Zahavi heeft het Memphis-syndroom

Eran Zahavi keert ‘gewoon’ terug bij PSV na zijn blessure. De Israëlische aanvaller en zijn gezin waren twee keer in korte tijd het slachtoffer van een brute overval. Zijn gezin wil niet meer in Nederland zijn, maar Zahavi wil in zijn laatste halfjaar bij PSV nog meedoen om de prijzen. Daar zal hij moeten omgaan met zijn Memphis-syndroom, of Schmidt moet een andere manier vinden om de ware Zahavi weer naar boven te halen. 

Eran Zahavi hield anderhalf jaar de gemoederen goed bezig. De Israëlische aanvaller liep uit zijn contract bij het Chinese Guangzhou City. De spits streek een mega-salaris op in China en zijn looneisen waren met een paar miljoen per jaar niet misselijk. PSV ging op aanraden van trainer Roger Schmidt akkoord met de hoge salariseisen van de aanvaller, die Schmidt in zijn tijd bij Bejing Guoan de aanvaller ook al naar zijn werkgever wilde halen. De doelpuntenwoede in de Chinese Super League, waar Zahavi in 106 wedstrijden 91 doelpunten maakte en 27 assists gaf, zorgde voor hoge verwachtingen toen de ervaren aanvaller een tweejarig contract in Eindhoven tekende. Bijna van Memphis-achtige proporties. 

Eran Zahavi en PSV

De teller van de spits staat op dit moment op 25 doelpunten in 56 wedstrijden voor PSV. Dat zijn natuurlijk niet de cijfers die Zahavi kon overleggen in China, maar niet elke competitie heeft minder defensieve tegenstand dan onze vaderlandse voetbaltrots. Vlak na zijn entree was duidelijk waarom Schmidt Zahavi zo graag wilde hebben: de spits is in de zestien meter goed in zijn positie kiezen en heeft daardoor een neusje voor de goal. Dat geldt wel voor elke bal die de spits in het strafschopgebied krijgt: Zahavi probeert het vanuit alle hoeken en standen, waardoor hij ook een speler blijft die veel kansen mist. 

Maar toch: in zijn eerste seizoen schoot Zahavi over alle competities zeventien keer raak in 33 wedstrijden. In het 4-2-2-2-systeem dat Schmidt in zijn eerste seizoen als PSV-trainer speelde, was Zahavi niet alleen voor de goal een belangrijke kracht voor de Eindhovenaren. De spits beschikt over een aardige techniek en een prima inzicht, waardoor hij ook in de opbouw zijn steentje bij wist te dragen. Toch zijn niet de hoeveelheid doelpunten van de spits zijn belangrijkste wapen, maar de momenten dat hij scoort: in de moeilijke wedstrijden tegen laagvliegers zoals RKC Waalwijk (2-0 winst, één doelpunt Zahavi) en FC Emmen (2-0 winst, één doelpunt Zahavi), waar de ruimtes klein zijn en de kans op een counter groot is – en er dus altijd wel een tegendoelpunt in de lucht hangt. 

Dit jaar bewees Zahavi voor zijn blessure zijn veelzijdigheid. Waar de aanvaller in zijn eerste seizoen louter in de spits stond, stelde Schmidt de zeventigvoudig international van Israël ook als linksbuiten op en dook Zahavi vanuit beide posities vaak op in de zone van de aanvallende middenvelder. Er is wel één verschil met vorig seizoen: op de uitschieter tegen Galatasaray (drie goals, één assist) en een belangrijke assist tegen Go Ahead Eagles (2-1) kwam de ervaren spits niet. Dat is ook terug te zien in zijn statistieken over alle competities: in 23 wedstrijden maakte Zahavi acht doelpunten en gaf hij zeven assists. 

Memphis-syndroom

Met andere woorden: van notoire doelpuntenmaker ging Zahavi dit seizoen meer naar de man van de assist. Dat is gezien zijn kwaliteitenpalet een bijzondere ontwikkeling: de spits is vooral de man die met beide benen zo zuiver kan schieten dat elk schot dat hij lost er ook in kán gaan. Door dat talent is de Israëliër schatrijk geworden. Maar al die jaren als vedette in de Chinese Super League, dat aardige begin aan zijn tweede avontuur in West-Europa (Zahavi speelde eerder voor Palermo, red.) en de voetbalcrush van zijn trainer zorgen ervoor dat Zahavi in de herfst van zijn carrière denkt: dat doelpunten maken is leuk, maar ik kan toch veel meer dan dat. 

