Van Gaal moet Fluwelen Oranje-revolutie inzetten

Louis van Gaal is weer terug in de headlines. Het Nederlands elftal is na de teleurstellende uitschakeling op het EK weer terug bij af. Frank de Boer kreeg als bondscoach alle shit over zich heen en stapte op, terwijl daar het ware probleem niet mee opgelost is. Daar heb je een Fluwelen Revolutie voor nodig. Niet alleen bij Oranje, maar bij de gehele KNVB. Zo komt er toch nog een hoofdrol voor Louis van Gaal. 

Door Bram Steenbeek 

Louis van Gaal zette zichzelf een jaar geleden zonder schaamte in de schijnwerper als nieuwe bondscoach van het Nederlands elftal. De ervaren toptrainer in ruste geniet na zijn laatste avontuur als trainer van Manchester United van zijn pensioen, maar zou nog wel open staan voor een derde periode als bondscoach van Oranje. De spelersgroep, met aanvoerder Virgil van Dijk voorop, zouden de bemoeizuchtige methodes van de kampioenenmaker niet willen. Ondanks meerdere open sollicitaties van Van Gaal, werd hij uiteindelijk niet benaderd om het stokje over te nemen. In plaats daarvan stelde de KNVB Frank de Boer aan. 

Louis van Gaal

Met de aanstelling van De Boer verklaarde de KNVB bij monde van Eric Gudde (Directeur Betaald Voetbal) en Nico-Jan Hoogma (Directeur Topvoetbal) verder te willen borduren op de ‘Lijn Koeman’. Daarmee bewees de KNVB zelfs vóór de aanstelling van De Boer dat het leefde in een verleden. De resultaten van Koeman moesten garantie bieden voor de toekomst. Je hoeft daar niet eens een cliché aan toe te voegen om te concluderen dat dit te voorbarig was. 

Niet alleen verschillen Koeman en De Boer als persoon, ook hun voetbalvisie ligt dermate ver uit elkaar dat het lastig is om dwarsverbanden te zien. Misschien komen ze op een zaak écht overeen: het klassieke 1-4-3-3-systeem is ongeschikt voor dit Nederlands elftal. 

In dat licht is De Boer meer een ‘type Van Gaal’ dan een ‘type Koeman’, waarmee de vicieuze cirkel met het vertrek van De Boer rond is. Het spelletje begint weer van voor af aan. De functie van bondscoach is nog maar een dag vrij, of Louis van Gaal wordt alweer naar voren geschoven als nieuwe bondscoach. De voormalig trainer van onder andere Ajax, FC Barcelona en Bayern München zou zijn voetbalpensioen wel willen inruilen voor een job die hem na het WK 2014 een nieuwe mondiale eindronde kan opleveren. 

De kans dat Van Gaal daadwerkelijk bondscoach wordt, lijkt opnieuw niet groter dan een jaar geleden. Directeur Topvoetbal Hoogma vertelde ook na het vertrek van De Boer met droge ogen dat er gezocht wordt naar een ‘type Koeman’, iemand die de ‘chef’ is en de Oranje-spelers in korte tijd tot een hecht team kan vormen. Daar bewijst de voormalig middenvelder van onder andere Heracles Almelo, FC Twente en Hamburger SV een speciaal soort ezel te zijn. Eén die zich wel voor de tweede keer aan dezelfde steen stoot. 

Nico-Jan Hoogma

Hoogma staat hoog aangeschreven als sportbestuurder, maar laat in deze situatie ook zijn grote tekortkoming zien. De directeur topvoetbal is verantwoordelijk voor zaken waar hij als speler nooit in aanraking mee kwam. Dat maakt Hoogma een topvoetbalbestuurder zonder ervaring op dat hoogste niveau. Dat is natuurlijk niet nieuw in het voetbal: inalle organisaties in Nederland en het buitenland lopen mensen rond die meer verstand hebben van het leiden van een bedrijf dan van voetbal. Dat is een logisch gevolg van de explosieve (financiële) groei van de sport in de afgelopen decennia. We vergeten daardoor soms wel dat er op bepalende functies, bijvoorbeeld als Directeur Topvoetbal van de KNVB, beslissingen genomen moeten worden die in een ‘normale’ bestuurskamer anders worden aangevlogen.

Hoogma kon tijdens zijn spelerscarrière alleen maar dromen van topvoetbal. Als directeur van (met alle respect) Heracles Almelo leer je de fijne kneepjes van het topvoetbal ook niet. Dat bewijzen de keuzes van Hoogma (en Gudde, red.) dan ook. De directeur is sinds 2008 actief bij de KNVB en is er dus medeverantwoordelijk voor dat Oranje de afgelopen jaren een bijrol speelde op het internationale voetbalpodium. Het lijkt er echter op dat Hoogma, en de rest van de verantwoordelijken bij de KNVB, zich blijven stukstaren op het verleden. Dit doen ze zonder te beseffen dat FC Barcelona niet zomaar een trainer wegplukt. Dan heb je unieke kwaliteiten die nergens anders op de wereld te vinden zijn. Op het moment dat je dan vergelijkingsmateriaal zoekt, zet je automatisch een kwalitatieve stap terug. 

Fluwelen Oranje-revolutie bij de KNVB

Als de KNVB zo graag in het verleden wil blijven leven, dan kan het beter een paar jaar verder terug in de tijd gaan. Van Gaal zal het zich nog wel herinneren: de Fluwelen Revolutie bij Ajax. Van Gaal zou Algemeen Directeur worden bij Ajax, maar dat zag Johan Cruijff destijds niet zitten. De legendarische nummer veertien greep in, zorgde door een rechtszaak voor dat Van Gaal niet in functie kwam en zette een nieuwe organisatie neer bij Ajax. Een fundament dat nog altijd als basis geldt van het hedendaagse beleid én succes van de club. 

De KNVB zit nu praktisch in dezelfde situatie als Ajax in 2010: een opeenvolging van verkeerde keuzes zorgen er voor dat Oranje (weer) op de afgrond staat van het internationale voetbal. Door nu opnieuw dezelfde keuze te maken als vóór de aanstelling van De Boer, wat met Hoogma en co aan de macht gaat gebeuren, mag je geen grote veranderingen verwachten in de prestaties van Oranje. 

Van Gaal is als bondscoach voor dit Nederlands elftal ongeschikt. Als Directeur Topvoetbal kan hij echter een beleid neerzetten dat het Nederlands elftal, net als de clubs van Van Gaal tijdens zijn actieve carrière, naar een nieuw niveau laat groeien. Voor de (status van de) internationals van het Nederlands elftal werkt de strenge schoolmeesteraanpak van Van Gaal wellicht niet. In de bestuurskamer van het Nederlandse voetbal hoort minimaal één iemand te zitten met een verleden in het topvoetbal. Dat het topvoetbalgogme in bestuurskamer in Zeist al jaren ontbreekt, spreekt misschien meer boekdelen dan de resultaten van Oranje de afgelopen jaren.