PSV heeft een midlifecrisis

PSV besloot na het ontslag van Mark van Bommel dat de nieuwe trainer een ander soort voetbal moest brengen. Onder de Duitser Roger Schmidt moet PSV weer plankgas naar voren spelen. Heeft PSV daarmee goud in handen of legt Schmidt té veel risico in het spel van het nieuwe PSV? 

De afgelopen jaren lukte het PSV steeds minder makkelijk om zich naar een landskampioenschap te counteren. Na een aantal succesvolle seizoenen onder Phillip Cocu, en een mindere fase met Mark van Bommel als hoofdcoach, lijkt de olie uit de motor van de Eindhovense ploeg. Het behoudende spel werkte niet meer voor de Nederlandse topclub. 

De directie wilde daarom een nieuwe weg inslaan en heeft in Roger Schmidt een trainer gevonden die allerminst vies is van volle bak aanvallen. Dat doet hij het liefst in een 1-4-4-2 opstelling, maar zijn verleden bewijst ook dat spelen in een 1-4-2-3-1-systeem Schmidt niet onbekend is. 

PSV gaat van diesel naar een sportbak 

De oude speelstijl van PSV kan je vergelijken met een dieselauto: het duurde even voordat er snelheid in kwam, maar eenmaal op de juiste toeren kon PSV snel vooruit. Die dieselauto werd dus naar de sloop gebracht. De Eindhovense club brengt daar een snelle sportbak voor in de plaats. Schmidt wil dat zijn team in no-time van 0 naar 100 gaat. Wanneer de bal verloren is, lopen de Eindhovenaren niet langer achteruit. Nee: dan moet er volle bak druk gezet worden om de bal zo snel mogelijk terug te veroveren of de tegenstander te dwingen tot een lange bal. 

Tijdens het trainingskamp van PSV in Duitsland werden de contouren van het spel van PSV langzaam zichtbaar. Helemaal top was dit natuurlijk nog niet – het blijft de voorbereiding – maar het gaf een goed beeld van de voor- en nadelen van de beoogde speelwijze. Na het vertrek van Luuk de Jong naar Sevilla was de nummer negen van PSV soms te vergelijken met een man die op zoek was naar een gloednieuwe wagen bij een occasion-dealer. PSV had daarbij ‘geluk’ dat het Donyell Malen in de punt had staan. De aanvaller schoot in 14 competitiewedstrijden 11 doelpunten in het netje. Op het moment dat de viervoudig international van Nederland geblesseerd raakte aan zijn knie, kreeg PSV grote problemen. Maxi Romero was op dat moment al verhuurd aan zijn oude club Velez. Saillant detail: in Argentinië liet de jonge aanvaller zien dat hij het scoren niet was verleerd (24% van zijn schoten per wedstrijd was een doelpunt). 

Meer mankracht in de 16 

Malen kwam vaak in scoringspositie (20% van zijn schoten per wedstrijd was raak) omdat hij, naast een doelpunteninstinct, ook een goede actie in huis heeft. Vervanger Sam Lammers mag dan beschikken over een uitstekende techniek en een neusje voor de goal (14% van zijn schoten per wedstrijd was raak), maar heeft beduidend minder snelheid dan Malen en leed ook vaker balverlies dan zijn ploeggenoot. Door met twee spitsen te spelen, kan je gemakkelijker gebruik van de neusjes voor de goal.

Omdat PSV nog altijd lijkt te spelen met een linkspoot op rechts en een rechtspoot op links, staan er in aanvallend opzicht nóg twee extra spelers in scoringspositie. De opkomende backs zullen daardoor voor de voorzetten moeten zorgen, wat geen verandering is ten opzichte van de eerdere speelwijze. Er is echter één groot verschil: in plaats van een spits bij de eerste paal en de buitenspeler bij de tweede paal, heeft PSV nu minimaal vier (!) spelers in en rond de 16 die in scoringspositie staan. 

Ruimte op het middenveld

Doordat de backs van PSV nog altijd de achterlijn halen en het middenveld over het algemeen een mannetje minder heeft staan – ervan uitgaande dat een eredivisie-club met drie middenvelders speelt – kan deze spelwijze ook een andere kant hebben. Op het moment dat de bal verloren wordt op de helft van de tegenstander, ligt er veel ruimte op het centrale middenveld én op de vleugels. In de wedstrijden van PSV tegen de 3. Bundesliga-clubs werd daar weinig gebruik van gemaakt, maar een eredivisieploeg zal beter met deze kansen omgaan. 

De foutmarge van PSV-spelers voor deze tactiek ligt dus heel erg laag. Wanneer bijvoorbeeld Mohammed Ihattaren met een dribbelactie vanuit het centrale middenveld balverlies lijdt, kom je in de omschakeling in een 1-tegen-2-situatie uit. Dan zal de centrale verdediger móéten instappen en valt er dus een gat in de defensie waar een (snelle) spits in kan duiken om zo een kans te creëren. Stapt de centrale verdediger niet in, maar knijpt de back naar binnen, dan krijgt de vleugelaanvaller van de tegenstander alle ruimte om de achterlijn te halen en een afspeelmogelijkheid te zoeken.

Duivels dilemma

Het lijkt er dus op dat PSV dit jaar sensatie boven het resultaat verkiest. De beoogde speelstijl van de Eindhovenaren kan in potentie veel doelpunten opleveren omdat er meer spelers in scoringspositie komen, maar datzelfde kun je zeggen van het aantal potentiële tegentreffers. Kijk je naar het aantal punten per wedstrijd dat Roger Schmidt met zijn vorige ploegen behaalde, dan kan alleen zijn tijd bij Red Bull Salzburg (2,24 punt per wedstrijd, 99 wedstrijden) tippen aan de mogelijke aantallen die nodig zijn om een landskampioenschap in Nederland te vieren. 

Ajax-trainer Erik ten Hag (2.30 punt per wedstrijd, 116 wedstrijden), AZ’er Arne Slot (2 punten per wedstrijd, 40 wedstrijden) en Feyenoord-trainer Dick Advocaat (2,38 punten per wedstrijd, 21 wedstrijden) lijken geduchte concurrenten voor de Duitse trainer. De komende (transfer)periode wordt dus een interessante voor PSV. Niet alleen zal Schmidt de spelers moeten kneden voor zijn systeem, ook gaf hij aan dat er nog voldoende versterkingen naar het Phillips Stadion moeten komen. Eén ding is wel zeker onder de Duitse hoofdcoach: het countervoetbal komt aankomend seizoen vooral van de tegenstanders van PSV.