10 historische foto’s van Estadio Azteca door een Nederlandse fotograaf Jesper Langbroek Volg ons 21:45 28 feb 2024 Foto: © Pro Shots In Egypte bestaan er nog twijfels over, maar in Mexico is iedereen er zeker van dat mensenhanden de pyramides hebben gebouwd. De Mexicanen deden het kunstje eeuwen later namelijk dunnetjes over met de bouw van Estadio Azteca. De Nederlandse fotograaf Bob Schalkwijk (90), die al 66 jaar in Mexico-Stad woont, legde de geboorte van het immense ‘Aztekenstadion’ vast met zijn camera. Op verzoek van SoccerNews selecteerde hij tien foto’s van dit voetbalwereldwonder, waar in 2026 het WK van start gaat. Interview met Bob Schalkwijk, Nederlandse fotograaf in Mexico “Ik zal meteen bekennen dat ik geen groot voetballiefhebber ben. Toch doet het mij veel plezier om deze oude foto’s terug te zien. Tijdens de bouw van Estadio Azteca in de jaren ’60 woonde ik al in Mexico-Stad, nadat ik op mijn 24ste uit Nederland was vertrokken. Na een korte studieperiode in de Verenigde Staten hoorde ik dat je in Mexico goedkoop kon leven. Ik trok erheen en werd professioneel fotograaf. Toen ik vernam dat ze in de buurt van mijn huis een enorm stadion gingen bouwen, ben ik gaan kijken om foto’s te maken. Met mijn analoge camera en twee fotorolletjes kon ik precies 48 zwart-wit foto’s schieten. Nu ik ze weer zie, komen de herinneringen als vanzelf naar boven.” “Ik parkeerde mijn Volvo recht voor het stadion. Zo kun je goed zien hoe immens het bouwwerk is. Azteca Stadion is het grootste stadion in Mexico, het tweede grootste op het continent en het achtste in de wereld. Het werd gebouwd voor de Olympische Spelen van 1968 en het WK van 1970 in Mexico-Stad, waar Pelé met Brazilië wereldkampioen werd. Bij de opening was er plaats voor 107,494 toeschouwers. Tegenwoordig is dat teruggebracht naar 83,280. Nog steeds ontzettend veel.” “In 1964 maakte ik mijn eerste fotoboek over Mexico-Stad. De bouw van het Estadio Azteca was toen in volle gang. Het was niet ver rijden van mijn huis in Coyoacán en dus kreeg ik het idee om als jonge fotograaf – ik was 31 jaar – de bouw te fotograferen. Ik liep gewoon naar binnen en kon zelfs de tribunes betreden, waar de bouwvakkers op levensgevaarlijke hoogte aan het werk waren.” “Ik heb altijd veel respect gehad voor de bouwvakkers, die vaak uit andere delen van het land kwamen. Ze leerden hun vak in de praktijk en begonnen meteen met zware klusjes. Een ongeluk lag altijd op de loer met simpel gereedschap, in de kleine ruimtes of op grote hoogte. Gelukkig hadden ze onderling veel humor om het werk dragelijk te maken. Ze vonden het geen probleem dat deze Hollander ze even kwam fotograferen.” “Hier kun je goed zien hoe gevaarlijk het werk was. In die tijd waren er nog geen veiligheidsmaatregelen voor bouwvakkers, maar gelukkig heb ik de vele keren dat ik ze fotografeerde nooit een ongeluk meegemaakt. Hun vermogen om zich te bewegen op de steigers, ongeveer vijftig meter boven de grond, vond ik fascinerend. Het was alsof ik naar een choreografie keek.” “Vlak voor de opening werd buiten het stadion een parkeerplek gerealiseerd. Hierbij werd gebruikt gemaakt van redelijk moderne machines, zoals op de foto te zien is. Handige hulpmiddelen voor de ruim negenhonderd technici en bouwvakkers die meehielpen aan dit project.” “De architecten die het Aztekenstadion ontwierpen heetten Pedro Ramírez Vázquez en Rafael Mijares. Vanwege de enorme grootte van het bouwwerk was er een stevige constructie