Ajax loopt droomtransfer mis

Ajax strijdt nog op drie vlakken mee om de prijzen. Niet alleen op het veld wordt er gestreden. Ook in de bestuurskamer wordt Ajax tot keuzes gedwongen die het liever niet maakte. De club schikte voor miljoenen met de familie van Abdelhak Nouri, Marc Overmars was de lul omdat hij zijn dickpickverzameling naar vrouwelijke collega´s stuurde en in navolging van Brian Brobbey en Noussair Mazraoui dreigt ook Ryan Gravenberch zijn in 2023 aflopende contract niet te gaan verlengen.

De transfer van Ryan Gravenberch stond eigenlijk al vast toen de middenvelder op z´n zestiende debuteerde in de hoofdmacht van de Amsterdammers. De inmiddels negentienjarige Nederlander werkte zich snel in het eerste elftal van Erik ten Hag, speelde op zijn achttiende al in de basis in de Champions League-duels met onder andere Atalanta Bergamo en Liverpool en verloor die stek eigenlijk pas op het moment dat het toptalent door een corona-besmetting een aantal wedstrijden moest missen. Maar dat Gravenberch in de problemen zou komen op het Ajax-middenveld, waar er met spelers zoals Davy Klaassen altijd een goed alternatief voor handen is, stond al een tijdje vast. Dat komt niet alleen omdat de tienvoudig international van Oranje, net zoals elk (top)talent, na zijn grote doorbraak met een vormdip te maken krijgt.

Ajax en Ryan Gravenberch

Bij Gravenberch komt deze voor de speler op een verkeerd moment. Voor de club is dat wellicht nóg vervelender. De negentienjarige middenvelder maakte voor de Champions League-wedstrijd tegen Benfica zijn rentree in de Ajax-basis, maar werd in de tweede helft weer van het veld gehaald door Ten Hag. Dat kan te maken hebben met het ontbreken van wedstrijdritme. Maar de manier waarop Ajax speelde zónder het negentienjarige toptalent in de basis speelde, zal ongetwijfeld ook stof tot nadenken geven bij Ten Hag, die sinds het wegvallen van Gravenberch steeds meer speelt met de bezetting én de samenstelling van zijn centrale middenveld. Daardoor worden er ook andere dingen gevraagd van Gravenberch en daarvoor moet de jongeling iets doen wat hij in zijn hele carrière nog niet heeft hoeven doen: voetballen met je hoofd in plaats van leunen op dat immense voetbaltalent.

Wanneer Gravenberch als centrale middenvelder opgesteld staat en Alvarez staat op zes, dan verandert ook de rol van Gravenberch in het veld. We kennen de jonge Ajacied als een speler die zich, net als Frenkie de Jong deed, graag laat uitzakken en zich aanspeelbaar maakt voor de centrale verdedigers, over het algemeen de eerste schakel in de Ajax-opbouw. Als centrale middenvelder in een 4-3-3 met de punt naar achteren, de variant waar Ten Hag vaker op terugvalt de afgelopen tijd, is dat echter uit den boze. Als de centrale middenvelder op dat moment te ver inzakt, zorgt dat ervoor dat de tegenstander zich gemakkelijk tussen de linies kan positioneren en Ajax onder druk kan zetten.

Daardoor heeft Gravenberch een aantal stappen te maken. Je kunt die vergelijken met de ontwikkeling die zijn voormalig teamgenoot De Jong op dit moment doormaakt bij FC Barcelona. De oud-Ajacied werd voor een megebedag van 86 miljoen euro overgenomen, maar staat door de aanwezigheid van Sergio Busquets niet op zijn favoriete positie. Onder Xavi Hérnandez, maar ook onder Ronald Koeman en diens opvolgers, werd de Nederlandse middenvelder niet boven de 33-jarige aanvoerder van de Spaanse ploeg gekozen. Logisch. Helemaal wanneer je bedenkt dat Busquets op zijn positie al jaren een klasse apart is, en dat komt vooral doordat de ervaren Spanjaard in elke situatie de juiste keuze kan maken. Iets wat ‘op zes’ belangrijk is omdat je vanuit die positie geen balverlies kunt lijden, maar vanaf ‘acht’ zal je die keuzes anders moeten maken: er is immers geen ruimte om de bal aan te nemen, open te draaien en een individuele actie in te zetten, maar De Jong en Gravenberch worden nu gedwongen om hun keuze al te maken vóórdat zij de bal aangespeeld krijgen.

Davy Klaassen

In dat gedeelte van het spel zijn andere type voetballers veel beter dan Gravenberch. Het voordeel van een groot talent zijn is dat je met twee vingers in je neus de jeugdopleiding doorloopt, als één van eerste in het team zeker bent van een nieuw Ajax-jaar en dat je na je doorbraak in het eerste elftal waarschijnlijk binnen een paar jaar ‘binnen’ bent omdat je een mooie transfer naar een buitenlandse club maakt. Het nadeel daarvan is dat je als groot talent pas écht uitgedaagd wordt op het moment dat je je vertrouwde omgeving verlaat. Spelers als Frenkie de Jong, Matthijs de Ligt, Hakim Ziyech, Donny van de Beek (allen Ajax) en Steven Bergwijn (PSV) maakten als bovengemiddelde talenten allemaal de overstap van de Nederlandse naar de Europese top, maar hadden elk hun eigen problemen in de eerste jaren aan de mondiale voetbaltop.

