Ajax-goudmijn Gravenberch neemt cruciale beslissing

De ster van Ryan Gravenberch blijft dit seizoen maar rijzende. De 18-jarige middenvelder veroverde een basisplek dit seizoen. Na de afgelopen interlandperiode mag hij zich nu ook drievoudig Oranje-international noemen. Er wordt al met een schuin oog gekeken naar de transferperiode van aankomende zomer. Gravenberch is één van de belangrijkste kandidaten om te vertrekken bij Ajax. Of hij er goed aan doet om nu al afscheid te nemen van de Eredivisie, is een tweede. 

Ryan Gravenberch is de personificatie hoe snel het kan gaan in de voetbalwereld. De 18-jarige middenvelder werd door Ajax-trainer Erik ten Hag op zijn zeventiende al bij de A-selectie van de Amsterdammers gehaald, maakte zijn debuut in het eerste en is sinds dien eigenlijk niet meer weg te denken uit de eerste selectie van Ajax. Gravenberch is dit voetbaljaar één van de eerste spelers die op het wedstrijdformulier staat en heeft ogenschijnlijk weinig moeite om na de Eredivisie ook minuten in de Champions League en Europa League te maken. Met een rust die je normaal alleen bij volgevreten vedettes ziet, heerst Gravenberch op dit moment op het middenveld van de Amsterdammers. En daar ligt ook het grote gevaar voor het supertalent. 

Ryan Gravenberch

Zo af en toe vergeet je wel eens dat Gravenberch pas achttien jaar oud is. De middenvelder van Ajax weet sinds zijn debuut vorig seizoen indruk te maken op het Amsterdamse middenrif. Met zijn eerste aanname. Met zijn balbehandeling. Met zijn dribbels. En dat allemaal met een rust over zich heen dat je bijna gelooft dat Boeddha voetbalschoenen draagt. Toch is de simpelheid waarmee Gravenberch zich door de hoogste regio’s van het Nederlandse voetbal beweegt ook de grote valkuil voor het supertalent van Ajax. 

Aan het begin van dit voetbaljaar was Erik ten Hag zoekende naar zijn ideale middenveld. De trainer van Ajax zag Davy Klaassen terugkeren van een buitenlands avontuur. Ten Hag besloot de oud-middenvelder van Everton en Werder Bremen naast Gravenberch te zetten op het defensieve middenveld, om Klaassen even later een linie door te schuiven en hem op zijn ‘vertrouwde’ positie als aanvallende middenvelder in te zetten. Als je naar alle Ajax-varianten van het defensieve middenveld kijkt dit seizoen, dan valt één ding op: Gravenberch staat daar altijd op. 

Of de 18-jarige middenvelder nu met Daley Blind, Edson Álvarez, Mohammed Kudus of Klaassen naast zich had: het leek Gravenberch geen enkele moeite te kosten om zich aan te passen aan het gevraagde niveau. Dit seizoen speelde de jonge middenvelder al 36 wedstrijden voor de Amsterdammers over alle competities. Daar maakte hij overigens meer indruk met zijn spel dan met zijn rendement: vier doelpunten en zes assists is een prima resultaat in zijn eerste seizoen als basisspeler van de Amsterdammers. In de toekomst zal dit echter wel omhoog moeten wil Gravenberch écht hoge ogen gaan gooien. 

Frenkie de Jong

Het mag geen verrassing zijn dat Gravenberch uiteindelijk een stukje bleek in de grote Ajax-puzzel die Ten Hag in de loop van dit seizoen afmaakte. De 18-jarige middenvelder speelde het gros van zijn wedstrijden met Álvarez als vaste partner in de as van het veld. Daardoor ontstaat er een defensief blok van Ajax dat complementair aan elkaar is: Álvarez is een speler die de defensieve balans in stand houdt en met (staande) tackles, intercepties en persoonlijke duels een grote meerwaarde blijkt dit seizoen. Gravenberch speelt in balbezit van de tegenstander een minder belangrijke rol, maar is in de opbouw van groot belang voor de Amsterdammers. 

