Slot-blunder kost Feyenoord dure doelpunten

Feyenoord had qua loting voor de kwartfinale van de Europa League op papier de minst sterke tegenstander. Dat Slavia Praag in de groepsfase al twee keer tegenover de ploeg van Arne Slot stond, was voor de Rotterdammers een vervelend gegeven. Sterker nog: dat gegeven werd hen in de eerste wedstrijd in de kwartfinale (3-3) fataal, al kwam dat meer door de keuzes die hoofdtrainer Slot deed dan de nieuwe gezichten bij of het spel van de Tsjechen. 

Feyenoord krijgt dit seizoen vaak de complimenten om het herkenbare spel van de ploeg. Dat spel is onder Arne Slot natuurlijk een heel stuk anders opgebouwd dan onder voorganger Dick Advocaat. Sterker nog: de wedstrijd tegen Slavia Praag liet eigenlijk het oude en het nieuwe Feyenoord een beetje samenkomen. Waar de Tsjechen in Rotterdam hun huid duur verkochten op het defensieve vlak, probeerde Slavia Praag vooral in de omschakeling de Rotterdammers te verrassen. En ja, dat lukte ook. Tot drie keer toe. Dat de Tsjechen defensief net zo stabiel oogden als de Rotterdammers, was het geluk van Feyenoord. Dat de ploeg van Slot twee keer op voorsprong kwam, deze uithanden gaf en zelfs terug moest vechten van een achterstand, heeft óók te maken met de herkenbare manier waarop Slot Feyenoord dit seizoen laat voetballen. 

Feyenoord – Slavia Praag

Het belangrijkste discussiepunt in aanloop naar de kwartfinalewedstrijd in de Conference League was de bezetting van de spits. Bryan Linssen en Cyriel Dessers vechten na de winterstop een interessante concurrentiestrijd uit. Eén die Dessers de afgelopen weken heeft gewonnen en daardoor de kans zou krijgen in de basis, zo verklaarde Slot. De trainer hield echter wel één slag om de arm: wanneer de wedstrijd erom zou vragen, zou het altijd voor kunnen komen dat Linssen als diepste aanvaller aan de wedstrijd begint. Tegen Slavia Praag achtte Slot die kans rijp, maar lijkt de trainer één belangrijke bijzaak over het hoofd te hebben gezien. 

De verschillende spelersprofielen van Linssen en Dessers hebben ook invloed op het (samen)spel van de rest van het team. Als je met Linssen in de spits speelt, is het veld automatisch kleiner dan wanneer je met Dessers speelt. Linssen komt vaak in de bal, zakt uit naar de flanken en is minder aanspeelbaar als ‘puntspeler’, iemand die je (door de lucht) aanspeelt, de bal vasthoudt en het team de kans geeft om aan te sluiten. Als Linssen speelt, is Guus Til vaak het aangewezen aanspeelpunt in de aanval. De aanvallende middenvelder staat daarom ook vrij diep op het veld en maakt zich in de final thirth vaak aanspeelbaar of vindt de ruimte waar hij als ‘derde man’ in de combinatie kan fungeren. Dat principe heeft Feyenoord al veel doelpunten opgeleverd, maar tegen Slavia Praag zorgde de positioneringen en looplijnen van Til er vooral voor dat het positiespel van Feyenoord niet van de grond kwam. 

De diepgaande loopacties van Til zijn vooral nuttig om ruimte voor zichzelf, maar vooral voor zijn medespelers te creëren. Wanneer een team zó gedisciplineerd speelt als Slavia deed én meer kwaliteiten heeft dan de gemiddelde Eredivisieploeg, komt Feyenoord in de problemen. Til heeft geen ruimte voor zijn loopacties, kan zichzelf en zijn teamgenoten niet vrij lopen, waardoor de passlijnen naar Linssen eigenlijk altijd dicht blijven staan en Feyenoord via de vleugels gedwongen werd om ruimte te vinden. Die werd vaak via Orkun Kökçü bij Luis Sinisterra gevonden, maar de twee sterspelers van Feyenoord konden met hun combinaties niet genoeg variatie brengen om de Slavia-verdediging écht te laten wankelen. 

Cyriel Dessers

Nu is het te makkelijk om te zeggen: dan had Slot gewoon Dessers moeten opstellen. Dan waren alle problemen opgelost. Dat het zo simpel niet is, bewijst de invalbeurt van de Belgische spits. Dat Feyenoord na de entree van Dessers een stuk opportunistischer kon gaan spelen, heeft alles te maken met het spelersprofiel van de Belg. Groot. Sterk. Balvast, maar vooral: over de grond én door de lucht aanspeelbaar op een positie die over het algemeen een paar meter dieper op het veld is dan wanneer Linssen zich aanbiedt. Dat Slot óók Til wisselde (voor Jens Toornstra, red.) op het moment dat Linssen het veld verliet voor Dessers, is gezien de ruimtes die er daarna ontstonden zonde. Afgaande op het spel van Til, was het echter meer dan logisch dat Slot de aanvallende middenvelder naar de kant haalde. 

