Hoe Saudi-Arabië een serieuze speler werd op de transfermarkt 

Cristiano Ronaldo maakte precies een jaar geleden de overstap naar ‘de zandbak’. Hij ging spelen voor Al-Nassr uit Saudi-Arabië. De Portugees werd daarmee een trendzetter, want afgelopen zomer gingen namen als Karim Benzema, Neymar en Georginio Wijnaldum hem achterna. Hoe werd Saudi-Arabië zo’n belangrijke speler op de transfermarkt? SoccerNews zocht dat en nog veel meer uit voor de serie SN Onderzoekt. Vandaag deel 1 over het ontstaan van het huidige voetbalklimaat.

De transferzomer van Saudi-Arabië

Want hoe begon het ook alweer? Cristiano Ronaldo stapte gratis over naar Al-Nassr nadat zijn contract bij Manchester United was ontbonden. In Saudi-Arabië tekende hij een duizelingwekkend contract ter waarde van 200 miljoen euro voor alleen zijn sportieve prestaties. Ook werd er gesproken over nog eens 200 miljoen voor zijn rol als ambassadeur voor de WK-plannen van het land. Dat ontkende Al-Nassr.

Ronaldo bleek het beruchte eerste schaap dat over de dam was, want in de zomer volgden er meer. Wat opviel was dat clubs uit Saudi-Arabië niet alleen mikten op voetbalveteranen die tegen het einde van hun carrière zaten. Zo vertrokken ook spelers als Sergej Milinkovic-Savic (28), Rúben Neves (26) en Gabri Veiga (21) naar de Saudi Pro League. Dat terwijl er voor hen een toekomst gloorde in Europese topcompetities. Maar hoe kwamen clubs uit Saudi-Arabië ineens aan al dat geld?

Vision 2030

Daarvoor moeten we terug naar 2016. Saudi-Arabië lanceerde toen aan de hand van kroonprins Mohammed bin Salman de plannen Vision 2030, een soort blauwdruk hoe het land er in 2030 uit moest zien. Bin Salman wilde Saudi-Arabië minder afhankelijk laten zijn van olie-inkomsten, het land bruisender maken én aantrekkelijker voor toerisme.

Een van de belangrijkste pijlers van dat programma is sport. Zo haalde het land een Formule 1-race binnen, werden er al meerdere boks- en UFC-gevechten gehouden en is Saudi-Arabië host van de Aziatische Winterspelen in 2029 (ja, echt). Maar ook in de voetbalwereld zette het land flinke stappen. Zo organiseerde het in december de FIFA Club World Cup, die werd gewonnen door Manchester City.

Public Investment Fund

Al die projecten werden gefinancierd door het Public Investment Fund (PIF). Dat is in feite de grote spaarpot van Saudi-Arabië. Er zit ongeveer voor 776 miljard aan (olie)dollars in de staatskas. Dat is omgerekend net iets meer dan 700 miljard euro. Met dat geld werd ook Newcastle United overgenomen, een ander project van Bin Salman – waar later in deze serie van SN Onderzoekt op wordt ingezoomd.

Het nieuwste paradepaardje van de kroonprins is de Saudi Pro League in eigen land. Bin Salman hoopt daarvan een top 10-competitie te maken. In 2030 wil de Saudi Pro League zo’n 430 miljoen euro aan inkomsten hebben, waar dat nu ongeveer 110 miljoen euro is. Ook moet de marktwaarde stijgen van 725 miljoen naar 2 miljard euro.

tekst gaat verder onder de afbeelding

Financiële injecties

Afgelopen zomer kregen Al-Nassr, Al-Hilal, Al-Ittihad en Al-Ahli een financiële injectie van het PIF. Waarom alleen die vier clubs extra geld kregen, is nooit een echte reden voor gegeven. Volgens insiders is het bewust gedaan omdat het om de grootste clubs uit het land gaat. Al-Nassr en Al-Hilal spelen in de hoofdstad Riyad, Al-Ittihad en Al-Ahli komen uit Djedda.

In het statement stond dat drie strategische doelstellingen de basis van het project waren.

1. Het bevorderen van investeringsmogelijkheden en een aantrekkelijk investeringsklimaat in de sportsector;
2. Het stimuleren van professionaliteit, bestuur en financiële duurzaamheid in sportclubs;
3. Het verbeteren van het concurrentievermogen en de infrastructuur van clubs.

Breedtesport

Toch investeert Saudi-Arabië niet alleen in de topclubs, maar zorgt het ook voor ontwikkeling van de breedtesport. Wat veel mensen niet weten, is dat er meer teams gefinancierd worden. Vier teams uit lagere divisies hebben een flinke financiële injectie gekregen van vier staatsbedrijven, waaronder Aramco, de staatsoliemaatschappij, en Neom, dat een superstad in de woestijn wil bouwen.

• Al Qadsiah, tweede divisie (Aramco)
• al-Diraiyah FC, tweede divisie (Diriyah Gate Development Authority)
• al-Suqoor, derde divisie (NEOM)
• Alula FC, vierde divisie (Al-Ula)

Roberto Mancini

Het PIF stak niet alleen geld in de eigen voetbalcompetities, een deel ging naar de nationale selectie. En wel in de persoon van Roberto Mancini te verstaan. Hij zwichtte net als veel voetballers voor de oliedollars en werd bondscoach van Saudi-Arabië. De Italiaan tekende een contract tot 2027, waarin hij jaarlijks zo’n 30 miljoen euro zou opstrijken. Enkele weken eerder baarde Mancini nog opzien door te vertrekken als bondscoach van Italië. Maar niet veel later werd duidelijk waarom.

Met Mancini aan het roer moet Saudi-Arabië de komende jaren een serieuze speler worden op de WK’s en Asian Cups. Toch was hij voorzichtig bij zijn presentatie. “We hebben veel talent en als we hard werken kunnen we onze doelen bereiken, maar ik ben geen tovenaar”, aldus de Italiaan, die wel blij is met alle transfers van de Saudi Pro League. “Veel grote buitenlanders zijn ook ooit naar de Serie A gekomen. Daar is de competitie en het voetbal ook sterker van geworden. Voor de Saudische spelers is dit dus een goede zaak.”

WK 2034

Alle bovengenoemde investeringen waren onderdeel van een groter plan: de WK-organisatie. Saudi-Arabië mikte eerst op het wereldkampioenschap van 2030, in samenwerking met Griekenland. De FIFA koos echter voor Spanje, Portugal en Marokko, met een begin in Zuid-Amerika. Dus ging de focus van Saudi-Arabië naar het WK van 2034. Die kregen ze wel, met behulp van de FIFA. Later in deze serie van SN Onderzoekt meer over de duistere zaken die Saudi-Arabië aan het WK hielpen.