Dat is een beetje het proces dat Memphis Depay doormaakte toen hij als een mislukte buitenspeler door Lyon werd aangekocht en als dé spits van de Franse topploeg de Ligue 1 verliet voor een contract bij FC Barcelona. Daar begon de Nederlands international als de nieuwe trucdoos van de Catalaanse voorhoede, maar werkte dat balletje vasthouden en een actie maken eerder vertragend dan bevorderend voor een aanval. Nu zijn de technische mogelijkheden van Memphis een stuk groter dan die van Zahavi waardoor het nog opmerkelijker is dat de Israëliër in dezelfde situaties wordt geduwd als de oud-speler van PSV, Manchester United en Lyon. 

Of ja: gezien de komst van Carlos Vinicius en het gegeven dat Maxi Romero weer fit is – en voor PSV te hopen een keer blijft – is het niet gek dat Schmidt een oplossing zoekt om een dure, ervaren kracht zoals Zahavi in zijn basiselftal te krijgen. Door de blessure van de spits, die op dit moment nog steeds werkt aan zijn herstel, werd Schmidt echter wel gedwongen te experimenteren zonder de inbreng van de spits, die dit seizoen dus vooral qua assists het meest rendabel is. PSV heeft met spelers zoals Mario Götze, Ritsu Doan, Cody Gakpo, Noni Madueke en nu ook Joey Veerman spelers in huis heeft die veel beter zijn in het passingspel, en daarmee Zahavi juist in positie kunnen brengen om belangrijke doelpunten te scoren, maar dat is in een 4-2-3-1-formatie lastig als je geen grote, sterke spits bent en bij een topclub speelt. 

Rol uitgespeeld?

Schmidt zal Zahavi ongetwijfeld weer willen inpassen op het moment dat de spits weer fit is. De vraag is vooral hoe lang het duurt voordat de Duitser door krijgt dat een creatieve speler zoals Doan, die zoals Zahavi tussen de linies beweegt. Er is alleen één groot verschil tussen de spelers en dat komt het beste tot uiting op het moment dat ze de bal krijgen in de ‘red zone’ waar Schmidt het altijd over heeft. 

Wanneer Zahavi de bal krijgt, is het eerste waar hij van nature naar kijkt de goal – hij is immers een spits in hart en nieren. Op het moment dat dit geen optie is, komen zijn medespelers in beeld. Bij Doan is dat proces precies andersom en daarom een stuk bevorderlijker voor het positiespel van het team. Zahavi is eigenlijk niet groot en sterk genoeg om als diepe spits te fungeren. Daarnaast blijkt hij als creatieveling van de ploeg niet beter tot zijn recht te komen dan andere spelers op die positie. Helemaal met het aflopende contract van Zahavi (tot medio 2022, red.) en het feit dat zijn gezin niet meer in Nederland wil wonen wegens twee overvallen in korte tijd, kan het zijn dat PSV andere spelers de kans wil gaan geven in het eerste elftal. 

Dat wil echter niet zeggen dat de rol van Zahavi daarmee ook is uitgespeeld. Spitsen zoals Israëliër zijn de gevaarlijkste uit hun soort. Je hoeft maar één keer tijdens de wedstrijd in zijn ogen te kijken en je ziet de bal op zijn netvlies al in het doel vliegen. Zahavi heeft die vastberadenheid om de goal te maken, maar hij mist de kalmte om dat op een constant niveau te kunnen doen. Dat maakt de ervaren aanvaller ideaal voor in de laatste twintig minuten van een wedstrijd die op slot zit omdat er meer wordt gestreden dan gevoetbald. 

‘Gedwongen’ verandering

In de slotfases van die duels kan PSV het zich veroorloven om een extra aanvaller in de ploeg te brengen. In zekere zin heeft het dan meer nut om een type Zahavi binnen de lijnen te brengen dan een type Vinicius/Romero – als één van dezelfde smaak al niet werkt, waarom dan twee proberen? Met zo’n grote, sterke spits als tweede spits naast Zahavi heeft de aanvaller een ideale bliksemafleider die ervoor kan zorgen dat Zahavi net dat beetje meer vrijheid krijgt die een speler met zijn spitseninstinct wel raad mee weet. En ook als de Israëliër de bal in de zestien krijgt en het schieten wordt hem zó onmogelijk gemaakt dat hij de bal in de zestien af speelt of even bij zich moet houden, kan de spits de juiste oplossing vinden. 

Maar het belangrijkste: daarmee wordt Zahavi gedwongen om zijn Memphis-syndroom af te leren. Elke aanvaller wil één, of het liefst meerdere, tegenstander(s) uitspelen en vervolgens de doelman verschalken. Er zijn maar een handvol spelers op de wereld die dit ook wekelijks kunnen en Zahavi blijkt al heel zijn carrière niet één van die gelukkigen. Dat maakt de spits zijn carrière er niet minder imposant op, wat er ook volgt na PSV. Om dat laatste halfjaar met een glans af te sluiten, is het te hopen dat Schmidt – ondanks zijn aflopende verbintenis – aan de toekomst van PSV denkt én Zahavi alsnog een doelpuntrijk PSV-afscheid geeft.