Nederlandse trainer al 25 jaar succesvol in Afrika: “Je ziet de gekste dingen”

De Afrika Cup is in volle gang en zit elke keer vol verrassingen. Hoog tijd om die exotische verhalen naar ons koude kikkerlandje te halen. In de serie ‘Koningen in Afrika’ spreekt SoccerNews met Nederlandse trainers die op het moedercontinent hebben gewerkt. In aflevering 2: Hans van der Pluijm, die als succestrainer in Ghana zijn tweede thuisland vond. “Het is niet makkelijk werken in Afrika.“

Interview met Hans van der Pluijm, Nederlandse trainer in Afrika

“Ik zit net de wedstrijd Kaapverdië tegen Mozambique te kijken”, zegt Hans van der Pluijm (75) als hij vanuit Accra de telefoon opneemt. “Ik hoorde dat er vier Nederlanders in het team van Kaapverdië zitten. Ze hebben een goed elftal. Niet zo gek dat Ghana daarvan heeft verloren. Tegen Egypte hadden ze wel moeten winnen, maar ze gaven het weg door persoonlijke fouten . De verdediging van Ghana is gewoon niet goed genoeg. Dat zag ik voor het toernooi al.”

Voor de Nederlandse oud-trainer kent het Ghanese voetbal weinig geheimen. Van der Pluijm zette in 1999 voor het eerst voet in het West-Afrikaanse land om bij Ashanti Gold SC te gaan werken, dat een samenwerking had met Ajax. Voor die tijd had de Brabander bijna zijn hele leven bij FC Den Bosch gezeten als keeper, jeugdtrainer en hoofdcoach. “Ik had nooit verwacht dat ik hier een nieuw leven zou opbouwen. Maar ik heb altijd plezier gehad in mijn werk. Ik heb ook veel prijzen gewonnen, zoals de landstitel en beker van Ghana en Tanzania. De afgelopen jaren heb ik meer in Tanzania gewerkt, maar sinds enkele maanden ben ik weer thuis, in Ghana.”

Cultuurshock

Zijn huidige leven zonder club bevalt Van der Pluijm prima. Hij zou best een team of academie willen helpen met adviezen, maar hoofdtrainer zal hij niet meer worden. Hij geniet op zijn oude dag van zijn pensioen. “Na al die jaren van avontuur mag het wel wat rustiger worden. Het is niet makkelijk werken in Afrika. Ik heb ervan genoten, maar je maakt zoveel mee. Daar kan ik nog niet te veel over uitweiden, omdat ik nog wat zaken moet afhandelen. Zodra alles is afgerond, zal ik je al mijn verhalen vertellen.”

Van der Pluijm hield zich jarenlang staande in de chaos van het Afrikaanse voetbal, waar corruptie, politieke spelletjes en ongehoorzame spelers de waan van de dag bepalen. Langzaam maar zeker werd die wereld ook zíjn wereld. “Als je hierheen gaat, moet je rekening houden met de plaatselijke cultuur. In het begin vond ik het bijvoorbeeld raar dat de spelers mij niet aankeken, maar dat is een teken van respect. Dat moet je weten om het te begrijpen.”

Best coach ever

De voormalig doelman bouwde een goede naam op en werd vorig jaar nog genomineerd als Coach van het Jaar in Tanzania, waar hij trainer was van Singida. “Ik heb daar een prachtige tijd gehad. Ze willen me nog steeds terughalen. Regelmatig krijg ik berichtjes als: ‘Coach, we love you so much. You are the best coach that ever came here.’ Ik heb daar het Nederlandse model neergezet met vleugelspitsen, overlappende wingbacks en voorzetten. Dat is het voetbal dat ik nastreefde. In mijn tijd als trainer bij FC Den Bosch kwam FC Barcelona op trainingskamp in Odoorn. Daar heb ik uren met Johan Cruijff zitten praten. Dat vergeet je natuurlijk nooit meer.”

