Ajax-nachtmerrie kan Champions League maken of kraken

Ajax start vandaag haar Champions League-avontuur tegen Liverpool. De Engelse grootmacht komt op bezoek in de Johan Cruijff ArenA en is de favoriet voor het treffen, maar dat weerhoudt de fans van Ajax niet om te dromen van een overwinning. Die drie punten liggen voor een groot deel in handen van het middenveld, waar de Ajax-nachtmerrie van de fans mogelijk weer een hoofdrol toebedeeld krijgt. 

Ajax-trainer Erik ten Hag noemde tegenstander Liverpool “de beste ploeg ter wereld” op de persconferentie in aanloop naar de groepswedstrijd in de Champions League. Ondanks het gemis van onder andere Virgil van Dijk en een 7-2 nederlaag tegen Aston Villa schat de oefenmeester de tegenstander van vanavond nog steeds in als de absolute top. Op hetzelfde moment lijkt Ajax zich niet van de wijs te brengen door de grootte van de tegenstand: Ten Hag wil dat zijn spelers “moedig en met zelfvertrouwen” gaan spelen. 

Ajax-middenveld

Wanneer je de wedstrijden van Ajax dit seizoen op een rij zet, kan je concluderen dat dit afgelopen competitiewedstrijd tegen sc Heerenveen het meest van toepassing was. Met de teruggekeerde Davy Klaassen op de plek van Edson Álvarez en Mohammed Kudus als vervanger van Quincy Promes als aanvallende middenvelder vloeide het Amsterdamse middenveld weer alsof Frenkie de Jong en Lasse Schöne hun rentree maakten. 

Dat Ten Hag dit middenveld ook opstelt tegen Liverpool is, ondanks de sterke partij tegen Heerenveen, allerminst vanzelfsprekend. De Ajax-trainer bewees in het verleden al dat hij graag vasthoudt aan Álvarez, die met de week minder populair wordt bij de Ajax-aanhang. Dat Ten Hag toch voor de Mexicaan blijft kiezen, en hem tegen Liverpool mogelijk wéér aan de start laat verschijnen, heeft te maken met de specifieke kwaliteiten die hij met zich meebrengt. 

Defensieve zekerheid

Mocht de keuze tegen Liverpool wederom op Álvarez vallen, dan heeft dat één reden: defensieve zekerheid. Ondanks zijn gebrekige voetballende vermogen, heeft het spel van de Mexicaan aspecten in zich die ook Davy Klaassen niet heeft. De teruggekeerde Ajacied speelde vorig seizoen bij Werder Bremen in eenzelfde rol als dat Álvarez deed bij Ajax, maar moet op basis van defensieve cijfers (kopduels gewonnen, intercepties, blokkades, duels gewonnen en intercepties) altijd het onderspit delven tegen de Mexicaan. 

Vooral het onderscheppen van de bal zal tegen Liverpool een belangrijke rol gaan spelen, een aspect dat Álvarez tot zijn specialiteit kan rekenen. Vorig seizoen was de Mexciaan per wedstrijd 90 minuten voetbal goed voor gemiddeld 3,3 onderscheppingen. Wanneer je die statistiek in het spel van Ajax zet, kun je zeggen dat hij drie tegenaanvallen per wedstrijd ‘eruit haalt’ en daarmee een gevaarlijke counter onschadelijk maakt. 

Helemaal in de wedstrijd tegen Liverpool kunnen die intercepties beslissend zijn. De Engelse grootmacht met Mo Sallah en Sadio Mané twee pijlsnelle aanvallers op de vleugels staan, die vaak via het centrum worden bereikt. Op het moment dat Álvarez, die ook veel lucht- en grondduels aangaat én wint, daar rondloopt wordt dat bekende spelletje ontregelt en zal Ajax minder snelle tegenaanvallen om de oren krijgen. 

Moedig en met zelfvertrouwen

Aan de andere kant: “moedig en met zelfvertrouwen spelen” lijken twee begrippen die niet in het voetbalwoordenboek van de Mexicaan voorkomen. Àlvarez toont zich sinds zijn komst naar Ajax als een speler met twee gezichten: hij is op zonder bal een onzichtbare sleutelspeler, maar in balbezit heeft hij zichtbaar moeite om mee te kunnen in het Ajax-spel. Desalniettemin wordt hij bij de Amsterdammers (noodgedwongen) veel in het spel betrokken: vorig seizoen gaf hij gemiddeld 67,8 passes per wedstrijd, waarvan het grootste gedeelte (62%) in de breedte ging. 

Hoe anders was dat met Klaassen op de meest controlerende positie op het middenveld. De teruggekeerde jeugdspeler van de Amsterdammers is op basis van de defensieve cijfers minder dan Álvarez, maar bewees in dienst van Werder Bremen iets bijzonders waar Ajax tegen sc Heerenveen zijn vruchten al van plukte. 

In tegenstelling tot Alvarez bij Ajax, streed Klaassen vorig seizoen met Werder Bremen tegen degradatie uit de Bundesliga. Dat betekent dat een groot deel van de tegenstanders een stuk beter is, waardoor er een andere situatie ontstaat dan wanneer je bij Ajax voetbalt. Desalniettemin wist Klaassen vorig seizoen de bal vaker vooruit te spelen dan Álvarez in dienst van de Amsterdammers. De 27-jarige Haarlemmer zorgde er bij Bremen voor dat 33% van zijn passes in de diepte gingen, Álvarez lukte dat bij Ajax maar in 24% van de gevallen. 

Aanval is de beste verdediging

Tel daar bij op dat Klaassen vorig seizoen gemiddeld ‘slechts’ 37,9 passes per wedstrijd gaf (Álvarez: 67,8) en je ziet waarom Ajax tegen sc Heerenveen een stuk dynamischer speelde. Doordat Klaassen méér in het spel betrokken wordt bij Ajax dan bij Werder Bremen en nog steeds in 1/3e van de gevallen het spel voorwaarts verplaatst, ben je ook een stuk sneller én vaker in de buurt bij het doel van de tegenstander. 

“Maar da’s logisch”, zou de wijlen Johan Cruijff zeggen. De geestelijk vader van het Ajax-voetbal vond ook dat de aanval de beste verdediging was en als Ten Hag het daarmee eens is, dan zal Klaassen vanavond als ‘nummer zes’ aan de aftrap verschijnen. Kiest de Ajax-trainer toch voor Álvarez op die positie, kan Klaassen alsnog bij de eerste elf verschijnen op het wedstrijdformulier: dat zal dan eerder ten koste gaan van de jonge Ryan Gravenberch. 

Toch is Liverpool een tegenstander die naast offensieve kracht ook defensieve tekortkomingen heeft. Met opkomende backs ontstaat er op de vleugels veel ruimte en de blessure van Virgil van Dijk rukt het hart uit de centrale defensie, waardoor The Reds vooral in de achterste linie te kloppen zijn. Daardoor kan het uitkomen van de nachtmerrie van de Ajax-fans (Álvarez in de basis) deze wedstrijd maken of kraken. Zonder de Mexicaan ‘op zes’ is het Ajax defensief een stuk kwetsbaarder, aan de andere kant: op het moment dat het Ajax-middenveld niet snel handelt en breedte over diepte kiest, zijn de kansen al verkeken voordat ze kunnen ontstaan.