Weghorst schiet Nederlands elftal naar EK-titel

Wout Weghorst keerde voor het EK 2020 weer terug bij het Nederlands elftal. De spits van Wolfsburg gaf bondscoach Frank de Boer na vijfentwintig doelpunten afgelopen seizoen geen andere keuze. De bondscoach zei zelf er nog niet uit te zijn wie de spits van Oranje wordt, al heeft dat vooral te maken met in welk systeem er gespeeld wordt. 

Wout Weghorst was lange tijd niet een speler die je in het Nederlands elftal zag. Tegenwoordig is de spits het bewijs dat de juiste mentaliteit een van de belangrijkste talenten is in het voetbal. Als spits van FC Emmen, Heracles Almelo en AZ pikte de aanvaller zijn doelpunten altijd mee, als aanvalsleider van Wolfsburg komt de 28-jarige spits pas echt tot bloei. Het leidde tot nu toe vier keer tot een wedstrijd in het shirt van het Nederlands elftal, maar Weghorst werd tijdens de WK Kwalificatie-wedstrijden – en daarvoor onder Ronald Koeman – steevast genegeerd door bondscoach Frank de Boer. Na de doelpuntenwoede van Weghorst in de Bundesliga afgelopen seizoen (20 doelpunten, red.) kon de bondscoach echter niet meer om hem heen. 

Wout Weghorst en het Nederlands elftal

De uitverkiezing van Weghorst gaat meteen gepaard met een nieuwe discussie. De Boer speelde in zijn eerste interlands in het klassiek Nederlandse system, met drie middenvelders en drie buitenspelers. Memphis Depay werd dan vaak in de punt gezet, in dezelfde rol zoals de aanvaller van Olympique Lyon onder Koeman excelleerde. Daardoor ontbrak het Oranje vaak aan een aanspeelpunt in de diepte. Memphis zwierf over het veld en liet in de punt een gat waar de aanvallende middenvelder en buitenspelers in konden duiken. Op het moment dat je tegen een defensief ingestelde tegenstander speelt, of een tegenstanders wiens laatste lijn niet ver opschuift, is zo’n variant gemakkelijk te verdedigen. 

Door het centrum van en voor de verdediging dicht te bouwen met spelers, zorg je er als tegenstander voor dat er überhaupt geen ruimte ontstaat in de gevaarlijke zones van het veld. Als oplossing daarvoor zette De Boer Sevilla-spits Luuk de Jong in de punt van de aanval. De sterke spits is als aanspeelpunt en in het meevoetballen een uitstekende toevoeging op het spel van Oranje, maar komt ook vaak in balbezit op posities waar hij (veel) te ver van het doel staat om gevaarlijk te worden en is het een spits die vooral kopgoals maakt. De Jong is daarnaast niet de snelste, waardoor dit het spel eerder vertraagd dan versnelt op bepaalde momenten. 

Dat levert tegen tegenstanders die beter zijn dan Oranje gevaarlijke situaties op. Balbezit verliezen in het gebied tussen de middellijn en de vijandige zestien betekent dat er veel ruimtes liggen tussen de linies en achter de defensie. Zo kan een goed voetballend elftal daar gemakkelijk doorheen snijden en Nederland verrassen op de counter. Dat lukte Turkije (4-2 verlies, red.) onder andere een aantal keer. De Boers 1-5-3-1-2-variant, die eerder Ronald Koeman en Louis van Gaal gebruikten, loste een groot gedeelte van die problemen op. Het leverde zelfs een resultaat op tegen Italië (1-1), maar een dergelijk systeem is niet op het lijf geschreven voor een speler zoals Weghorst. 

Luuk de Jong vs. Wout Weghorst

Dat De Boer ervoor gekozen heeft om zowel De Jong als Weghorst mee te nemen naar het EK 2020, heeft te maken met de twee systemen waarmee de bondscoach wil gaan spelen op (weg naar) het eindtoernooi. De bondscoach heeft al eerder aangegeven dat op het moment dat de verwachting is dat Nederland kan domineren in een wedstrijd, er voor de Hollandse School gekozen wordt. Wanneer dat gebeurt, dan is de kans groot dat Weghorst op dat moment de voorkeur krijgt boven De Jong.

Weghorst laat voor het tweede seizoen op rij zien dat hij een (veel) betere doelpuntenmaker is dan zijn concullega bij Sevilla. Weghorst schiet al twee seizoenen op rij 0,7 doelpunten per negentig minuten binnen (ongeveer één op twee), terwijl De Jong daar 0,3 treffers per negentig minuten tegenover zet (ongeveer één op drie). Weghorst krijgt dit seizoen ook vaker een gelegenheid om te schieten (2,4 schoten per negentig minuten) dan De Jong (1,8) in La Liga. Weghorst schiet echter ook een stuk vaker vanuit een positie dat hij een doelpunt kan maken (26% schotconversie, De Jong: 16%) en is hij daarnaast veel minder afhankelijk van kop-doelpunten dan De Jong (66% kopdoelpunten, Weghorst 29%). 

Weghorst bewijst dus al een paar seizoenen op rij dat hij een beter eindstation is dan De Jong. Op het moment dat Nederland met de Hollandse School speelt is dat belangrijk: Oranje speelt dan aanvallend en dan is het wel handig om een speler in de punt te hebben die gemiddeld één van zijn drie schoten per wedstrijd raak schiet – en als Nederland gaat domineren, krijgt Weghorst in theorie genoeg mogelijkheden. Op het moment dat Oranje in een 1-5-3-1-2-systeem speelt, heeft de spits die naast Memphis acteert een andere rol. 

Die rol vertolkt Luuk de Jong dan weer beter dan Weghorst. Waar de spits van Wolfsburg de afgelopen seizoenen bewijst dat hij een betere doelpuntenmaker is, zo doet De Jong dat als targetman. In vergelijking met de spits van Wolfsburg lijdt De Jong minder balverlies, is hij secuurder in de passing en zorgt hij met een individuele actie vaker voor een geslaagde dribbel dan Weghorst. Dat maakt van De Jong de ideale targetman: een aanspeelpunt die vooral in het meevoetballen belangrijk is. Desalniettemin zou Weghorst een dergelijke rol ook in kunnen vullen. Afgelopen seizoen was hij per negentig minuten goed voor 1,4 gecreëerde kansen en was hij met 0,3 assists per negentig minuten ook aangever dit seizoen. De Jong kan deze cijfers niet overleggen (0.8 gecreëerde kansen, 0 assists). 

Weghorst of De Jong?

Kijk je puur naar de statistieken, dan is Weghorst op basis van de afgelopen seizoen dé spits van Oranje. Bondscoach De Boer kan er echter zomaar voor kiezen om De Jong toch in de basis te laten starten ter favoure van de topschutter van Wolfsburg. Dat doet hij in eerste instantie niet omdat hij De Jong een betere spits (lees: doelpuntenmaker) vindt, maar meer omdat De Boer de weg is ingeslagen met een bepaalde vorm van spelen en dat daar De Jong meer bekend mee is dan Weghorst. 

Daarnaast heb je met Weghorst op de bank nog altijd één van de beste doelpuntenmakers van de Europese velden achter de hand. Op het moment dat Nederland in de slotfase een doelpunt móét maken, kun je beter Weghorst brengen dan Luuk de Jong. Daarom zal de beste spits van de twee (Weghorst, red.) waarschijnlijk niet elke wedstijd in de basis starten, maar is de spits van Wolfsburg dé aangewezen man om Nederland naar de (EK-)winst te schieten.