Zijn reputatie als prijzenpakker leverde Van der Pluijm eeuwige roem op in Ghana en Tanzania, maar hij weet ook dat lovende kritieken zomaar om kunnen slaan. “Daarom ben ik nooit bondscoach geworden van Ghana. Mijn vrouw komt hier vandaan en mijn kinderen zitten hier op school. Als het dan minder gaat, worden zij daarmee lastig gevallen. Een paar jaar geleden ben ik gevraagd om een nationaal jeugdteam te coachen, maar daar begin ik niet aan. Zo’n baan is altijd maar van korte duur. Dan moet je spelers van clubs gaan selecteren en daar willen allerlei mensen invloed op uitoefenen.”

Kudus als nieuwe held

Liever zit Van der Pluijm voor de tv en kijkt hij naar ‘The Black Stars’. Ghana was voor hem een outsider voor de titel – na Marokko, Senegal, Egypte en Nigeria – maar het West-Afrikaanse land speelde twee keer gelijk en mag blij zijn als het de groepsfase doorkomt. “De verwachtingen van de supporters zijn altijd hoog en er is veel kritiek op de coach. Nu moet Mohammed Kudus de boel redden. Hij maakte tegen Egypte het verschil met twee goals. Wat een topspeler is dat. Hij neemt initiatief, weet op goede momenten diepte te kiezen en heeft een geweldig schot. Kudus moet de nieuwe held van Ghana worden.”

Naast Kudus kan Van der Pluijm in één adem de andere parels van Ghana opnoemen. “De bekende broers André en Jordan Ayew, natuurlijk. Die hebben een bak aan ervaring en nemen het team op sleeptouw. IIñaki Williams van Athletic Bilbao is met zijn snelheid levensgevaarlijk. En Majeed Ashimeru is een zeer intelligente speler. Hij kwam van de voormalige Feyenoord Academy en heeft zich fantastisch ontwikkeld. Hij zit nu bij Anderlecht, maar Feyenoord had hem eigenlijk een kans moeten geven. Het kost veel tijd om zo’n jongen uit Afrika te laten wennen aan het Nederlandse voetbal, maar het kan ook veel opleveren.”

De gekste dingen

Van Tanzania, het land waar Van der Pluijm als laatst werkte, verwacht hij minder. “Het is al mooi dat zij meedoen. Het voetbal is daar nog niet echt ontwikkeld. De bondscoach, Adel Amrouche, is een goede, maar die is nu geschorst, omdat hij zei dat Marokko voorgetrokken wordt. Jammer, want dat soort buitenlandse coaches brengt het niveau omhoog. Zij weten hoe je op resultaat kunt spelen. Als een ploeg door een local wordt getraind, gaan ze vaak blind voor de aanval.” Dat zorgt wel voor veel spektakel. Dit toernooi worden er opvallend veel late goals gescoord. “Dat is voor het publiek erg leuk. Ik denk dat het met de weeromstandigheden te maken heeft. Het is zo warm en vochtig in Ivoorkust dat spelers na negentig minuten helemaal kapot zijn.”

Hoewel Van der Pluijm in buurland Ghana relatief dichtbij Ivoorkust zit, heeft hij niet het voornemen om de Afrika Cup dit jaar te bezoeken. “Ik ben al eens in Ivoorkust geweest, als trainer van Gold Fields. Toen waren de stadions nog niet zo modern als nu, maar de sfeer was fantastisch. De mensen houden zo verschrikkelijk veel van voetbal. Dat is vaak het enige wat ze hebben en waar ze zich verbonden mee voelen. Je ziet de gekste dingen op de tribune, mensen met een kookpot op hun hoofd of hun hele gezicht en lichaam beschilderd. Erg kleurrijk allemaal. Dat is precies wat Afrika is.”

De Nederlander die in 25 jaar bij 11 Afrikaanse clubs werkte, zal het rustig bekijken vanaf zijn bank in een buitenwijk van Accra. “Ik woon hier heerlijk, vlakbij de zee. Ik ben deze maand 75 jaar geworden en het is mooi geweest. Laat mij maar lekker voor de televisie zitten. Lekker genieten van de wedstrijden.”