Op het eerste gezicht is het daarom ook vrij opmerkelijk dat een veel minder getalenteerde speler zoals Davy Klaassen de concurrentiestrijd van Gravenberch lijkt te winnen. De 29-jarige middenvelder uit Hilversum keerde na avonturen bij Everton en Werder Bremen vorig seizoen terug in de Johan Cruijff ArenA. Vooral in de eerste periode na zijn terugkeer maakte de blonde middenvelder veel indruk als centrale middenvelder en later ook als aanvallende middenvelder. Vooral de manier waarop Klaassen zich positioneert – het feit dat de middenvelder altijd ‘op zijn voorvoeten beweegt’ en daardoor met één of twee stappen in de vrije ruimte kan komen – zorgt ervoor dat Ajax met Klaassen wél een speler heeft die zich in de drukte vrij kan maken én ervoor kan zorgen dat de bal in één keer (of in ieder geval zo snel mogelijk) weer doorgespeeld wordt naar de volgende teamgenoot.

Wanneer Gravenberch in diezelfde situatie een bal aangespeeld krijgt, zal het supertalent deze eerst aannemen, dan een beetje gaan drijven met de bal om hem vervolgens weer breed of terug te leggen voor het vervolg van de opbouw. Daardoor betrekt Ajax de middenvelder wel in het spel, maar is de kans op een succesvolle doorstroom met een minder getalenteerde speler groter dan wanneer je een supertalent als Gravenberch daar hebt staan. Klaassen wéét immers dat hij niet de meest getalenteerde voetballer is, maar heeft het vooral door zijn spel zonder bal (één van de redenen dat Klaassen ‘Mister 1-0’ is), zijn werklust en loopvermogen een belangrijke rol op het Ajax-middenveld. De nummer acht is er niet één van de wonderschone acties, zoals Christian Eriksen in een verder verleden op de mat legde. De nummer ‘acht’ van Ajax is een doorgeefluik naar de grote sterren in de voorhoede.

Droomtransfer

Misschien is Gravenberch simpelweg te goed om zo’n rol in te kunnen vullen. Aan de andere kant kan de jongeling bij Ajax zijn spel nog wel dermate verbeteren dat de aanpassingsperiode bij een grotere club korter is. Dat de negentienjarige middenvelder bij Ajax tegen dezelfde problemen aanloopt waar Frenkie de Jong pas bij FC Barcelona mee te maken kreeg (minder ruimte om acties te maken, dus andere manieren verzinnen om spel te kunnen maken) is misschien wel het grootste voordeel dat de Nederlander kan hebben.

Niet alleen op De Jong, maar ook op die andere middenvelders die van Ajax de overstap maakte naar de Europese top – en die vaak te groot bleek om in één keer te zetten. Voor De Jong geldt dat in mindere mate omdat de Nederlander eigenlijk altijd speelt bij Barça. Ziyech is ruim één jaar na zijn transfer pas écht los aan het komen bij Chelsea en Van de Beek maakt pas in het shirt van Everton weer een beetje de indruk dat er nog steeds een oud-Ajacied in hem schuilt. Voor Gravenberch zou zo’n tussenstap eigenlijk ideaal zijn, maar je moet wel héél sterk in je schoenen staan wil je clubs als Bayern München, FC Barcelona en Juventus afwijzen om voor een kleinere club in een topcompetitie te gaan spelen. Dan kan Gravenberch beter bij Ajax blijven. Helemaal met oog op het aanstaande WK in Qatar. Met oog op dat toernooi zal Gravenberch tot aan de winter van 2022 bij de club willen spelen waar hij de meeste minuten kan maken. Dat is Ajax en dat zal Ajax ook blijven.

De contractsituatie dwingt echter tot een andere keuze: aan het einde van dit seizoen vertrekken voor een miljoen of dertig of als club een ontsnappingsclausule accepteren van eenzelfde bedrag. Daardoor is Ajax gegarandeerd van miljoenen voor een jeugdspeler, maar loopt het een potentiële evenaring van het transferrecord van De Jong (86 miljoen euro, red.) mis. Want helemaal als Gravenberch zich zonder bal, anticiperen en handelingssnelheid ontwikkelt en daardoor zijn dribbels niet altijd meer nodig heeft om beslissend te zijn, is zo’n complete speler op zo’n jonge leeftijd veel meer waar dan de gelimiteerde transfersom in zijn contract. Als dat de harde eis is, dan is verkopen in de zomer de beste optie. Zo hou je nog de controle over een doorverkooppercentage bij een nieuwe transfer van Gravenberch. Dat lijkt, hoe treurig het ook is, ook de enige manier om écht de slag te slaan uit de droomtransfer van de 19-jarige middenvelder.

Ajax wint Champions Leauge? Jij wint 15x je inzet!