Van de Beek krijgt opnieuw onmogelijke opdracht

Donny van de Beek kreeg met Ralf Ragnick een nieuwe trainer bij Manchester United. De Duitse oefenmeester koos voor de Nederlander voor zijn basiselftal in de wedstrijd tegen Young Boys Bern (1-1). De oud-Ajacied stond aan de basis van het tegendoelpunt en pakte na afloop verantwoordelijkheid voor die fout. Dat ook zijn nieuwe trainer Van de Beek überhaupt in die positie liet komen, laat zien dat de Nederlander voor een onmogelijke opdracht staat bij Manchester United én het Nederlands elftal.

Manchester United betaalde veertig miljoen voor de grote droom van Donny van de Beek. De oud-speler van Ajax had al jaren de behoefte om zichzelf te laten zien in een Europese topcompetitie, maar wachtte geduldig op de juiste kans. Real Madrid leek lange tijd de volgende werkgever van de blonde middenvelder te worden. Nadat de Spaanse grootmacht, ondanks een akkoord met Ajax én Van de Beek, toch afhaakte zat Van de Beek in de wachtkamer totdat Manchester United zich meldde in de Johan Cruijff ArenA. Ondanks de bemoedigende woorden van toenmalig manager Ole Gunnar Solskjaer aan het begin van zijn eerste seizoen op Old Trafford, stond de middenvelder tot nu toe nog tegenover onmogelijke opdrachten. De basisplaats van Van de Beek, die hij kreeg van interim-trainer Ralf Ragnick, tegen Young Boys Bern is daar misschien wel het belangrijkste voorbeeld van.

Donny van de Beek

Van de Beek heeft eigenlijk de pech dat hij zo’n complete middenvelder is. De oud-Ajacied kan op zes, acht en tien voetballen en is daarom een bruikbare speler voor een trainer. Dat neemt voor Van de Beek echter ook een nadeel met zich mee: hij is zo compleet dat er altijd spelers in de selectie zijn met specifiekere kwaliteiten. Als aanvallende middenvelder heeft Bruno Fernandes veel lichtere voeten, snellere draaibewegingen en een meer fluwelen pass. Als dynamische middenvelder (box-to-box) hebben spelers zoals Paul Pogba meer fysiek en voetballend vermogen, zorgt Fred met zijn snelheid ervoor dat gaten sneller dichtgelopen worden en zijn pure verdedigende middenvelders zoals Nemanja Matic en Scott McTominay defensief stabieler dan onze landgenoot.

Ragnick bedacht daarom een nieuwe rol voor Van de Beek. In de Champions League-wedstrijd tegen Young Boys Bern speelde de oud-Ajacied als enige verdedigende middenvelder in een 4-1-4-1-systeem. Dat een fout van de Nederlander de 1-1 inleidde, typeert de speler die Van de Beek is. In plaats van de bal over de zijlijn of naar voren te rammen, zocht Van de Beek ook op de rand van de eigen zestien de voetballende oplossing. Dat probeerde de Nederlander op een verdedigend naïeve manier (buitenkantje voet), waarmee de Nederlander eigenlijk het gelijk van Ole Gunnar Solskjaer bewees.

De Noorse manager koos Van de Beek eigenlijk nooit als verdedigende middenvelder. Dat de Nederlander ten alle tijden voor de voetballende optie kiest en het liefste na een pass de diepte in gaat, zijn signalen dat je een risico loopt op het moment dat je iemand met dit spelersprofiel als laatste middenvelder opstelt. Ten minste, dat is de conclusie op het moment dat je alléén kijkt naar Van de Beek in balbezit. Dat zijn we gewend om te doen, want zo is hij groot geworden in de Johan Cruijff ArenA. Dat Ragnick andere kwaliteiten in Van de Beek ziet, wordt onderstreept door de statistieken uit de wedstrijd tegen Young Boys Bern.

Defensief doorgeefluik

Van de Beek was de speler met het meeste balbezit (7,2%) van alle spelers van Manchester United. De oud-Ajacied had vanzelfsprekend ook de meeste balaanrakingen (94) in de wedstrijd. Als je Van de Beek met deze statistieken in zijn ‘oude’ rol indenkt, is het gek dat daar geen belangrijke passes, gecreëerde kansen, assists of doelpunten bij betrokken zijn. Nu ligt de focus van Van de Beek nu op andere gebieden uit op het United-middenveld: naast het meeste balbezit, was Van de Beek met zes gewonnen tackels (zeven in totaal) en drie intercepties ook defensief van waarde voor de ploeg.

