Antony kan Ajax laten swingen zoals Ziyech niet kon

Antony maakte indruk bij zijn eerste minuten als Ajacied. De Braziliaanse dribbelaar luisterde zijn debuut op met twee doelpunten in de gewonnen wedstrijd tegen RKC Waalwijk (6-1). Antony lijkt gehaald te zijn als hangende rechtsbuiten, de positie van de vertrokken Hakim Ziyech, maar is niet de vervanger van The Wizard of Amsterdam. Dat hoeft ook niet: Antony kan ook zonder wonderpasses Ajax laten swingen.

“Als je spelers kwijtraakt die een grote invloed op het spel hebben gehad, dan gaat ook de speelstijl veranderen”, zei Erik ten Hag tegenover de NOS over het vertrek van Hakim Ziyech. De Marokkaans international vertrok naar Chelsea en daarmee verdwenen er ook een hoop doelpunten en assists uit Amsterdam. We hoeven daarom ook niet te verwachten dat aankoop Antony een kopie van de Wizard of Amsterdam is. De Braziliaanse aankoop van minimaal 15 miljoen euro kan zijn eigen magie brengen. En dat vraagt, zoals Ten Hag zelf ook aangaf, om een andere speelstijl binnen de vaste 1-4-3-3-opstelling van de Amsterdammers. 

Ziyech vs. Antony: speelstijl 

Want het is duidelijk dat Antony en Ziyech twee verschillende type spelers zijn. Hoewel zowel de Braziliaan (2,4 dribbels per wedstrijd) als de Marokkaan (2,6 dribbels per wedstrijd) graag met de bal lopen, verschillen zij op andere gebieden als dag en nacht. Dat komt het beste naar voren in de passingsstijlen van de twee voetballers. Ziyech legde veel risico in zijn passes: daarmee was hij afgelopen seizoen verantwoordelijk voor veel assists (12) en beslissende passes (3,7 per wedstrijd).

In zijn laatste seizoen bij São Paulo kwam Antony niet aan die aantallen. Het grootste verschil, en daarmee ook de grond voor de andere speelstijl van Ajax, ligt echter niet in de assists en in de belangrijke passes, maar in het aantal crosspasses.

Ziyech was afgelopen voetbaljaar goed voor 3,9 lange ballen per wedstrijd, terwijl Antony slechts 0,9 keer per wedstrijd een lange pass gaf. De Braziliaanse vleugelspeler heeft eigenlijk maar op één passingsaspect een voordeel op Ziyech: 83,7% van zijn passes komen aan, bij Ziyech was dat vorig seizoen 77,4%.

Ziyech vs. Antony: rol van de verdedigende middenvelder

Met andere woorden: Antony speelt vaker ‘op zeker’ en heeft een kortere passingsstijl dan Ziyech. Omdat de Marokkaans international veel risico in zijn passes legde, moest Erik ten Hag een extra defensieve zekerheid inbouwen. Dat deed hij door Lisandro Martínez en Edson Álvarez als verdedigende middenvelders op te stellen. De Zuid-Amerikanen zijn van nature verdedigers, maar werden door Ten Hag een positie naar voren opgesteld om mogelijke tegenaanvallen in de kiem te smoren. Zo kon Ziyech een actie maken, zijn risicovolle passes blijven geven én was Ajax bij balverlies op een counter voorbereid.

Wanneer Antony als rechtsbuiten speelt, brengt hij dus een ander soort stijl met zich mee. De Braziliaan zwerft graag over het veld en is een man die beter is in de korte combinatie dan briljante passes. Daardoor is een defensief ingestelde verdedigende middenvelder van minder belang: wanneer je minder risico in je passes legt en met combinatievoetbal de verdediging wil openbreken, heb je op zes óók een ander type voetballer nodig. 

Van stofzuiger naar spelmaker

Martínez en Álvarez bewezen afgelopen voetbaljaar dat zij defensief hun mannetje staan. Een gevolg van die verdedigende keuze is wel dat het combinatiespel op het middenveld van Ajax niet zo vloeiend was. De handelingssnelheid lag te laag en het inzicht om belangrijke passes te geven die een (vleugel)speler vrij spelen, ontbrak. Vorig seizoen was dat echter geen probleem: je gaf Ziyech de bal en hij toverde een oplossing uit zijn hoge hoed.

Zonder die exceptionele kwaliteiten zal er meer gevraagd worden van Ajax’ verdedigende middenvelder. Deze zal naast stofzuigen ook het spel moeten gaan maken. Daarvoor moet je kunnen verdedigen, maar óók genoeg inzicht en techniek hebben om onder druk de juiste pass te kunnen geven. 

Met andere woorden: het gat dat Frenkie de Jong achterliet op het moment dat hij naar Barcelona vertrok, zal opgevuld moeten worden om een korte-combinatie-speler zoals Antony optimaal te gebruiken. Zo kan Antony de bal inspelen op de verdedigende middenvelder, richting het vijandige strafschopgebied lopen en de bal (bijvoorbeeld) via de aanvallende middenvelder in die gevaarlijke zone weer terugkrijgen. De voorwaarde daarvoor: de pass van de verdedigende middenvelder moet dan wel beslissend (bijvoorbeeld: de assist op de assist) zijn. Dat bleek nou net het zwakste punt van zowel Álvarez (0,4 per wedstrijd) als Martínez (0,6 per wedstrijd) in het afgelopen jaar. 

Daley Blind 

Op dit moment is er echter maar één speler binnen de Ajax-selectie die de rol van spelmaker op zich kan nemen: Daley Blind. Natuurlijk heeft Ajax in Carel Eiting een goede tweede voetballende verdedigende middenvelder, maar het 22-jarige jeugdproduct heeft nog weinig ervaring op het hoogste niveau en lijkt daarom meer de Schaakmeester van de toekomst. Als derde keus heeft Ten Hag ook nog de Roemeen Rãzvan Marin achter de hand, ook al is het maar de vraag hoeveel vertrouwen de zomeraankoop van afgelopen seizoen nog geniet. 

Blind is de onbetwiste leider van de defensie van Ajax. Wanneer Blind een positie naar voren schuift, valt er een groot gat in de centrale verdediging. Een gat dat wellicht opgevuld kan worden door Jan Vertonghen of een andere ervaren, linksbenige verdediger. Ajax kan er ook voor kiezen om de transfermarkt op te gaan om een nieuwe spelmaker te contracteren, al lijkt dat een minder interessante optie wanneer Carel Eiting fit blijft en/of er geen koper voor Marin komt. 

Andere speelstijl 

Zonder een voetballende verdedigende middenvelder kan Antony het lastig gaan krijgen. Dan kan de Braziliaan zijn acties wel inzetten, maar dan moet hij minimaal twee man passeren voordat hij een assist of een doelpunt kan leveren. Of de Braziliaan over die kwaliteiten beschikt, moet nog blijken.
Feit blijft wel dat een speler uitspelen met de bal aan je voet de moeilijke weg is. Helemaal wanneer je ook zonder bal diep kunt gaan en hem in scoringspositie weer kan ontvangen. Met zo’n combinatie-voetbal-speelstijl maken zijn teamgenoten het de Braziliaan een stuk gemakkelijker en kan Antony Ajax laten swingen op een manier zoals (met) Ziyech niet kon.