Ajax laat Brobbey kansloos

Ajax heeft met Brian Brobbey en Dusan Tadic twee spitsen van formaat in huis. Het vertrek van Sébastien Haller, die tijdens Ajax – FC Emmen afscheid nam van de fans, laat zich echter nog steeds voelen. De Franse ‘miskoop’ bleek niet alleen qua doelpunten een schot in de roos. De boomlange international van Ivoorkust bracht iets met zich mee waardoor Brian Brobbey (voorlopig) kansloos gelaten wordt door Ajax.

Ajax en Brian Brobbey

Ajax nam in de rust van de thuiswedstrijd tegen FC Emmen afscheid van de belangrijkste reden dat Brian Brobbey in Amsterdam speelt. Sébastien Haller werd luidkeels toegezongen door de harde kern. De Ivoriaanse spits boog de klaagzangen bij zijn komst langzaam om in de lofzangen die voor het laatst van de tribunes naar het veld neerdaalde.

Als je aan Haller en Ajax denkt, gaan de gedachten vooral uit naar de doelpuntenwoede in de Champions League. Als die elf doelpunten in acht wedstrijden in het Miljardenbal nog niet genoeg waren, dan waren het die 21 treffers in 31 Eredivisie-duels wel. De destijds duurste transfer in de Ajax-historie kon daardoor met winst doorverkocht worden.

Stellen dat Ajax voor het vertrek had moeten gaan liggen, is alleen mogelijk met de wijsheid van nu. Toch zijn het niet de doelpunten en assists van Haller die Ajax het meest mist. Natuurlijk vervang je een speler die op basis van 43 wedstrijden gemiddeld één beslissende actie (doelpunt/assist) levert. Het was echter ook al uit te tekenen dat Brobbey dát takenpakket niet over kon nemen…

Onmogelijke vervanging

De spelersprofielen van de twee Ajax-spitsen van de tweede seizoenshelft van vorig voetbaljaar liggen daarvoor te ver uit elkaar. Met Haller in de spits kon Ajax op twee manieren opbouwen. Als het de ruimte had om over de grond te spelen, liet de geboren Fransman zichzelf inzakken om deel te nemen aan het spel.

Dat leverde in zijn laatste seizoen voor Ajax in de Eredivisie gemiddeld 27 passes per negentig minuten op: 43% méér dan Brobbey dit seizoen betrokken wordt in het spel (negentien passes per negentig minuten). Vorig seizoen, toen Brobbey nog samen of in plaats van Haller speelde, was dat verschil met 18,1 passes per negentig minuten nóg groter.

Een ander belangrijk verschil tussen Haller en Brobbey is de aanspeelbaarheid in de opbouw. Brobbey plakt zonder uitzondering tegen de laatste linie aan, is in zijn eerste aanname lang niet even secuur en heeft in de lucht een stuk minder in te brengen dan zijn oud-concullega in de Ajax-punt: in de Eredivisie, Champions League en Europa League won Haller meer luchtduels dan hij verloor, terwijl Brobbey in deze competities structureel de mindere is – van zijn directe tegenstander, en dus van Haller.

De Brobbey-meerwaarde

Desalniettemin vond Ajax het verantwoord om zestien miljoen euro neer te tellen voor de terugkeer van de bonkige spits. Dat dit seizoen weer naar voren komt dat Brobbey niet genoeg inhoud heeft om vanaf de basis te beginnen – iets wat onder Erik ten Hag ook al een terugkerend onderwerp was – hoeft echter niet alléén aan de (trainings)prestaties van de 21-jarige aanvaller te liggen.

Het verschil in sportieve omgeving, is immens. In het geval van Brobbey is dat verschil extra voelbaar. Het beste van zijn spel kwam naar boven op het moment dat Brobbey samen met Haller speelde. Dan had de spits een bliksemafleider en kon Brobbey doen waar hij goed in is: voor de goal in positie komen, de bal krijgen en afwerken.

Dat verandert op het moment dat Brobbey de enige spits is. Dan kan is hij niet de ‘komende man’, maar degene die er over het algemeen al staat op als de voorzet wordt gegeven – en moet Brobbey het duel aangaan waar Haller hem in eerste instantie voor behoedde.

Brobbey dit seizoen vs Haller vorig jaar

Toch lukt het Brobbey dit seizoen in de Eredivisie om scherper af te werken dan Haller in zijn laatste Eredivisie-jaar. In dat jaar scoorde Haller 21 doelpunten. Per negentig minuten kom je dan uit op 0,7, waar de spits van Dortmund gemiddeld 3,5 schoten per negentig minuten voor nodig had.

