Ajax-crisis begint pas na WK

Voor Ajax kwam het winterse WK als een geschenk uit de voetbalhemel. De Amsterdamse Godenzonen maken geen best seizoen door. Het begin was spectaculair. Met de speler die op een andere positie moest plaatsnemen in het roulatiesysteem van Alfred Schreuder, ging het teamniveau ook achteruit. Dat werd verweten aan de exodus van basisspelers. Na het WK staat Ajax voor een nóg nieuwer begin, want twee basisspelers staan voor hun gewenste (en beloofde?) transfer.

Ajax heeft de meest bewogen seizoenshelft sinds Marcel Keizer achter de rug. De voormalig hoofdtrainer van de Amsterdammers werd na het vertrek van Peter Bosz doorgeschoven naar het eerste elftal. Hoewel de ideeën van de coach langzaam zichtbaar werden in het spel van de ploeg, ging dat de clubleiding destijds niet snel genoeg.

Ajax

De toen onervaren hoofdcoach werd wegens teleurstellende resultaten ontslagen. De huidige trainer van Al-Jazira uit Abu Dhabi in Verenigde Arabische Emiraten deed dat in zijn eerste periode echter beter dan Schreuder op dit moment doet. Keizer haalde in 24 wedstrijden een gemiddelde van 1,92 punten per wedstrijd. Schreuder komt daar in zijn eerste 21 wedstrijden als hoofdtrainer van de club nog niet aan: met 1,71 punt per wedstrijd gaat het allerminst gemakkelijk.

Helemaal wanneer je dat afzet tegen de lat die de opvolger van Keizer én voorganger van Schreuder in Amsterdam legde. Erik ten Hag haalde over 245 wedstrijden een gemiddelde van 2,34 punten per wedstrijd – en ondanks zijn stroeve start en de sterke competitie, staat hij als United-trainer na 21 wedstrijden op 2,1 punten per wedstrijd.

Dat zijn cijfers bij een club in opbouw waar een gevestigde naam zoals Ajax zowel voor als na de komst van de succestrainer tegenaan loopt – en eerder ook onder bijvoorbeeld Martin Jol een dingetje was. Dat die geschiedenis zich nu al bijna een jaar voortdoet bij Ajax – lees: sinds het gedwongen, vrijwillige vertrek van Marc Overmars – heeft de club echter aan zichzelf te danken.

Dat er in alleen in het speelplan van het eerste elftal nog naar de lessen uit de Fluwelen Revolutie van Johan Cruijff – ingezet nadat Jol eruit werd gewerkt en Louis van Gaal directeur bij Ajax zou worden. Aangezien deze in één lijn moet zijn met het beleid dat de selectiemakers in het bestuur voeren, kan dat misschien de reden zijn dat de Amsterdammers voor Schreuders gevoel een ongebalanceerde selectie hebben. En vooral: een selectie met spelers waar Schreuder geen 100% vertrouwen in heeft.

En dan staan de spelers waar de Ajax-trainer het wél in ziet zitten, al maanden in de nadrukkelijke belangstelling van clubs die zij véél interessanter vinden dan Ajax – helemaal op dit moment.

Mohammed Kudus

Om die reden ging Kudus in rebel-stand toen een bod van Everton werd afgewezen. Schreuder had teveel vertrouwen in de Ghanese aanvallende middenvelder, die voor acht miljoen euro werd aangekocht. Daar kon afgelopen zomer ongetwijfeld al een mooie winst op gemaakt worden, Kudus deed immers voor club en land op het hoogste niveau ervaring op de afgelopen jaren. Zijn rol op het WK 2022 zorgt ervoor dat daar nog een schepje bovenop komt.

Dat Kudus één van de weinige lichtpunten is van dit seizoen, maakt hem ook het grootste discussiepunt voor aanstaande winter. Kudus verklaarde zelf dat hij het seizoen bij Ajax wilde afmaken, maar is dat nog steeds het geval op het moment dat niet Everton, maar als het kaliber Tottenham Hotspur zich meldt? Dat Kudus in de zomer al wilde vertrekken, had ook met zijn speeltijd te maken. Dat de Ghanees nu wel minuten maakt, hoeft echter niet voor zekerheid te zorgen.

Sterker nog: het geeft de geïnteresseerde partij in Kudus al een 1-0 voorsprong. Het is niet heel moeilijk om Kudus in januari te overtuigen: zet hem op zijn favoriete positie en hij staat bij wijze van spreken al met één bene over de drempel. Met dat andere een kan Ajax misschien wel helpen: Kudus tekende na zijn overgang van FC Nordsjaelland een vijfjarig contract bij de Amsterdammers.

