met twee doelpunten verschil en evenzoveel wedstrijden met een gat van drie treffers. Uitsluitend in het thuisduel met Excelsior won het met een verschil van meer dan drie: 5-0.

Het zorgt ervoor dat AZ al snel in de problemen raakt wanneer het op een achterstand komt te staan. Sterker nog: het lijkt vrijwel een garantie te zijn voor puntverlies in Alkmaar. In de 27 Eredivisie-wedstrijden kwam AZ dit seizoen elf keer achter en boog de club het slechts in twee gevallen om in een overwinning. Het moest daarnaast vier keer genoegen nemen met een gelijkspel en zelfs vijf keer met een nederlaag. Aangezien AZ vooralsnog zes keer gelijkspeelde en vijf keer verloor, is het voor de club een belangrijke reden voor puntverlies.

2. Mindere vorm Pavlidis en Odgaard

De goede prestaties van AZ zijn dit seizoen voor een belangrijk gedeelte te danken aan de vorm van Vangelis Pavlidis en Jens Odgaard. Beide spelers laten zowel met hun aanvallende acties als statistieken rondom doelpunten en assists zien dat ze komende zomer mogelijk toe zijn aan de volgende stap in hun loopbaan. Gedurende de afgelopen speelronden valt het duo echter een stuk minder op en staan de spelers met het maken van treffers alweer een tijdlang droog.

Pavlidis heeft vooralsnog elf doelpunten in de Eredivisie achter zijn naam staan, terwijl dit aantal voor Odgaard op acht treffers ligt. Met de in totaal 53 gemaakte doelpunten van AZ betekent dit dat het duo in 36 procent van de gevallen er zelf voor verantwoordelijk was dat de bal tegen de touwen aan vloog. Daarnaast zorgden Pavlidis en Odgaard beiden voor vier assists. Momenteel gaat het voor hen echter een stuk minder: Odgaard scoorde op 10 februari voor het laatst, voor Pavlidis was dit eind februari.

3. Lang Europees traject

Het zou bovendien begrijpelijk zijn als de energie bij AZ aan het einde van het seizoen wat opraakt. De Alkmaarders plaatsten zich namelijk voor de tweede voorronde van de Conference League, waardoor het vorig kalenderjaar al op 21 juli moest aantreden tegen Tuzla City (1-0 en 0-4 overwinning). Vervolgens speelde het nog tegen Dundee United en Gil Vicente, waarmee het zich plaatste voor de poulefase. Daar kwam het glansrijk doorheen, waarna het eveneens Lazio versloeg.

Deze maand wacht voor AZ een dubbele confrontatie met Anderlecht, dat eveneens geen misselijke selectie heeft. Het is voor AZ een prachtige Europese weg, waarmee de jonge spelers veel ervaring opdoen, maar zorgt eveneens voor ruis op de lijn tijdens de titelstrijd. Daarnaast beschikt Jansen over een smallere selectie dan concurrenten als Ajax, PSV en Feyenoord, waardoor het niet eenvoudig is om een constant niveau vast te houden. Desondanks blijft de tweede plaats voor AZ heilig.

Kansen voor tweede plek

De huidige vorm van AZ is kortom eenvoudig te verklaren, maar het betekent allerminst dat Jansen water bij de wijn wil doen. Na het treffen met sc Heerenveen liet de trainer nog weten dat hij meer verwacht van zijn team en dat het daarom beter moet. Het puntverlies van Ajax tegen Go Ahead Eagles (0-0) zal AZ daarbij hoop hebben gegeven. Tel daarbij op dat AZ dit seizoen nog tegen zowel Ajax als PSV speelt en het is begrijpelijk dat de oefenmeester nog het volste vertrouwen uitstraalt.

Waar de komende weken alle ogen gericht zullen zijn op PSV en Ajax, heeft AZ een relatief eenvoudig programma. Naast Ajax (uit) en PSV (uit) speelt het nog tegen Sparta (thuis), Fortuna (uit), RKC (thuis), FC Emmen (thuis) en NEC (uit). Het zijn stuk voor stuk wedstrijden die AZ doorgaans wint, waardoor de hoop in Alkmaar voelbaar is. Met het slotduel met PSV in het eigen stadion heeft het eind mei de kans om het af te maken. Zover is het echter nog lang niet, want eerst moet AZ weer de opwaartse lijn zien te vinden.