Ajax betaalt hoofdprijs voor recordtransferzomer

Ajax beleefde een hectische laatste dag van de internationale transfermarkt. De club zwichtte dan wel voor de vertrekwens van Antony: De transfers van Mohammed Kudus (Everton) en Edson Álvarez (Chelsea) kregen geen doorgang. Dat de Raad van Commissarissen een stokje stak voor twee definitieve transfers, laat zien dat de neuzen binnen de Amsterdamse club niet echt dezelfde kant op staan. Daardoor kan deze recordtransferzomer naast een lucratieve, ook erg duur worden voor de Amsterdammers. 

De alarmbellen loeiden op de laatste internationale transferdag van de zomerse periode. De Amsterdammers zwaaiden in André Onana, Lisandro Martínez, Noussair Mazraoui, Ryan Gravenberch, Sebastien Haller en dus ook Antony zes (potentiële) basisspelers van het laatste seizoen onder Erik ten Hag uit. Het geeft Alfred Schreuder de uitgelezen kans om zijn accenten vanaf het begin in te slijpen bij de Amsterdammers, maar de gekozen transfertactiek heeft ook de andere kant van de medaille. De machtsverhoudingen bij de club werden nog maar eens duidelijk bij de transfers van Lucas Ocampos, die uiteindelijk toch op huurbasis naar Ajax kwam, en vooral het mislopen van doelman Odisseas Vlachomidos van SL Benfica typerend hoe de Amsterdamse club het inkoopbeleid telkens een aantal jaren opschroeft – zo lang er één kans op doorverkopen is. 

Ajax

In die zin zal Johan Cruijff nog niet omdraaien in zijn graf. De Amsterdammers hebben sinds de inzet van de Fluwelen Revolutie ingezet op het aantrekken van extreem jonge spelers (16-19 jaar), deze via de jeugdopleiding en Jong Ajax door-ontwikkelen voor het eerste elftal en daarna de speler voor een flink bedrag doorverkopen aan een club in de Europese top. Dat beleid werd al snel bijgehaald door de realiteit, waardoor de Amsterdammers gingen schakelen. De scoutingsfocus ging van piepjong Europees talent óók naar de Zuid-Amerikaanse velden, waar de Amsterdammers onder andere Antony, Lisandro Martínez en in het verleden ook de lucratieve transfer van Davidson Sanchez aan dankte. 

Ook dat bleek niet voldoende voor de Amsterdammers. Ten minste, niet om ook in Europa door te stomen tot de beslissende fase(s). Naast piepjong talent en spelers die een gateway naar de Europese topcompetities nodig hebben, besloot Ajax met het aantrekken van spelers zoals Dusan Tadic, Daley Blind, Davy Klaassen en Steven Berghuis ervoor dat er ook (Nederlandse) kwaliteit met de broodnodige ervaring aan de selectie werd toegevoegd. De mix van die drie elementen bleek niet alleen financieel, maar ook sportief een groot succes. Ajax kon altijd terugvallen op de scouting en had met Ten Hag een teambouwer pur sang voor de groep staan. Met Schreuder staat eenzelfde type voor de groep, maar wel met een heel andere selectieopbouw dan in vorig seizoen/vorige seizoenen. 

De grote aankopen van dit seizoen liggen immers in een andere leeftijdsklasse waar de toptalenten (16-19 jaar) en de dragende krachten die week in week uit op hetzelfde niveau presteren (28+). Deze liggen bij spelers zoals Bergwijn (24), Calvin Bassey (22), Owen Wijndal (22), Jorge Sanchez en eigenlijk ook Brian Brobbey (20) al hoger. Dat deze jongens ook méér kansen krijgen in het eerste gedeelte van de competitie dan bijvoorbeeld de negentienjarige Francisco Conceição en Ahmetcan Kaplan, heeft alleen indirect iets met de prijs te maken: voor meer ervaring, betaal je immers ook een hogere prijs. De andere kant van die medaille is dat je nog wel spelers in de categorie 16 tot 19 kunt aantrekken, maar deze door de veranderingen in aankoopbeleid door de jaren heen (eerst ervaring, nu de ‘tussenklasse’) ongeveer net zoveel perspectief in het eerste elftal als een Ajax-talent die de jeugdopleiding doorloopt. 

Geblokkeerde doorgangen

Daar komt na deze transferzomer bij dat talentvolle spelers in Brazilië, Argentinië en Mexico de komende jaren wel twee keer nadenken voordat ze hun handtekening zetten onder een meerjarig contract bij Ajax. De ontwikkelingen rondom de transfers van Martínez en Antony, die allebei met Ten Hag naar Manchester United vertrokken, zijn daar niet eens het meest treffende voorbeeld van. Hoewel de Argentijn en de Braziliaan beiden hun poot stijf moesten houden en in het geval van Antony er zelfs twee weken trainingen skippen, wedstrijden ontlopen en andere stennis voor nodig was, verdient óók van Ajax’ kant geen schoonheidsprijs. Dat het een geslaagde onderhandelingstactiek is, dat moge duidelijk zijn. Of een andere club dan Manchester United in het eerste jaar van Erik ten Hag óók bijna 160 miljoen euro overmaakte naar Amsterdam, is wel de vraag. 