nodig. De betonnen pilaren zorgden voor een ontwerp dat het Estadio Azteca onderscheidt van andere stadions waar dan ook ter wereld.” “Het gebied waar Estadio Azteca werd gebouwd bestond grotendeels uit ongerepte natuur. Mexico-Stad groeide toendertijd in rap tempo en dus werden de buitengebieden langzaam maar zeker opgeslokt door de huizen en wegen. De natuurlijke grenzen zijn de bergen rondom de stad, die hier op de achtergrond van het stadion te zien zijn.” “Hoewel ik nooit veel sportfotografie heb gedaan, wilde ik het WK van 1986 absoluut niet missen. Vanaf de tribunes zag ik de halve finale tussen Argentinië tegen België, met een eindstand van 2-0 in het voordeel van Argentinië. Beide doelpunten werden gescoord door Diego Maradona. Ik zag hem juichen door mijn lens.” “Tijdens het WK van 1986 werd ‘de wave’ populair. Ik heb nooit meegedaan, omdat ik foto’s nam. Wel genoot ik van de ambiance. Daarom is het geweldig dat in 2026 opnieuw supporters van over heel de wereld naar Mexico komen om het voetbal te beleven.” “Estadio Azteca wordt nog altijd gebruikt door Club América en de nationale ploeg van Mexico. Het is een nationaal monument geworden, waar veel historie is geschreven. Zowel Pelé als Diego Maradona werden op deze grond wereldkampioen. Ik woon nog altijd in de buurt en het stadion doemt regelmatig op wanneer ik door de straten rijd. Het gebied eromheen is erg veranderd, maar Estadio Azteca staat er nog steeds en is klaar voor nieuwe historie.” Mexico Lees meer Giménez onderwerp van hevige discussies in Mexico Groningse hockeyer blufte zich binnen in Mexicaanse voetbal en filmwereld Fraaie prijs lonkt voor Santiago Giménez ‘Feyenoord-boeman ontslagen’ Pijnlijke exit voor Santiago Giménez aanstaande? Copa América-klap voor Edson Álvarez Edson Álvarez in tranen van het veld bij Mexico in Copa América Lozano kijkt terug op horrorblessure: ‘Als je naar de foto’s kijkt…’ ‘Corruptie zit Giménez in de weg bij Mexico’ ‘Giménez moet stoppen met interlands voor Mexico’ Deel op sociale media: Laatste nieuws Premier League 19:45 0+ Slot straalt: “Dat maakt me het meest blij” Eredivisie 19:31 0+ ‘Team Farioli veroorzaakt Ajax-rel’ Eredivisie 19:23 0+ Luuk de Jong baalt van PSV: “Dat mag niet” Eredivisie 19:11 0+ ‘Noa Lang maakt PSV-crisis compleet’ Eredivisie 19:00 0+ ‘Groot schandaal in titelstrijd Eredivisie’ Opstellingen 19:00 0+ Opstellingen: Priske bepaalt Feyenoord-basis voor listig uitduel 18:45 0+ Bliksemsnelle hattrick Boadu doet Simons & co pijn Eredivisie 18:34 0+ ‘Ontslag Peter Bosz na PEC Zwolle-PSV’ Wedstrijdverslag 18:25 0+ PEC klopt PSV: Ajax lacht na fouten Luuk de Jong en Schouten Opstellingen 18:00 0+ Opstellingen: speelt Haller voor FC Utrecht tegen AZ in Eredivisie-kraker? Premier League 17:54 0+ Liverpool wint in Slot-minuten bij Brentford Premier League 17:30 0+ ‘Opeens groot Oranje-probleem voor Ronald Koeman’ Eredivisie 17:15 0+ ‘Tillman-blessure heeft zware gevolgen voor PSV-transfer’ Eredivisie 17:01 0+ Bosz heeft onheilspellend Tillman-verdict Eredivisie 16:44 0+ ‘Bliksemtransfer Oranje-international na PEC Zwolle-PSV’ Eredivisie 16:20 0+ ‘Bizarre Mislintat-aankoop’ alweer weg bij Ajax Premier League 16:02 0+ ‘Niet Xavi Simons, maar teamgenoot naar Arsenal’ Opstellingen 15:45 0+ Opstellingen: Bosz kiest PSV-middenveld voor uitduel bij PEC Eredivisie 15:27 0+ Gruwelijke PSV-tegenvaller: ‘Serieus geblesseerd’ Premier League 15:15 0+ ‘Haaland-concurrent kost Manchester City 75 miljoen’