Driedubbele Götze-rol maakt PSV kampioen

PSV had donderdagavond weinig moeite met FC Kopenhagen in de Conference League (4-0). De Eindhovenaren bekerden daarmee door naar de kwartfinales. In Kopenhagen was er een belangrijke rol weggelegd voor Mario Götze, die vanuit het centrum een vrije rol kreeg van Roger Schmidt. De drie verschillende positioneringen én spelersrollen die de kleine Duitser vertolkte bij de eerste drie PSV-treffers in Kopenhagen, voorspellen veel goeds voor de komende titelstrijd. 

Over een aantal jaar, als Mario Götze van zijn voetbalpensioen geniet of ergens in de zandbak voetbalt, zullen we nog wel eens herinneringen ophalen aan de tijd dat de Duitser in de Eredivisie voetbalde. Het voelt inmiddels normaal dat de 29-jarige Duitser wekelijks in onze klein-kikkerland-competitie zijn talent tentoonstelt. Of ja: dat deed Götze vooral in zijn eerste jaar als PSV’er. Dit seizoen heeft niet alleen de Duitse aanvallende middenvelder de nodige moeite om wekelijks de ruimtes te vinden die hij nodig heeft voor zijn beslissende acties. 

Mario Götze

Dat lukt de Duitser dit seizoen een stuk minder regelmatig dan in zijn eerste jaar in Eindhoven. De reden ligt echter niet per se in de voeten van Götze. Net als alle andere technisch begaafde voetballers is de Duitse aanvallende middenvelder ook voor een groot deel afhankelijk van zijn medespelers. Niet op het moment dat de Duitser de bal ontvangt, op dat moment is Götze één van de weinige spelers in de Eredivisie die met regelmaat van niets iets kan maken in het veld. Vooral op het moment dat PSV de bal verovert en de momenten dat Götze de bal krijgt aangespeeld, zijn daar de belangrijkste aanwijzingen voor. 

Waar de Duitse aanvallende middenvelder in zijn eerste seizoen als ‘halve nummer tien’ veel ruimte voor zich had – en daar door zijn spel zonder de bal regelmatig indook – is dat dit seizoen vaak een ander verhaal. PSV speelt in de Schmidt-theorie nog altijd met twee spitsen, terwijl Götze vaak in de praktijk als aanvallende middenvelder (nummer tien) speelt. Met de behendigheid, de handelingssnelheid en de manier waarop Götze zijn kleine, tengere lichaam weet te gebruiken in de duels zorgen ervoor dat de Duitser ook dit seizoen van meerwaarde is voor de Eindhovenaren. 

Zo goed als tegen Kopenhagen hadden we de 29-jarige technicus echter lang niet meer gezien. Dat kwam mede doordat Götze veel meer bewegingsvrijheid kreeg dan dat hij in de Eredivisie krijgt. Omdat FC Kopenhagen nog steeds voor de volgende ronde speelde, is het makkelijk om te zeggen dat de tegenstander meer ruimte weggaf dan de gemiddelde Eredivisionist. Los van het bovenstaande, is dat zeker een feit, alleen bleef de positionering van Götze in de wedstrijd van Kopenhagen óók niet beperkt tot de zone van de centraal aanvallende middenvelder. Dat bewijst zijn inbreng bij de eerste drie doelpunten van de Eindhovenaren. 

Vorm 1: zwervende spelmaker

De eerste treffer van Götze heeft eigenlijk het meeste weg van de rol waar in de Duitser dit seizoen het meest speelde. De Duitse aanvallende middenvelder staat dit seizoen vaak op zijn favoriete positie achter de spits. Vanuit die positie kunnen zijn teamgenoten hem in de drukte aanspelen en kan Götze door zijn technische bagage en handelingssnelheid vaak de goede oplossing vinden. Er kleeft echter ook een groot nadeel aan deze vorm vast: niet alleen wordt het spel van PSV er voorspelbaar, het zorgt er ook voor dat Götze standaard tussen één tot drie tegenstanders staat op het moment dat hij aangespeeld wordt. 

Dat de Duitser hij zich daar met regelmaat onderuit weet te voetballen, is volledig toe te schrijven aan de kwaliteiten van de aanvallen. Dat Götze vaak in de positie wordt gebracht, heeft te maken met de instructies van Roger Schmidt én de manier waarop zijn teamgenoten voetballen. In dat opzicht is het van levensbelang dat Cody Gakpo in het veld staat op het moment dat Götze de belangrijkste creatieve geest is in het elftal. De reserve-aanvoerder van de Eindhovenaren wisselde voor de 1-0 van positie met Götze, die daardoor aan de linkerkant uitkwam, en na een loopactie van Gakpo spits Zahavi kon inspelen, die de eerste treffer van de dag maakte. 

