Ajax-crisis: perfecte test voor Ten Hag

De kogel is door de kerk: Erik ten Hag is vanaf komend seizoen de trainer van Manchester United. De Engelse grootmacht kondigde deze week de overstap van de Ajax-trainer officieel aan. Daarmee komt er een einde aan een lange geruchtenstroom, maar begint het meest interessante Ajax-proces sinds de aanstelling van de trainer. Ajax móét op scherp staan de aankomende weken en dat terwijl de kopstukken in de selectie met andere zaken bezig zijn dan het kampioenschap. Eén geluk: in Manchester zal dat niet anders zijn. 

Erik ten Hag kreeg bij Ajax deze week al een voorproefje van zijn tijd bij Manchester United. Terwijl e trainer van de Amsterdammers zijn auto aan de kant zette om een fan met zijn vader te spreken, duwde een team van Sky Sports hem een microfoon onder zijn neus. De felicitaties van de Engelse sportzender werden overstemt door de piepende banden van de wagen van Ten Hag, die zonder antwoord te geven (en met een rollende camera) wegreed voordat hij antwoord aan de Engelse pers, die speciaal voor de gelegenheid naar Amsterdam was afgereisd, kon of wilde geven. Dat dit op commentaar en kritiek kan rekenen op het Britse eiland, dat moge duidelijk zijn. Zowel in het initiatief van de pers als de reactie van Ten Hag zit echter dé succesformule voor de Nederlander. Een succesformule die hij de komende weken bij Ajax kan testen. 

Erik ten Hag en Ajax

De afgelopen weken, of beter gezegd: jaren, gaat het vooral over de voetbaltechnische kant van het werk dat Ten Hag bij Ajax verzet. Sinds de aanstelling van de Tukker in de winterstop van 2017 is er op voetballend gebied een andere wind gaan waaien bij de Amsterdammers. Ajax speelt onder Ten Hag voetbal dat veel wegheeft dan de stijl waarmee Peter Bosz in zijn enige seizoen in Amsterdamse opereerde – en daarmee de finale van de Europa League tegen Manchester United haalde. De stijl van Bosz is aanvallend, herkenbaar, maar ook zeer risicovol. In dat opzicht heeft Ten Hag het organisatorisch anders, en misschien wel beter, voor elkaar bij de Amsterdammers. Alleen is dat nog geen garantie voor succes bij United. 

Toch is er wel één groot verschil op te merken tussen Ten Hag en de voorgangers bij Ajax. Het statief van het elftal, de basisprincipes waarop het voetbal van een team draait, zijn bij Ajax niet veranderd sinds de aanstelling van Ten Hag. De spelersrollen, de tactische samenhang en de looplijnen vanuit de verschillende posities zijn wél veranderd. Daarmee zie je nog steeds een aanvallend Ajax, maar is het voetbal dat je dit seizoen van de Amsterdammers ziet eigenlijk niet te vergelijken met het spel dat Ajax in de begin- of middenfase van het tijdperk Ten Hag zag. 

Dat terwijl een Bosz bij Borussia Dortmund, Bayer Leverkusen én Olympique Lyon eigenlijk steeds hetzelfde voetbal laat zien. Het geeft aan dat Ten Hag een trainer is die bij zijn eigen standpunten blijft maar de details in zijn ploeg laat afhangen van de beschikbare individuele kwaliteiten. Dat de Nederlandse trainer van aanvallend voetbal houdt en daar dan ook de spelers bij zoekt (of een club vindt die deze spelers in huis heeft) zorgt er ook voor dat hij de afgelopen jaren in zijn clubcarrière met Bayern München II, FC Utrecht en Ajax die aanvallend voetbal kunnen of willen spelen. 

Manchester United

Manchester United is eigenlijk een uitvergrote versie van Ajax. De Engelse en Nederlandse recordkampioen hebben meer overeenkomsten dan de meeste landstitels van alle clubs in het land. Er moet daardoor gewonnen worden, elke wedstrijd weer, en dat is al jaren het probleem bij Manchester United, dat sinds het voetbalpensioen van Sir Alex Ferguson de aansluiting met de Engelse top is verloren. Daar moet Ten Hag, net zoals bij zijn aanstelling in 2017 als Ajax-trainer, verandering in brengen. Op voetbaltechnisch gebied twijfelt er vrijwel niemand aan de capaciteiten van de trainer en of deze goed genoeg zijn om te slagen bij een buitenlandse topclub. Onder andere Louis van Gaal liet het al vallen: Manchester United is niet zomaar een buitenlandse topclub. Het bovenal een commerciële topclub. 

