Ajax-lot van filosoof Farioli ligt in handen van Kroes

Francesco Farioli zal zich tijdens het Europees kampioenschap klaarmaken voor zijn eerste grote klus bij een topclub in Europa. Bij Ajax moet hij het voor elkaar zien te krijgen om de vereniging uit het slop te trekken. De hoofdtrainer is met zijn tactische kennis en voetbalfilosofie de perfecte man voor Ajax, alleen is het de vraag of hij op het juiste moment bij de club binnenkomt. Zonder Alex Kroes zakt ook hij namelijk door het ijs heen.

Analyse: Farioli interessante trainer Ajax

Nadat Johan Cruijff pakweg veertien jaar geleden in de Johan Cruijff ArenA de Fluwelen Revolutie startte, was de lijn voortaan duidelijk: hij wilde weer mensen aan het roer hebben uit de voetballerij, met het zogenoemde Ajax-DNA. De komst van Farioli staat gedeeltelijk haaks op die filosofie. Als er namelijk een persoon is die van buitenaf komt en zijn kennis niet baseert op eigen ervaringen in de voetballerij, dan is het de Italiaan wel. Sterker nog: Farioli heeft in het verleden vast wel eens een balletje getrapt op een voetbalveld, maar in de profwereld had hij nooit iets te zoeken.

Aan de universiteit van Florence studeerde hij Filosofie en bleek hij een uitmuntende student te zijn. Farioli behaalde maar liefst 105 van de 110 punten voor zijn scriptie, waarmee hij bijna een prefecte score had. Hij verdiepte zich daarbij in de voetballerij en richtte zich in het bijzonder op keepers. Na zijn studie publiceerde hij regelmatig over de voetbalwereld en in zijn teksten was duidelijk te merken dat hij een groot aanhanger was (en is) van een moderne werkwijze en tactiek. Dat klinkt abstract, maar het knappe van deze oefenmeester is dat hij het snel naar de praktijk weet over te brengen.

Het moge geen verrassing heten dat Louis van Gaal (adviseur van de raad van commissarissen) achter het besluit stond om hem te halen, want Farioli lijkt veel op hem. Ook de Zuid-Europeaan stelt namelijk dat de groep altijd boven het individu gaat. De trainer vindt het essentieel dat alle spelers zich aan de tactische disciplines houdt en dat men gezamenlijk aanvalt én verdedigt. Geen ‘geschipper’ dus met bepalende spelers die niet hoeven mee te verdedigen of andere vrijheden krijgen. Het maakt het teamgevoel helder, al zorgt het lang niet altijd voor sensationeel spel.

Geen vaste posities en hoog druk op tegenstander

In balbezit kan het spel van Farioli behoorlijk getelefoneerd zijn. Bij OGC Nice (zijn oude club) speelde de doelverdediger vrijwel altijd een van de centrale verdedigers in. Vervolgens ging het op zoek naar een middenvelder of een van de backs. De Fransen konden tegen goede opponenten zo ruimte creëren en tot kansen komen, maar tegen kleinere clubs resulteerde het in problemen. Zij bleven op hun eigen speelhelft staan en hielden de ruimten klein, waardoor Nice maar moeizaam tot scoren kwam. De supporters waren kortom lang niet altijd blij met het vertoonde voetbal.

Het interessante is dat Farioli zeer flexibel probeert om te gaan met zijn tactiek. Op papier speelt hij in een 4-3-3-formatie en dit is ook het systeem waarmee hij met zijn spelers druk zet op de tegenstander. Hij verwacht van het gehele team dat ze durven door te dekken. Wanneer de opponent er alsnog in slaagt om daar doorheen te spelen, dan schakelt zijn team razendsnel om in een 5-4-1-systeem. De controlerende middenvelder komt op dat moment tussen de centrale verdedigers in te spelen en de buitenspelers keren terug naar het middenveld, waarmee het speelveld kleiner wordt.

Deze twee tactische disciplines zal de oefenmeester er ook bij Ajax in willen slijpen. “Tegenwoordig moet je er bovenop zitten als het gaat om details in voetbal. Het wordt alleen maar meer”, vertelde Farioli onlangs op de officiële website van Ajax. “In Turkije en in Frankrijk sliep ik op de club als mijn familie er niet was. Ik wil geen tijd verspillen. Ik vind het fijn om te wakker worden, koffie te drinken en dan gelijk aan de slag gaan. En ook als de dag wat langer duurde kon ik in de nacht nog aan de slag gaan. Het is dus zeker nodig om een bed klaar te zetten.”

Spelersmateriaal cruciaal voor spelsysteem

Farioli is dan geen hoofdtrainer die je zomaar bij een club als Ajax zou verwachten, tóch is hij zeer interessant in de huidige tijd. In het verleden toonde Erik ten Hag in Amsterdam al aan hoe handig het kan zijn om als trainer tactisch flexibel te zijn. Er zijn daarom veel elementen die de kans van slagen groot maken, maar daarvoor heeft hij wél de hulp van technisch directeur Kroes nodig. Het is namelijk niet zo dat John van ’t Schip de afgelopen maanden niet heeft geprobeerd om een aanvallende manier van spelen in de ploeg te slijpen: de selectie was (en is) simpelweg niet goed genoeg.

Wanneer Farioli met deze spelersgroep het spel wil spelen dat hij in Frankrijk op de mat legde, dan is hij ten dode opgeschreven. Zo liet afgelopen voetbaljaar zien dat de huidige centrale verdedigers niet in staat zijn om in de opbouw de juiste keuzes te maken. Zeker een verticale pass richting een van de centrale middenvelders is dodelijk, bewees het uitduel met Feyenoord wel. Ook zijn de meeste huidige middenvelders niet in staat om met een man in de rug open te draaien, waardoor het risico op balverlies alleen maar groter wordt.

Bovendien kan het hoog drukken zetten op de tegenstander alleen als de achterste linie met ruimte in hun rug kan spelen, en die kwaliteiten lopen er niet of nauwelijks rond in Amsterdam. Ajax móét kortom deze zomer spelers naar de club halen om Farioli de middelen te bieden om te slagen, anders zal ook hij elk weekend moeten overleven met zijn materiaal. Aangezien Kroes nauwelijks geld te besteden heeft, moet Ajax creatief zijn en met verrassingen komen. Ondertussen zal Farioli zich dag en nacht opsluiten op De Toekomst, want zo’n grote kans als die hij nu krijgt, had hij ongetwijfeld niet zo snel verwacht.