Dat Zuid-Amerikaanse spelers hun waarde kunnen verveelvoudigen in Amsterdam, wijst de Chelsea-interesse in Edson Álvarez. Toen de Mexicaan voor vijftien miljoen euro over werd genomen, was het een peperdure miskoop. Na een paar jaar onder Ten Hag is de international niet alleen een gewaardeerde defensieve pion, maar met zijn lange passes ook een belangrijke schakel in de opbouw van de Amsterdammers. Hoe gek het ook klinkt; dat Ajax een bod van vijftig miljoen euro afsloeg, heeft in eerste instantie niets te maken met de status van Álvarez als voetballer, maar wel véél meer als Ajax-speler. De Mexicaan is immers de enige defensieve pion op het middenveld met een focus op het verdedigende aspect in plaats van het opbouwende of creatieve aspect van dat vak. 

Daardoor hebben de Amsterdammers in hun selectie een overvloed aan creatieve middenvelders, kunnen ze bijna drie elftallen vullen met flankenspelers van Eredivisie-niveau en is één blessure van Álvarez – of een bliksemtransfer – genoeg om het volledige (!) middenveld van de Amsterdammers overhoop te gooien. In die zin is het dus logisch dat H2 (Gerry Hamstra en Klaas Jan Huntelaar, red.) in ieder geval tot aan het WK een streep zetten door de transfer van de Mexicaans international – buiten deadlineday zijn grote toernooien immers dé momenten wanneer clubs mega-bedragen neertellen voor bepaalde spelers. Dat Ajax, met alle miljoenen die binnenkwamen én uitgegeven werden, nog steeds geen alternatief heeft de meest onderschatte positie op het middenveld, is schrijnend én tekenend voor de situatie waarin Ajax zich op dit moment bevindt. 

Hoogste prijs

De eerste naar wie je kijkt zijn dan de technische verantwoordelijke: Hamstra en Huntelaar. De opvolgers van Overmans hebben in één transferperiode een groot deel van het werk van hun voorganger ongedaan gemaakt. Ajax bouwde het kapitaal achter de club niet alleen maar op door goede sportieve prestaties op de mat te leggen, maar vooral door op winstmarge in te kopen. Een speler van zestien tot negentien jaar kost maximaal een paar miljoen euro en krijgt alléén door voor Ajax te voetballen, al extra waarde. Breekt het talent door in het eerste elftal, hoeft het niet eens top te presteren om nog steeds een grote transfersom binnen te brengen – bijvoorbeeld: de transfer van Kasper Dolberg, die voor 20 miljoen euro aan OGC Nice werd verkocht en nu (op huurbasis) bij Sevilla speelt. 

Of in het geval van Kudus: een bankzitter van acht miljoen euro verkopen voor 15 miljoen euro is een schitterende deal, behalve als je de Ghanees international nodig hebt op posities waar hij eigenlijk niet hoort te voetballen – in de spits en als rechtsbuiten. Álvarez kostte immers eenzelfde bedrag, de interesse van Everton was al weken bekend en nog steeds heeft er niemand binnen de club geanticipeerd op het mogelijke vertrek van Álvarez, die in zijn eigen spel tot de absolute top van Europa behoort en van ‘miskoop’ naar potentiële opvolger van wereldspelers zoals N’Golo Kanté en Jorginho. Dat Ajax met Kenneth Taylor een talentvolle middenvelder in huis heeft, maakt dat nog niet genoeg voor de opvolging van Álvarez, die ondanks zijn prominente rol in de passing bij Ajax nog altijd opgesteld staat voor de defensieve zekerheid die zijn spel biedt. 

Daardoor heeft Ajax zich deze zomer bewezen als een zéér lastig onderhandelaar als het gaat om aankopen, toont de club zich vooral actief op de internationale talentenmarkt, maar kan de club deze talenten (op termijn) niet bieden wat het onder Overmars wél kon: een pad dat leidt tot een potentiële basisplaats in Ajax 1 én een goede dosis realiteit om dat te behalen. Dat Ajax daarmee niet alleen de doorgang vanuit Zuid-Amerika naar de grote Europese velden door eigen toedoen blokkeert, de talenten bij de club geen grote doorgroeimogelijkheden kan bieden binnen het eerste elftal omdat overal bijna een aankoop staat én de Raad van Commissarissen wordt te laat geïnformeerd of heeft een totaal andere visie dan het huidige Ajax-bestuur, dan zijn de poppen binnenkort aan het dansen als de tijd voordat Cruijff ingreep. Dat de wijlen voetbalgrootheid het niet juist had met zijn ‘talent eerst’ mentaliteit, maar dat de afgelopen tien jaar een zeer solide basis bleek voor het Ajax anno 2022, leverde de Amsterdammers meer op dan het beleid voor de Fluwelen Revolutie. En een proces van tien jaar langzamerhand ongedaan maken, is een nóg groter verlies dan tientallen miljoenen op de transfermarkt.

TIP: Wint Ajax van Cambuur? Pak 1.12x je inzet!