Dat de Ghanees nu bezig is aan zijn tweede doorbraak (voor zijn blessure in zijn eerste seizoen en de Kudus van dit seizoen) en er met het WK ook een ‘transfermarktpiekmoment’ die na december weer vier jaar op zich laat wachten, kan bij een goed bod niet alleen in de kleedkamer, maar ook op bestuursniveau voor de nodige (financiële) discussie zorgen. Met dan nog 2,5 jaar contract komt de Ghanees sowieso al in de ‘verlengen-of-vertrekken-zone’. De zakelijke beslissing is dan: beter nu flink cashen dan op een later moment, net als bij bijvoorbeeld Gravenberch, het onderste nog uit de kan halen.

Edson Álvarez

Dat Kudus acht miljoen euro kostte, maakt het nog aannemelijker dat Kudus óók in de winter weg te kapen is bij Ajax. Voor Edson Álvarez is die kans misschien nog wel groter. De Mexicaans international, ook actief in Qatar, begint in Amsterdam het slachtoffer van zijn eigen succes te worden.

Waar de beste man in zijn begintijd als centrumverdediger, maar ook als verdedigende middenvelder zowel in balbezit van Ajax als de tegenstander in de weg stond, is de ooit zo beperkte voetballer nu de spelmaker van de Amsterdammers.

Het boerenverstand vertelt dat, helemaal bij Ajax, toch echt je beste voetballer de meeste passes op het middenveld wil laten versturen – een beetje zoals Orkün Kökçü onder Arne Slot is gaan spelen. Maar goed, Álvarez is een beetje het voetbalwonder van Amsterdam. Die hebben ze beter leren voetballen dan dat Arsène Wenger Olivier Giroud leerde,  maar dat weet de Mexicaans international net zo goed als de Ajax-trainer en het bestuur.

Vijftig miljoen euro was een smak met geld. Hoe verder het Mexicaanse elftal komt, hoe meer miljoenen daar nog bovenop zullen komen. Net als voor Kudus geldt voor Álvarez dat hij nog tot 2025 vastligt in de Johan Cruijff ArenA. Daardoor komt ook de Mexicaans international na volgend seizoen al in aanmerking voor een transfer of contractverlenging.

Dat zowel Kudus als Álvarez al hebben bewezen een eigen carrièreplanning op na te hebben, is de laatste reden dat er in de winter nog steeds uitgaande transfers plaats kunnen vinden bij Ajax. Dat signaal hebben de Amsterdammers afgelopen zomer zelf de markt ingestuurd. Een signaal die de RvC goedkeurt, aangezien er geen haast gemaakt wordt met de zoektocht naar een nieuwe technisch directeur.

Hoogste bieder wint

Daarmee laat Ajax vooral zien dat het vast blijft houden aan een ‘niet-te-koop-maar-de-hoogste-bieder-wint-transferstrategie’. Eentje die op zakelijk vlak werkt, zo bleek uit de opgehaalde transfersommen deze zomer. Los van het basisniveau van de spelers die daarvoor teruggehaald zijn, laat dat vooral zien dat Alfred Schreuder, Klaas Jan Huntelaar en Edwin van der Sar deze zomer al niet opgewassen waren tegen de zakelijke kant van het voetbal.

Met de geldbedragen die spelers krijgen geboden voor hun diensten, is dat ook geen verrassing en in Nederland ook helemaal niet nieuws. Dat Ajax als club niet (meer) op ingericht is om dat soort grote gaten in de selectie op te vangen, ligt misschien onder steeds minder stille roep om de terugkeer van Marc Overmars.

Ajax heeft wel degelijk intenties heeft om winterse versterkingen te halen, overbodige spelers te lozen en ‘rotte appelen’ te verkopen. Maar zonder eerst ruimte te maken in de al overvolle selectie van de Amsterdammers, wordt de onvrede binnen de spelersgroep eerder groter dan minder. Dat zorgt voor nog meer onduidelijkheid wie waar speelt en wat er op die positie van hem verwacht wordt – meer spelers voor een trainer die al rouleert, is vaak ook meer roulatie.

Daardoor wordt deze winter vooral een test voor de technische leiding van Ajax. Lukt het hen om, ondanks biedingen die ongetwijfeld na een WK-optreden gaan komen, basisspelers zoals Kudus en Álvarez tevreden te (be)houden? Of anders: bewijzen ze het ongelijk van de buitenwereld en leveren ze na een transferzomer vol met ‘ontwikkelingsaankopen’ nu weer het puike speurwerk dat Ajax in eerste instantie de succesvolle transferzomer(s) opleverde? Dat is het verschil tussen een Ajax-crisis na het WK of de sportieve revanche van Schreuder. Een tussenjaar bestaat immers niet in het Amsterdamse. Daar lijken ze vooral zelf weer even aan te moeten wennen.