Cillessen kan twijfels bij Oranje (nog) niet wegnemen

Het Nederlands elftal wil na zes jaar afwezigheid tijdens het Europees Kampioenschap van komende zomer weer tot de Europese elite behoren. Wie het basiselftal van Oranje bekijkt, kan daar in grote lijnen in meegaan. Liverpool, Barcelona, Manchester United en Olympique Lyon: het zijn prachtige clubs waar de Oranje-internationals spelen. De positie van doelverdediger is echter een totaal ander verhaal, maar toch essentieel voor een toernooisucces.

Een topkeeper is een factor wat het Nederlands elftal eigenlijk al 12 jaar mist. Na het vertrek van Edwin van der Sar bij Oranje, die tussen 1996 en 2008 maar liefst 6 toernooi voor het Nederlands elftal uitkwam en daardoor een zekerheidje was voor zijn land, bleef het team zoeken naar de ideale doelman. Maarten Stekelenburg was op dat moment de voor de hand liggende doelman en bewees zich dan ook op het Wereldkampioenschap van 2010 in Zuid-Afrika, maar na zijn transfer naar AS Roma was het snel met hem gedaan. Hij belandde in Italië op de bank en kwam wonderbaarlijk genoeg nooit meer terug op zijn oude niveau. Vervolgens kwam Oranje in een fase terecht waarin het keepers ging uitproberen en trok Cillessen uiteindelijk aan het langste eind.

De KNVB mag zichzelf dan wel als doel hebben gesteld dat het op de komende toernooien weer tussen de toplanden wil staan, maar daar is op keepersgebied dus nauwelijks sprake van. Hoe anders is dat bij de landen waarmee Nederland zich wil meten. Bij Duitsland staat bijvoorbeeld Manuel Neuer vast onder de lat, terwijl Marc-André ter Stegen als vaste basisspeler van Barcelona zelfs een plek op de bank heeft. Ook Spanje heeft met David de Gea en Kepa Arrizabalaga twee topkeepers in de gelederen, evenals Frankrijk met Tottenham Hotspur-sluitpost Hugo Lloris zeker niet mag klagen.  

Bondscoach Frank de Boer was tijdens de persconferentie voorafgaand aan het duel tegen Bosnië Herzegovina duidelijk: niet Tim Krul, maar Jasper Cillessen zou in de Nations League weer op doel staan. Krul speelde gedurende de oefenwedstrijd tegen Mexico ondanks een tegendoelpunt uit een penalty een uitstekend duel en hield het Nederlands elftal tijdens meerdere momenten in de wedstrijd knap op de been, waarmee hij nog maar eens zijn betrouwbaarheid onder de lat aantoonde. Toch gaf De Boer, evenals zijn voorgangers, oud-Ajacied Cillessen de voorkeur. Wat maakt Cillessen volgens de trainers dan zo een goede doelverdediger?

Vaste bankzitter

Cillessen heeft zich tijdens zijn periode bij Ajax meer dan bewezen als een doelman die op topniveau kan presteren, maar de afgelopen vier jaar ging het een stuk minder met zijn voetbalcarrière. De doelman vertrok als eerste keeper van de Amsterdammers in 2016 en maakte een droomtransfer naar FC Barcelona, alleen kwam daar in drie jaar tijd nauwelijks aan de bak. Hoewel de Spaanse kranten Cillessen veelvuldig prezen na de spaarzame momenten die hij op het veld mocht verschijnen, bleef Duitser Marc-André ter Stegen voor de Spanjaarden de onbetwiste sluitpost.