Dat had de coach echter ook andersom kunnen doen. Feyenoord had vóór de wissel van Til en Linssen behoefte aan een middenvelder die de ‘verdedigende’ en ‘aanvallende’ linies aan elkaar speelde. Iemand die zoals Toornstra tussen de linies beweegt en het spel van links naar rechts kan laten gaan en eventueel ook vanuit die positie een pass richting de aanvallers (in aanvallende posities) kan geven. In veel gevallen viel er bij Feyenoord een ‘gat’ op het aanvallende middenveld. Dat is met naar binnen komende buitenspelers zoals Sinisterra logisch, maar tegen een zeer gedisciplineerd spelende tegenstander is het mogelijk maken van korte combinaties vaak gemakkelijker dan minimaal twee spelers voorbij dribbelen en dan een schot/pass produceren die waarschijnlijk geblokt wordt. 

Ná de wissel van Dessers had Feyenoord meer behoefte aan een speler die onder de sterke spits zou bewegen en vanuit daar de bal op doel kan rossen of een andere voortzetting van de aanval kan verzorgen. De Toornstra van een aantal jaar geleden was zonder moeite in al die ruimtes gedoken, de Toornstra anno 2022 speelt veel meer als een spelmaker voor de defensie dan de dynamische box-to-box-kilometervreter die we kennen uit Den Haag en Utrecht. Het zorgde er echter wel voor dat Feyenoord met een loper op het middenveld speelde op het moment dat de spits om een passer vroeg die hem in de voeten kan aanspelen (Kökçü/Toornstra, desnoods Aursnes, red.) en op het moment dat er met Dessers een grote sterke spits in het veld stond die deze ruimte wél kon creëren/de voorzetten af kon maken in de zestien, koos Slot voor ervoor om de passer op het zelfde moment in te brengen. 

Dure doelpunten

Op die manier werd Feyenoord alleen écht gevaarlijk op het moment dat het vanuit de omschakeling kon toeslaan of een standaardsituatie (en hulp van Slavia-doelman Ondrej Kolar) nodig had om te scoren. Dat is echter niet het belangrijkste nadeel van de beslissingen van Slot. Feyenoord had het grootste gedeelte van de wedstrijd het spel in handen, maar kon om bovenstaande redenen niet genoeg tempo in de aanval krijgen om de verdediging van Slavia uit elkaar te spelen. De Tsjechen kregen daardoor niet alleen meer vertrouwen in hun defensieve kunnen, het zorgde er ook voor dat Feyenoord steeds meer risico nam, meer ruimte weggaf en daardoor Slavia eigenlijk de kans gaf om zich terug te knokken in de wedstrijd. 

Natuurlijk had dat eerste doelpunt nooit door mogen gaan vanwege buitenspel, stond spits Yira Sor er na de flipperkast voorafgaand de 2-1 precies op de goede plek om de bal in het lege doel te werken en gaf Feyenoord bij een gelijkwaardige scrimmage diep in de blessuretijd de 3-2 voorsprong alsnog uit handen. Wanneer de Rotterdammers Slavia Praag vanaf minuut één bij de keel hadden gegrepen, en dat gaat lastig met een kleine spits tegen een defensief ingestelde tegenstander, had Slot een andere keuze moeten maken voor zijn spits óf de invulling van zijn middenveld. Door vast te houden aan zijn eigen overtuigingen – er móét een loper op het aanvallende middenveld staan – en de verschillende speelstijlen van de spitsen niet af te wegen tegen de verwachtte tegenstand, maakte Slot een inschattingsfout die Feyenoord dure doelpunten kostte. 

Doelpunten voor, maar vooral de doelpunten tegen. Want op het moment dat je een tegenstander, zoals Feyenoord graag wil, bij de keel grijpt én ervoor zorgt dat de positionering zo is ingesteld dat je óók door een hechte defensie kunt combineren, is de kans dat de tegenstander eruit komt een heel stuk kleiner én je bent, door de opstelling van je eigen elftal, ook weer een heel stuk sneller bij de andere kant van het veld. Want hoe pijnlijk het ook is: op het moment dat het om vechtvoetbal gaat, wint meestal de fysiek sterkste ploeg. Niet omdat hun kracht de meeste persoonlijke duels wint, maar omdat het daar niet om voetballende kwaliteiten en souplesse gaat. Van de dodelijke effectiviteit die Slavia op de mat legde, zowel offensief als defensief, kan Feyenoord nog het één en ander leren, of het zal in Tsjechië de prijs betalen voor de dure (tegen)doelpunten. Een middenveld met twee passers en één slot op de deur zou daarbij kunnen helpen, of volgende week toch gewoon voor Dessers in de punt kiezen?

Wint Feyenoord van Heracles? De odd is 1.55x!