De vraag is of dat zoveel verandert als je dat vergelijkt met de situatie bij Ajax. De omstandigheden zijn misschien anders, maar de invloed van CEO Edwin van der Sar, die als speler lang bij United actief was, laat zien dat ook Ajax op commercieel vlak stevig aan de weg aan het timmeren is. Dat is echter niet het commerciële aspect dat bedoeld wordt. Als de clubleiding een wereldster aantrekt, zal Ten Hag deze moeten inpassen in zijn team – of hij dat nu wil of niet. Dat werd al meer dan ééns als een nekschot omschreven, terwijl dat aan de andere kant ook precies de kracht van Ten Hag is. Bij Ajax deed hij immers niet anders. 

Of een clubleiding van een Europese topclub nu een speler in je selectie zet of dat een Europese topclub een sterspeler weghaalt bij je club. Het gevolg is hetzelfde: er moet een nieuw team gebouwd worden op een strijdplan dat afgestemd is op de kwaliteiten van de nieuwe dragende spelers. Bij Ajax zag je dat bijvoorbeeld na het vertrek van Hakim Ziyech naar Chelsea. In plaats van een hangende rechtsbuiten koos Ajax destijds voor een explosieve, naar binnen trekkende vleugelspeler. Dat daardoor de rest van het team óók anders ging voetballen, zijn vaak onzichtbare veranderingen, maar deze details zijn wel belangrijke succesfactoren van een ploeg op de lange termijn. Aangezien United financieel meer mogelijkheden heeft dan Ajax, PSV en Feyenoord bij elkaar, zal Ten Hag in Engeland langer de beschikking hebben over zijn spelers dan in Amsterdam. 

Belangrijkste test

De belangrijkste test van Ten Hag wacht echter niet in het voetbaltechnische aspect, maar in het personele gedeelte. Nóg meer dan bij Ajax is de selectie van Manchester United een verzameling van ego’s die overal ter wereld aan de slag kunnen. Dat kan tot een onrust leiden die zich op dit moment ook in de kleedkamer van Ajax zou kunnen afspelen. De Amsterdammers zitten in de beslissende fase van het seizoen, hebben na een uitstekende uitgangspositie van een aantal weken geleden alleen de landstitel nog over als tastbare prijs en de ploeg gaat de laatste fase van de competitie in terwijl de sleutelspelers van de ploeg met hun hoofd óók ergens anders zijn. 

Je zag het al aan Ten Hag de afgelopen weken. De irritatie als er een vraag kwam over Manchester United. De zelfkritiekloze uitspraken zoals na de verloren bekerfinale tegen PSV. Ajax was de afgelopen weken, ondanks de woorden van Ten Hag over zijn focus op de Amsterdammers, niet de grootste prioriteit van Ten Hag, maar ook niet van Ryan Gravenberch, Noussair Mazraoui en André Onana. Dat zijn vier van de twaalf ‘basisspelers’ die je als club nodig hebt om wedstrijden te winnen. Eén derde van de ploeg is met zijn hoofd bij een andere club en dat terwijl dit seizoen voor de dragende, ervaren krachten van de Amsterdammers nu al een paar weken te lang duurt én Ajax haar belangrijkste aanvallende dreiging (Antony, red.) mist door een blessure. 

De aankondiging van de United-transfer van Ten Hag kwam dan (toevallig?) ook op het perfecte moment. Daar hoeft het nu niet meer over te gaan voor de Ajax-trainer, maar dat betekent natuurlijk niet dat hij met de handen in zijn nek achterover kan gaan hangen. In tegendeel zelfs: zijn United-job is al begonnen. De komende weken worden de belangrijkste test voor Ten Hag. Als je een Ajax op retour niet kunt behouden voor een ondergang, dan wordt één van de grootste clubs ter wereld terug naar de top leiden helemaal een lastig verhaal. Sterker nog: dan zijn de microfoons op een gegeven moment niet onder je neus weg te slaan. 

TIP: Pak 12,5x je inleg als Ajax van NEC verliest! Vergeet ook je welkomstbonus van €250 niet!