Fantasievoetbal Ajax zorgt voor grote problemen

Ajax won met de hakken over de sloot de Champions League-wedstrijd tegen FC Midtjylland, maar overtuigend ging dat allerminst. De Amsterdammers bleken (opnieuw) kwetsbaar in de omschakeling, maar hadden na twee snelle doelpunten in de openingsfase ook moeite om zelf kansen te creëren. Ook dat laatste valt onder het kopje ‘eigen schuld’. 

Dat er na afloop alleen maar blijdschap uit de monden van de Ajacieden klonk, was tekenend voor het spel waarmee Ajax de drie punten in Denemarken veiligstelde. Dat de mannen van trainer Erik ten Hag niet de schoonheidsprijs verdienden voor hun spel, doet daar niets van af. Toch zal de manier waarop Ajax negentig minuten van het leven van voetbalsupporters verpestte, de Amsterdammers in een later stadium van de Champions League gaan opbreken. 

FC Midtjylland – AFC Ajax

Door vroege doelpunten van Antony en Dusan Tadic leek er geen vuiltje aan de lucht voor Ajax. De Braziliaanse rechtsbuiten schoot binnen de minuut de Amsterdammers al op voorsprong na wat na negentig minuten voetbal praktisch de enige uitgespeelde aanval was. Tadic schoot een indirecte vrije trap knap binnen nadat doelman Mikkel Andersen een terugspeelbal oppakte. Daardoor leken de Amsterdammers op rozen te zitten, met de nadruk op leek. 

Het Ajax-spel leek bij vlagen op een trainingspotje waar een nieuwe tactiek werd uitgeprobeerd. Het lukte de Amsterdammers niet om de bal drie keer bij de goede kleur af te spelen, de beweging zonder bal was ver te zoeken en in het restant van de eerste helft, waar het nog een tegendoelpunt om de oren kreeg, gaf Midtjylland de gelegenheid om terug te komen in de wedstrijd en zelfs het betere van het spel te laten zien.

Na de inbreng van Davy Klaassen, die in de ploeg kwam voor de opnieuw tegenvallende Jurgen Ekkelenkamp, kon de lijstaanvoerder van de Eredivisie de wedstrijd meer controleren. Dat leidde echter niet tot beter voetbal van de Amsterdammers, al had de tegenstander daar ook een groot aandeel in. 

Atalanta-tactiek

De Deense kampioen had blijkbaar goed gekeken naar de wedstrijd tussen Atalanta en Ajax van vorige week. In Italië kwamen de Amsterdammers óók op een 2-0 voorsprong, maar was het voetbal ook niet om naar huis te schrijven. Dat kwam in Bergamo door het ontbreken van een defensief blok op het middenveld – Klaassen en Ryan Gravenberch stonden vaak ver op de helft van de tegenstander, waardoor Atalanta het middenveld gemakkelijk kon oversteken – waardoor ballen onderscheppen in de tweede lijn onmogelijk werd. Daarnaast zorgden de aanvallers en het aanvallende middenveld van Atalanta ervoor dat Ajax niet door het centrum kon opbouwen, de ploeg gemakkelijk onder druk werd gezet en de lange bal moest spelen.

In de wedstrijd tegen Midtjylland zagen we dat laatste ook. De Denen verstoorden de opbouw van de Amsterdammers door met vier tot vijf man door te dekken op de laatste linie. De aanvallers zetten de centrale defensie in de opbouw onder druk en het centrale middenveld zorgde ervoor dat het controlerende middenveld van Ajax niet aangespeeld kon worden. Daardoor eindigde de bal (opnieuw) in de opbouw bij doelman André Onana, die op zeker speelde en de bal naar voren jaagde. Aangezien daar nu geen type Lassina Traoré stond, die nog wel eens een kopduel wil winnen, én omdat Tadic niet veel in de punt van de aanval te vinden was, leidde dat steevast tot dezelfde uitkomst: balverlies. 

Ajax-backs

Wat vooral opviel in de Ajax-opbouw, was de rol van de vleugelverdedigers van de Amsterdammers. Dat Nicolas Tagliafico en Noussair Mazaroui, die later vervangen werd door Sean Kliber, hoog op het veld staan, is niets nieuws. Dat Ten Hag daarmee een grote kans liet schieten in de wedstrijd tegen Midtjylland, is dat wel. De trainer van Ajax liet weten dat “de mensen op het middenveld wel vrij stonden, maar niet werden bereikt.” Daarmee legt de trainer eigenlijk zelf de vinger op de zere plek: de middenlinie van Ajax stond inderdaad vrij, maar kon niet worden bereikt omdat er veel spelers van de tegenstander om hen heen stonden om de opbouw te verstoren. 

Dat betekende echter niet dat er in de opbouw geen ruimte was voor de Amsterdammers, deze werd echter niet benut door de positionering van de vleugelverdedigers van Ajax. De backs van Ajax staan zonder uitzondering in de opbouw rond de middellijn van de tegenstanders, waardoor zij door een passcombinatie van de centrale verdediging naar het controlerende middenveld aangespeeld worden en de bal naar voren drijven. Dat werd dus door Midtjylland onmogelijk gemaakt, maar op hetzelfde moment gaf de tegenstander daardoor op de ‘oorspronkelijke’ backposities wel veel ruimte weg. 

Op het moment dat Tagliafico of Mazraoui vaker hadden ingezakt, waren zij veel vaker aanspeelbaar voor de centrale defensie of Onana. Daardoor ontloop je niet alleen de lange bal, maar zorg je er daarnaast voor dat de tegenstander gedwongen wordt om een keuze te maken: op het moment dat er druk wordt gezet, komen er automatisch teamgenoten vrij en op het moment dat de tegenstander dit niet doet, kan je als Ajax-back richting de middellijn lopen en vanuit daar het spel voortzetten. 

Fantasievoetbal

Ten Hag bleef echter vasthouden aan zijn vooraf uitgedachte strijdplan, terwijl de wedstrijd duidelijk om een andere tactiek vroeg. In plaats van keuzes te maken die bij het wedstrijdbeeld paste (wanneer je gedwongen wordt tot een lange bal, waarom breng je dan Traoré pas in de laatste minuten in?) bleven de Amsterdammers zich stukstaren op combinatievoetbal dat alleen in de eerste minuten tot stand kwam.
Daardoor speelde Ajax in plaats van goed voetbal op goed geluk de wedstrijd uit en had het geluk dat, in tegenstelling tot de wedstrijd tegen Atalanta, het nu een tegenstander trof die kwalitatief niet in staat was om optimaal te profiteren van de ‘slordigheden’ van Ajax en de stand gelijk te trekken. 

Dat de Amsterdammers voor de tweede keer in twee weken bijna een voorsprong uit handen geven omdat ze zelf niet in hun spel komen, moet toch stof tot nadenken geven voor de trainer. De overtuiging dat Ajax altijd zijn eigen spel kan spelen, is alleen van kracht in Fantasy Football en andere simulatiespellen. Door daar krampachtig aan vast te blijven houden, roept Ajax vooral de problemen over zichzelf af.