Brobbey heeft dit seizoen minder schoten nodig (3,3) om meer doelpunten per negentig minuten (0,8) te produceren, en heeft daardoor een betere conversiescore (24% van schoten is vanuit scoringspositie) dan Haller (20% van schoten is vanuit scoringspositie). Dat de Ajax-spits dit doet in een systeem dat is afgesteld op een meevoetballende spits, maakt dat extra knap.

Toegegeven: de invalbeurten van Brobbey hebben echter ook een extra voordeel voor de aanvaller. Zijn directe tegenstanders zijn immers al moegestreden van het dynamische spel van spitsen Mohammed Kudus (in de Schreuder-tijd, red.) en Dusan Tadic (sinds Heitinga de trainer is, red.).

Tactische Ajax-verandering

Vanaf de meet is dat een heel ander verhaal, en dan komt het ‘inhoud-verhaal’ weer om de hoek kijken. Om Heitinga’s woorden te gebruiken: Brobbey is een explosieve speler met exceptionele kwaliteiten. Als je dat vanaf minuut één in plaats van minuut zeventig moet brengen, is dat met een eveneens fitte tegenstander voorlopig een heel andere koek voor de Nederlander.

Daarmee heeft Brobbey een beetje hetzelfde probleem waar Kenneth Taylor tegenaan liep. Nadat de middenvelder bij het Nederlands elftal de prijs betaalde voor zijn soms ondoordachte spel, zorgde de jonge middenvelder ervoor dat steeds gemakkelijker uit het duel weet  te blijven in de as van het veld.

John Heitinga, Sven Mislintat, Edwin van der Sar en Klaas Jan Huntelaar waren tijdens Jong Ajax – Jong PSV aandachtig aan het kijken naar de verrichtingen in de mini-topper. Bij Ajax stond Lorenzo Lucca in de spits. De Italiaanse huurling van Pisa is op basis van zijn spelersprofiel de ideale opvolger van Sébastien Haller. De boomlange spits scoorde tegen Jong PSV, maar viel ook op door het aantal kansen dat hij om zeep hielp.

Aan de andere kant liet Lucca ook zien dat Brobbey niet de lichaamsbouw heeft om positioneel te spelen zoals hij wil. Daarvoor moet je eigenlijk een kop groter zijn dan je directe tegenstander en het luchtduel ook tot je specialismen hebben (bijvoorbeeld: Luuk de Jong).

Heb je dat niet, dan creëer je als spits ook niet de ruimte die buitenspelers zoals Steven Bergwijn, Steven Berghuis en Francisco Conceição nodig hebben voor hun acties.

Kansloze situatie

De pijnlijke conclusie voor Ajax: die vleugelaanvallers faciliteer je ook niet optimaal met Tadic in de spits. De Servische aanvaller laat zich inzakken, en staat daarmee in de ruimtes waar naar binnen komende buitenspelers in kunnen dribbelen als er een groot en sterk aanspeelpunt op ‘negen’ staat.

Aan de andere kant heeft Ajax ook niet de spelers die het mogelijk maken om zo hoog op het veld te staan dat het middenveld en de defensie dicht genoeg op de extreem diep staande Brobbey kan spelen. Over de gevolgen van zo’n extreem offensieve keuze in combinatie met deze selectie, kan Alfred Schreuder over meepraten.

Dat veranderen zorgt ervoor dat Heitinga op basis van punten per wedstrijd voorlopig dichter in de buurt zit van Erik ten Hag dan Schreuder. Het zorgde er echter nog niet voor dat ook Brobbey meegaat in de opwaartse spiraal van de Amsterdammers.

Eerlijke kans voor afmakerkoning Brobbey of eeuwige gouden wissel?

Dat Brobbey dit seizoen geen verandering meer lijkt te brengen in zijn situatie bij Ajax, ligt echter niet volledig bij de aanvaller zelf. Waar was Haller zonder de linker van Tadic op de linkerflank en de constante dreiging die Antony – met de ruimte die Haller voor hem creëerde – op de mat legde vorig seizoen? Waarschijnlijk op de plek waar Brobbey nu zit.

Als Heitinga trainer van Ajax blijft en zijn woord houdt, wordt Brobbey op termijn ‘zijn’ eerste spits. Dat Ajax daarvoor het spelersmateriaal (nog) niet heeft, maakt hem voorlopig kansloos. Ajax zit immers niet in de positie waarin het risico’s kan nemen.

Volgend seizoen is dat echter een ander verhaal: dan kan er in de voorbereiding al gewerkt worden aan een elftal dat afgesteld is op een afmaker zoals Brobbey – en in mindere mate een targetman zoals Haller of een hangende spits zoals Tadic.

Dat is, en dat blijft, het enige wat Brobbey wél blijft bewijzen: in het afwerken is hij al seizoenen bewezen beter dan de rest van de (uitgezwaaide) Ajax-spitsen.