In plaats van een belangrijke rol zonder bal (loopacties maken, ruimtes trekken en aanspeelbaar zijn in en rondom de zestien van de tegenstander) krijgt Van de Beek van Ragnick de rol van defensief doorgeefluik: hij is een voetballende verdedigende middenvelder die niet verantwoordelijk is voor de creativiteit vanaf het middenveld, daar zijn de twee centrale middenvelders voor, maar door zijn hoge voetballende basisvermogen ervoor kan zorgen dat deze spelers in de juiste posities in stelling gebracht kunnen worden. In plaats van daarna door de diepte in te lopen en zich weer aan te bieden, moet Van de Beek nu in de zone rondom de middellijn blijven hangen om een counter tegen te houden.

Het voordeel daarvan is dat Van de Beek ook een rol op basis van zijn kwaliteiten heeft gekregen in plaats van op basis van een gekozen tactiek. Het nadeel daarvan zag je in de wedstrijd tegen Young Boys Bern: Van de Beek mist nog de ervaring om de juiste keuzes te maken op die positie. Daarnaast kun je vraagtekens plaatsen bij een tactiek met één verdedigende middenvelder in de Premier League: in het moordende Engelse tempo liggen er dan ruimtes voor naar binnen trekkende vleugelspelers. Dat soort types zijn er in de hoogste Engelse voetbalklasse in overvloed en dat maakt de keuze van Solskjaers systeem met twee verdedigende middenvelders, waar een dergelijke rol nog steeds in het hoge omschakeltempo van de Premier League meer risico met zich meebrengt dan in de Champions League-wedstrijden tegen de Young Boys’ van deze wereld, wel een keuze die te verklaren valt.

Onmogelijke opdracht

Daarmee lijkt Van de Beek opnieuw voor een onmogelijke opdracht te staan: het is leuk om met één verdedigende middenvelder, of in een 4-4-2-systeem te willen spelen, op het moment dat Van de Beek géén mannetje achter hem heeft staan, kan hij niet in het spel komen dat hem in eerste instantie de transfer naar Manchester United heeft opgeleverd. Dat Ragnick de Nederlander een basisplaats gaf en Donny deze kans niet wist te pakken, en gezien zijn fout, zijn cruciale positie in het veld en het feit dat Uniteds veldspel te wensen over liet, zal het voor Van de Beek niet gemakkelijker worden om op de korte termijn een basisplek te veroveren bij Manchester United.

De Nederlander lijkt óók te allround voor een rol op het middenveld van Ragnick. Zowel defensief als aanvallend is hij niet goed genoeg om de concurrentie van speelminuten af te houden, waardoor Van de Beek voor een belangrijke beslissing staat: gaat hij, net zoals Davy Klaassen, voor een nieuwe spelersrol of gaat hij op zoek naar een club die een speler met zijn offensieve kwaliteiten wél wil gebruiken?

Dat Van de Beek nog een aanpassingsproces moet doorlopen om daar dit seizoen bij Manchester United aanspraak op te maken, lijkt een (tijdelijk) vertrek nog steeds de beste optie voor de Nederlander. Zo lang Van de Beek niet op tien kan spelen in de Premier League, zal hij altijd gaten laten vallen en/of zijn voetballende vermogen moeten inleveren om een basisplek te bemachtigen. De vraag is of de middenvelder dat überhaupt moet willen.

Nederlands elftal

Daardoor liggen er ook in de tweede seizoenshelft weinig speelminuten in het verschiet: Manchester United moet presteren om een Champions League-ticket voor volgend seizoen in de wacht te slepen en daar past een ‘ontwikkelproject’ niet bij. Ten minste, als je het over basisplaatsen in de Premier League hebt. Nu de knock-out-fase van de Champions League bereikt is, zal Ragnick ook daar zijn sterkste spelers in gaan zetten, en tot die categorie behoort Van de Beek afgaande op de invulling van zijn nieuwe rol nog niet: daarvoor zorgde hij zonder bal voor te weinig druk op de tegenstander en was hij in balbezit nog niet in staat om vanuit een linie naar achteren ook beslissend te zijn met zijn passing en beweging zonder bal.

Dat zou betekenen dat Van de Beek door zijn situatie (en blessure) bij Manchester United het EURO 2020 al aan zich voorbij moest laten gaan. Datzelfde dreigt te gebeuren voor het WK 2022 in Qatar. Dat terwijl er vooral bij Oranje kansen liggen voor de blonde middenvelder: met Klaassen buiten de Ajax-basis ligt er mogelijk een basisplek op het middenveld op de loer voor Van de Beek. Of dat nu in een 4-3-3-systeem of 5-3-2-opstelling is: zonder speelminuten bij een trainer die Van de Beek op puur op zijn voetballende kwaliteiten wil gebruiken, is het een onmogelijke opdracht om überhaupt in beeld te komen voor de WK-selectie van de bondscoach.

Wint Manchester United de Champions League? De quote is 15.00!