Je zou kunnen stellen dat Gravenberch de creatieve motor op het middenveld is. Daarmee heeft Ten Hag een oplossing gevonden voor het vertrek van Frenkie de Jong naar FC Barcelona (zomer 2019). Sterker nog: Gravenberch gaf zelf al aan dat hij beelden bekijkt van Frenkie in de tijd dat de Oranje-ster voor Ajax speelde. Dat is ook terug te zien in het spel van de 19-jarige middenvelder, die zich vaak terug laat zakken in de linkerzone van het defensieve middenveld om zo ruimte voor een dribbel te creëren. 

Hoewel Gravenberch op basis van zijn rol bij Ajax veel overeenkomsten vertoont met Frenkie, zijn het toch twee heel andere spelers. Daarnaast heeft De Jong één belangrijk voordeel in zijn spel als je dit gaat vergelijken met het profiel van Gravenberch. Het zijn allebei spelers die van niets iets kunnen maken, met hun sterke dribbel de tegenstander hun hielen laten zien en ook met hun passing ervoor kunnen zorgen dat een sterke organisatie uit elkaar wordt gespeeld. De Jong doet dat echter in verschillende tempo’s, terwijl Gravenberch zijn vooracties in hetzelfde tempo afwerkt als de rest van zijn acties. 

Dat lijkt op het eerste oog een verschil dat te verwaarlozen valt. Dit detail heeft echter een grote uitwerking op het veld: op het moment dat je alles in één tempo doet, is het een stuk lastiger om de tegenstander op het ‘verkeerde been’ te zetten. Op het moment dat er vrije ruimte ontstaat op het middenveld en je loopt daar in één tempo naar toe, ben je over het algemeen gemakkelijk bij te houden door je directe tegenstander. Als je op datzelfde moment er een korte sprint uitperst, pak je een paar extra meters ruimte ten opzichte van je tegenstander en heb je dus automatisch meer tijd voor een oplossing. Aangezien Gravenberch zowel kan dribbelen als een pass kan geven die uitmondt in een kansrijke positie, zal hij daar – mits er meer tempowisselingen in zijn spel zonder bal komen – dus nog meer gebruik van kunnen maken dan dat hij nu doet. 

Ajax-goudmijn

Dat Gravenberch er ook goed op staat bij bondscoach Frank de Boer – ten minste, daar kun je wel vanuit gaan na drie invalbeurten in drie interlands – zal het niet heel lang duren voordat ook de tempowisselingen in het spel van Gravenberch verweeft zitten. De vraag is echter wel of Gravenberch er verstandig aan doet om vóór die tijd een transfer naar een Europese topploeg te maken, helemaal omdat hij daar spelers treft die verder zijn in hun ontwikkeling en over het algemeen op de toppen van hun kunnen spelen. 

Desalniettemin zal het een hels karwij worden voor Marc Overmars en consorten om Gravenberch ook volgend seizoen in de Johan Cruijff ArenA te houden. Zaakwaarnemer Mino Raiola is er niet vies van om zijn talenten elders aan te bieden, helemaal wanneer het om een veelbelovende speler zoals Gravenberch gaat. De Amsterdammers verkopen traditiegetrouw één topspeler aan het einde van het seizoen en aangezien André Onana geschorst is en Nicolas Tagliafico niet voor de hoofdprijs vertrekt, is Gravenberch automatisch kandidaat nummer één om te vertrekken uit de Johan Cruijff ArenA. 

Daardoor ligt de bal, méér dan ooit, bij de speler zelf. Het lijkt erop dat Gravenberch nog niet is uitgeleerd in Amsterdam. Maar of dat gevoel sterk genoeg is om de lokroep uit de Europese topcompetities te weerstaan, is een tweede. Helemaal wanneer Gravenberch mee mag naar het Europees kampioenschap en daar ook minuten maakt, zal de belangstelling alleen maar toenemen. Dan wordt het alleen maar lastiger om ‘nee’ te zeggen, al kan je aan Donny van de Beek vragen of dat wel het verstandigste is wat je kunt doen.