Code oranje bij Ajax: dit moet het seizoen redden

Ajax droomde de afgelopen weken even van een strijd om de derde plaats, maar moet zich inmiddels richten op de vijfde plek. Met een beetje pech gaan Go Ahead Eagles en NEC Nijmegen namelijk de strijd met de Amsterdammers aan. Wil Ajax in de spelersgroep rust krijgen, dan zal John van ‘t Schip moeten hameren op een aantal zaken.

Analyse: Van ‘t Schip moet bij Ajax teruggrijpen naar de basis

Toen de interim-trainer begin november het stokje van Maurice Steijn overnam, koos hij voor een duidelijke lijn. De oefenmeester hamerde tijdens de eerste gesprekken met zijn spelers erop dat het vertrouwen moest terugkeren. Niet langer moest gekeken worden naar de eerste maanden, maar met de huidige spelersgroep moest het gebeuren. Het had een positief effect op de voetballers, want Ajax won direct een reeks wedstrijden en een opmars was duidelijk te zien. Vanwege de blessures van Steven Bergwijn en Steven Berghuis veranderde Van ‘t Schip de voorbije weken echter noodgedwongen en kwam de onrust in het team terug.

Opvallend genoeg maakt Van ‘t Schip intussen dezelfde fouten als Steijn maakte. Waar Steijn ervoor koos om Anton Gaaei in de eerste helft van het duel met Feyenoord van het veld te halen, deed Van ‘t Schip bijvoorbeeld tegen AZ hetzelfde. Het maakt dat het vertrouwen van de Deen, die duidelijk niet het niveau heeft om bij Ajax te voetballen, naar het nulpunt is gezakt en dat de technische staf op de rechtsbackpositie voor de komende wedstrijden een speler minder heeft. Van ‘t Schip zal de komende wedstrijden dan ook moeten werken aan het vertrouwen en het teamgevoel terug moeten grijpen, want anders zal het puntverlies zich opstapelen.

Ook is de conclusie dat het 5-3-2 systeem dat Van ‘t Schip tegen AZ speelde, de prullenbak in kan. De formatie zat Ajax in Alkmaar alleen maar in de weg, omdat het voor verdedigers onder meer geheel onduidelijk was wie er moest instappen. Ook in de opbouw was het lastig, aangezien Ajax simpelweg spelers miste in de voorste linie. Het bewees nog maar eens de theorie van clubicoon Johan Cruijff dat een hoofdtrainer wel meer verdedigers op het veld kan zetten, maar dat dit dan niet betekent dat een elftal dan ook beter verdedigt. Uitsluitend wanneer er duidelijke afspraken zijn gemaakt en de taken goed worden uitgevoerd, kan het effect hebben.

Minder druk zetten op de tegenstander

Een ander element dat al het gehele voetbaljaar glansrijk mislukt, is het druk zetten op de tegenstander. Het is een spelprincipe dat sinds de jaren ’70, toen Ajax driemaal de Europa Cup I naar zich toetrok, in Amsterdam te zien is, maar dat met de huidige selectie er juist voor zorgt dat de club het puntverlies aaneenrijgt. Wanneer het een opponent namelijk lukt om onder de eerste druk van Ajax uit te spelen, dan zijn de Amsterdammers gezien door de vele ruimte die ze weggeven. Zowel Steijn als Van ‘t Schip is maandenlang bezig geweest om dit te verbeteren, maar de conclusie is dat de spelersgroep simpelweg het inzicht niet heeft.

Daarom zal Ajax niet voor zekerheid moeten zorgen door meer verdedigers op het veld te zetten, maar zal het ervoor moeten kiezen om uitsluitend de tegenstander op bepaalde momenten en plekken op het veld vast te zetten. Zo houdt het de linies dichter op elkaar en is het minder kwetsbaar als het de bal verliest. Geen druk is overigens géén optie: wanneer de tegenstander het middenveld in dribbelt, dan zal Ajax weldegelijk de opponent moeten terugdringen. Met voorhoedespelers als Brian Brobbey, Steven Bergwijn, Steven Berghuis, Chuba Akpom en Carlos Forbs heeft Ajax vervolgens voldoende snelheid om te counteren.

Aan de bal minder risico’s nemen

Ook in balbezit kan Ajax ervoor zorgen dat het minder snel in de problemen terechtkomt. Het heeft dan wel op het middenveld en in de aanval de nodige kwaliteiten om een doelpunt te maken, maar het neemt daarbij vaak te veel risico’s. Aangezien de Amsterdamse restverdediging veelal verkeerd staat en de centrale verdedigers zich niet goed positioneren, staan tegenstanders vaak al binnen een aantal passes voor Diant Ramaj. Buitenspelers zullen zich dan ook bewust moeten zijn dat risicovolle passes uitsluitend kunnen wanneer er voldoende mensen achter de bal staan. Anders zal Ajax toch vaker voor een tikkie terug moeten kiezen.

Seizoen van Ajax moet gered worden

Hoewel het in Amsterdam doorgaans niet wordt geapprecieerd wanneer Ajax defensief denkt, zal het de enige manier zijn om het seizoen nog enigszins te redden. Het was niet voor niets dat Frank de Boer ruim tien jaar geleden er vaak voor koos om zijn defensie op orde te houden: de oefenmeester besefte als geen ander dat de verdediging van destijds simpelweg te kwetsbaar was om gigantisch aanvallend voor de dag te komen. Bij een gedeelte van de supporters kwam het over als verdedigend voetbal, maar wie de spelersselectie van De Boer erbij pakt komt tot de conclusie dat hij niets anders kon om aanspraak te blijven maken op de landstitel.

Het zit niet in het DNA van Van ‘t Schip om hetzelfde soort voetbal als De Boer te spelen, maar het lijkt intussen de enige manier te zijn op succes. De trainer zal moeten teruggrijpen op de herkenbare 4-3-3 formatie en zich daarbij moeten richten op de kwaliteiten van zijn huidige selectie. Daar horen de krachten bij, maar eveneens een focus op de tekortkomingen. Het zal snel moeten gebeuren, want komende zondag wacht al een wedstrijd tegen FC Utrecht. De ploeg van Ron Jans stijgt alsmaar op de ranglijst en staat nog slechts 4 punten achter op Ajax. In de Johan Cruijff Arena wacht dan ook de volgende finale, die Ajax wél winnend zal moeten afsluiten.