Dat dit nu wel lukte, en in de Eredivisie vaak niet goed gaat, komt vooral door het moment dat Götze aangespeeld wordt. Kreeg hij de bal op de positie waar Gakpo stond bij de 1-0, dan was de actie waarschijnlijk in schoonheid gestrand. Omdat Götze nu de bal in een andere zone van het veld krijgt, waar de ruimtes groter zijn dan in het centrum, veranderen de mogelijkheden voor de aanvallende middenvelder ook. Dat de Duitser in Gakpo een teamgenoot heeft die met én zonder bal zijn acties succesvol weet af te ronden, komt de aanvallende middenvelder alleen maar ten goede. Zo wordt er ook nog eens ruimte gemaakt voor de 63-voudig international van Duitsland. 

Vorm 2: de sluipende schaduwspits

Bij de tweede treffer van PSV zag je een andere vorm van de spelersrol van Götze. De aanvallende middenvelder was tegen Kopenhagen niet alleen van belang in het samenspel. Wanneer de combinatie van de Eindhovenaren niet via de voeten van de Duitse aanvallende middenvelder ging, zorgde Götze er alsnog voor dat hij de vijandige zestien meter in kon komen om zo bij de tweede paal, op de penaltystip of op de rand van de zestien alsnog een meerwaarde te hebben in de aanval. Daardoor begon Götze vaak op zijn ‘natuurlijke’ positie achter spits Eran Zahavi, maar schoof de Duitser met regelmaat een positie naar voren als hij de ruimte zag. 

Als kleine speler word je in het strafschopgebied nogal vaak over het hoofd gezien. De aandacht van de centrale verdedigers gaat vooral uit naar de spits en de buitenspeler die over het algemeen naar de eerste en tweede paal lopen of ‘gestaffeld’ (in een schuine lijn achter elkaar, red.) op de eerste paal en de penaltystip staan. Dat laatste was het geval voorafgaand aan de tweede treffer, waardoor Götze de bal bij de tweede paal in alle vrijheid binnen kon wandelen. 

Daarmee maakte PSV tegen FC Kopenhagen dus óók gebruik van Götzes minpunten. De kleine aanvallende middenvelder is wanneer de bal vanaf de flanken wordt voorgezet vaak het minst gezochte aanspeelpunt. Dat weten de tegenstanders ook, waardoor de focus op andere PSV’ers komt te liggen en Götze zo automatisch meer ruimte krijgt om zijn loopactie richting het doelmond in te zetten. Dat de Duitser hierbij geen stro breedte in de weg gelegd werd, kwam door keuzes van de verdediging van Kopenhagen, maar vooral door de manier waarop Götze zijn looplijn inzette om daarvan te profiteren. 

Vorm 3: diepste aanspeelpunt

Ook bij de derde treffer had Götze een belangrijke rol in de aanval van PSV. Dat deed de Duitse aanvallende middenvelder echter niet door zich uit te laten zakken naar de zijkant of het vijandige strafschopgebied binnen te sluipen op het moment dat de aandacht van de verdediging op teamgenoten zoals Zahavi en Gakpo gevestigd zijn. Over het algemeen is de diepe spits ook het diepste aanspeelpunt. Wanneer PSV met Zahavi als nummer negen speelt, is dat echter niet altijd het geval. De Israëlische doelpuntenmachine laat zich vaak terugzakken in de ruimtes van de aanvallende middenvelder, de buitenspelers en soms zelfs het centrale middenveld. 

Er is wel een duidelijk mankement bij Zahavi. Op het moment dat de spits een buitenkansje krijgt, maakt ‘ie hem met enige regelmaat. Krijgt de Israëliër de bal op het aanvallende middenveld, heeft hij ook het inzicht en de pass om daar iets nuttigs mee te doen. Maar op het moment dat Zahavi met een lange bal én als enige PSV’er in de aanval aangespeeld wordt, heeft de ervaren spits meer moeite om de bal in de ploeg te houden én het tempo van de aanval niet te laten kelderen. Tegen Kopenhagen was niet alleen Zahavi, maar ook Götze vaak de diepste PSV’er. Niet dat de Duitser elke keer richting de spits liep, maar meer omdat Götze keek waar Zahavi zich bevond en dan in de vrije ruimte dook. 

Het belangrijkste verschil is de vervolgactie op het moment dat de diepste man aangespeeld wordt. Zahavi zal dan in eerste instantie kijken hoe ver de goal nog verwijderd is, zet dan een individuele actie in en zal daarna pas kijken naar de teamgenoten. Götze heeft over het algemeen al gezien waar zijn teamgenoten lopen voordat hij de bal genomen heeft, kan zo anticiperen op de loopacties van meerdere PSV’ers en bereikte via Joey Veerman en Ritsu Doan uiteindelijk nog Zahavi, die door het werk van zijn teamgenoten nu in de ‘sluipende schaduwspits-rol’ van Götze kon duiken en op de juiste plaats staan om de voorzet van Doan binnen te werken.

Pak vijf keer je inleg als PSV kampioen van Nederland wordt!