Ajax-drama kost dubbele miljoenen

Ajax heeft het goed voor elkaar in de Eredivisie. De Amsterdammers worden al jaren gemakkelijk kampioen, staan er financieel goed voor, maar lang niet alles is rozengeur en maneschijn in het Amsterdamse. Op contractueel vlak gaat er nog al eens wat mis bij Ajax, dit keer met dubbele miljoenenkosten. De Amsterdamse arrogantie die Ajax toeschrijft op het veld, heerst op dit moment vooral in de bestuurskamer van de Johan Cruijff ArenA. 

Ajax mag zichzelf al jaren de beste club van Nederland noemen. De recordkampioen van Nederland maakte de afgelopen jaren de dienst uit in de Eredivisie. Onder leiding van Edwin van der Sar (algemeen directeur), Marc Overmars (directeur spelerszaken) en hoofdtrainer Erik ten Hag werd het verschil tussen Ajax en de rest van de Europese (sub)top verkleint. 

Ajax

De progressie die de Amsterdammers de afgelopen vier jaar hebben gemaakt, is bewonderingswaardig en verradend op hetzelfde moment. Dat de Amsterdammers na de basisprincipes van de Fluwelen Revolutie – voetballers op hoge functies binnen een club, nadruk op jonge spelers aantrekken, doorstroming vanuit de jeugd stimuleren – de afgelopen jaren combineren met de wetten van het internationale voetbal (scouten in Zuid-Amerika, grotere investeringen, ervaren spelers binnenhalen). Daardoor doet Ajax weer mee in Europa, maar krijgt het de afgelopen jaren ook al meerdere keren de rekening gepresenteerd. 

Vorig seizoen was het de contractsituatie van Brian Brobbey, dit seizoen vertolken André Onana en Noussair Mazraoui die dubieuze hoofdrol. Hoewel het bij de Marokkaanse rechtsback, die net als Brobbey Mino Raiola als zaakwaarnemer heeft, nog niet zeker is dat hij ook daadwerkelijk vertrekt, liegt de interesse er niet om. Dat kan je echter niet zeggen voor de situatie rondom doelman Onana. De Kameroense doelman is sinds de bekendmaking van zijn dopingschorsing het lijdend voorwerp in zijn persoonlijke soap.

Wat opvalt aan de omstandigheden bij Onana, en ook bij Brobbey en mogelijk Mazraoui, is de bijrol die Ajax speelt. Op een of andere manier lukt het de Amsterdammers niet om vroegtijdig ervoor te zorgen dat belangrijke spelers een nieuw contract tekenen. Mazraoui is al maanden in onderhandeling, de soap met Onana duurt al meer dan een jaar en we herinneren allemaal de lange aanloop naar het vertrek van Brobbey (naar RB Leipzig, red.) nog wel. Dan kun je niet meer spreken van incidenten. Dan moet je praten over een patroon. 

Alleen de beste van Nederland 

Ajax heeft haar Europese ambities nooit onder stoelen of banken gestoken: er moet aansluiting met de Europese top gevonden worden. Het gat tussen Ajax en Europa’s Elite is de afgelopen jaren al flink geslonken. Die ambities hebben echter ook een belangrijke bijwerking: de club lijkt daardoor te vergeten dat niet alleen het gras in de Europese topcompetities groener lijkt. Het geld dat daar te verdienen is, is dat zeker. Dat is niet nieuw voor de club, daar dealt het al tientallen jaren mee, maar de weg richting de Europese top betekent allerminst dat je Europese top bent.
De keuzes van de Amsterdammers laten zien dat ze zich wel zo’n Europese Eliteploeg wanen. 

De situaties rondom de contracten van Brobbey, Mazraoui en in mindere mate Onana laten dat zien. Ajax lijkt er in sommige gevallen vanuit te gaan dat zij de beste optie zijn, terwijl dat in feite helemaal nooit kán zijn. Ajax kán niet tegen grootste clubs in topcompetities op, simpelweg omdat het in de Nederlandse competitie speelt. Dan kun je een speler geen structureel topvoetbal spelen; daarvoor moest je in het verleden, in het heden en ook in de toekomst voor naar het buitenland. 

Daardoor blijft Ajax altijd de beste van Nederland en zal het, helemaal wanneer er op deze manier spelerscontracten blijven aflopen, door eigen handelen één stap achterlopen op de clubs uit de Europese topcompetities. Inderdaad: over het algemeen de clubs waar spelers van Ajax (transfervrij) naar overstappen om zich te testen in een zwaardere competitie. Dat is een patroon dat al tientallen jaren in de transfermarkt heerst, en een patroon dat ook de komende tientallen jaren door zal blijven gaan, met als belangrijkste gevolg voor Ajax: meer spelers die (transfervrij) vertrekken naar grotere clubs in grotere competities waardoor de Amsterdammers weer een stap verder verwijderd zijn van Euorpa’s Elite. 

Miljoenenkosten

Een oplossing kan zijn dat Ajax zich nog harder gaat opstellen tijdens contractonderhandelingen. Op het moment dat een speler een contract heeft tot 2022 en hij heeft in 2021 zijn contract nog niet verlengd, is de emotionele keuze om het op een later moment nog een keer te proberen, zodat je alsnog kunt kijken of er een mogelijkheid is op een langere samenwerking. De rationele keuze is dan er alles aan doen om de speler (lees: de investering) rendabel te maken voor de club (lees: bedrijf). Anders kom je in de situatie terecht waarin Ajax nu zit. 

Voor spelers als Brobbey, Mazraoui en Onana betalen clubs in de Europese topcompetities tientallen miljoenen euro’s. Geld dat Ajax nu misloopt. Sterker nog: bedragen die Ajax nu moet investeren om ervoor te zorgen dat de kwaliteit in de selectie gewaarborgd blijft. Dat de Amsterdammers (nog) geen nieuwe keeper aantrokken omdat Onana nog steeds onder contract staat in Amsterdam – terwijl hij niet kan spelen én het liefst niet gebruikt wordt door de Ajax-leiding – zegt meer over de houding van Ajax dan van Onana.
Ajax toucheert nu een lage transfersom voor de doelman uit Kameroen, of hij vertrekt transfervrij, terwijl er een doelman voor terug moet komen die tussen de tien miljoen euro (naar verluidt vraagprijs Jasper Cillessen, red.) en de twintig miljoen euro (naar verluidt vraagprijs voor Altay Bayindir, red.) kost. Omdat Brobbey zijn contract afliep en de Amsterdammers geen duidelijkheid konden scheppen over de toekomst van de 19-jarige droomspits van Ajax, trok het een recordbedrag uit de portemonnee om Sébastien Haller terug naar de Eredivisie te halen. En ja: ook bij het mogelijke vertrek van Mazraoui mag het Johan Cruijff op zijn blote knieën bedanken dat de jeugdopleiding nu spelers als Devyne Rensch ‘produceert’. Ten minste, als Ajax die onderhandelingen niet ingaat met de Amsterdamse bluf die eigenlijk alleen op het veld thuishoort.