De Nederlander vertrok in de zomer van 2019 richting Valencia, maar ook daar was hij lang niet zeker van een basisplaats. Hij begon de eerste competitiewedstrijden dan wel steeds op doel, maar mede door zijn slechte vorm, verschillende blessures en een aantal trainerswisselingen belandde hij in het seizoen vaak op de reservebank. Zijn hoofdcoach Marcelino moest zijn trainerstaken in september 2019 al neerleggen en dienst opvolger Celades had minder vertrouwen in Cillessen. Na Voro is Cillessen bij Valencia met oefenmeester Javier Gracia Carlos alweer aan zijn vierde trainer in ruim een jaar tijd bezig, wat de onrust in de Spaanse stad nog maar eens aanstipt. De Nederlandse doelman viel in september bovendien uit met een blessure, die hem een tijdje aan de kant hield. Daardoor speelde hij in het nieuwe seizoen nog nauwelijks voor zijn club.

Serieuze concurrentie

De Boer besloot Cillessen ondanks zijn tekort aan wedstrijdritme en matige vorm bij zijn club alsnog op te roepen voor Oranje. Het belangrijkste argument van de bondscoach was dat Cillessen zich reeds voor zijn land heeft bewezen en daarom een plekje in de nationale ploeg verdient. Het is de gedeeltelijke waarheid van De Boer, die zijn argumentatie vanzelfsprekend niet kan aanvullen met: ‘Cillessen staat bij het Nederlands elftal ook op doel, omdat hij nauwelijks concurrentie geniet. Als dat wel het geval was, dan had Cillessen zich drukker moeten maken over zijn rol bij Oranje.’ Het is het harde, maar eveneens meest eerlijke verhaal.

De Nijmegenaar traint bij het Nederlands elftal namelijk samen met Tim Krul en Marco Bizot. De eerste doelman staat bij zijn club Norwich City voor het tweede jaar op een rij vast onder de lat. De Engelsen degradeerden afgelopen seizoen vanuit de Premier League naar de Championship, waardoor Krul momenteel op een lager niveau actief is. We kunnen niet stellen dat tegenstanders in de Championsip Krul niet elke week testen, maar De Boer vindt Krul blijkbaar niet sterk genoeg om hem als eerste keeper te bombarderen. Derde doelman Marco Bizot lijkt na zijn drie grote blunders bij AZ tegen Sparta Rotterdam tevens voorlopig voor een basisplaats in de wachtkamer te zitten.

Buiten het feit dat Cillessen dus geen serieuze concurrenten in het team heeft, bezit de doelman de voetballende kwaliteiten die Nederlandse trainers vaak van hun keepers vragen. Louis van Gaal, Danny Blind, Ronald Koeman en Frank de Boer: alle bondscoaches staan erom bekend een voorliefde te hebben voor een sluitpost die mee kan doen in de opbouw. En daarvoor is Krul simpelweg een stuk minder geschikt dan Cillessen, aangezien de ploegen in de Championship nauwelijks van opbouwen hebben gehoord. Cillessen daarentegen leerde bij Ajax en Barcelona als keeper de vrije man te zoeken, wat ook De Boer graag bij zíjn Nederlands elftal terugziet.

Mogelijke opvolger

Waar Edwin van der Sar bij Manchester United in zijn laatste jaren bij Oranje als steunpilaar diende, kan men dat met alle positiviteit van de hele wereld niet zeggen van Cillessen. De ervaren doelverdediger maakt al jaren een twijfelachtige indruk bij zowel zijn land als zijn Spaanse clubs en krijgt regelmatig kritiek over zijn optredens bij strafschoppen, zowel in de media als bij de publieke opinie. Zijn reserverol bij Valencia doet hem daarbij bepaald niet goed. 

Een veelgenoemde naam voor de toekomst in Oranje is die van Justin Bijlow, die een uitstekende ontwikkeling doormaakt bij Feyenoord sinds hij Kenneth Vermeer daar opvolgde. De verwachting is dat De Boer hem snel een keer meeneemt tijdens een interlandweek om hem te laten ruiken aan het grote werk. Mogelijk is dan ná het Europees Kampioenschap van 2021 het ideale moment om de 22-jarige Bijlow tot eerste keeper te benoemen, zodat Oranje de komende tien jaar onder de lat beschikt over een vaste keeper die het Nederlands elftal naar grote hoogtes kan brengen.