Ajax-soap lang niet ten einde

De doelmannen van Ajax liggen onder vuur. De Amsterdammers probeerden de afgelopen weken tevergeefs de onderhandelingen met André Onana nieuw leven in te blazen, Maarten Stekelenburg ligt het hele seizoen in de lappenmand en Remko Pasveer moet wennen aan het nieuwe niveau. Waar ligt de oplossing voor de Amsterdammers? 

Ajax legde Remko Pasveer een paar maanden geleden als tweede of derde doelman vast. De ervaren keeper kwam over van Vitesse, waar hij niet alleen uitblonk in het doelverdedigen maar ook meevoetballend zijn mannetje stond. Het leek daarom een mooie beloning voor Pasveer, die in het verleden wel bij PSV tot één Champions League-wedstrijd kwam. Dat de ervaren doelman bij de seizoenopening tegen PSV (Johan Cruijff Schaal, red.) tussen de palen stond, zal in de laatste plaats voor Pasveer een verrassing zijn. Dat geldt al helemaal voor alle basisplaatsen die daarna volgden. 

Ajax en doelmannen

Doelmannen hebben binnen het voetbal altijd een aparte status. De keeper wordt eigenlijk een beetje gezien als het ondergeschoven kindje van een elftal, maar is in het moderne voetbal in meer dan één opzicht een belangrijke schakel in het positiespel van een club. Louis van Gaal gaf het al aan voor af gaand de wedstrijd van het Nederlands elftal tegen Litouwen. De bondcoach wil dat zijn doelman op het moment dat zijn aanvallers in balbezit zijn, verder voor zijn doel speelt zodat hij een diepgaande bal kan veroveren en een counter tegen kan houden. 

Bij Ajax vraagt de club echter nog meer van een doelman. Jaren geleden was Manuel Neuer van FC Bayern München misschien de eerste meevoetballende doelman die we zagen in Europa. De Duitse doelman speelde ver voor zijn doel en werd in de tijd van Josep Guardiola bij Bayern ook actief gebruikt in de opbouw. De Spaanse coach claimde dat Neuer ‘ook als middenvelder het profvoetbal had gehaad’, iets wat hem bij uitstek een geschikte kandidaat maakt voor meevoetballende doelman.

In het geval van Bayern, en ook van Ajax, komen er nog twee andere belangrijke aspecten kijken: als doelman van Ajax moet je goed kunnen anticiperen op hoge ballen – en ook met grote zelfverzekerdheid naar die ballen vliegen om ze voor de kopgrage hoofden van de tegenstander wil wegplukken. Daarnaast is het belangrijk dat een Ajax-doelman uitstekend om weet te gaan in één tegen één situaties: aangezien de Amsterdammers extreem aanvallend spelen en de kans daardoor groot is dat er een snelle tegenaanval komt, moet de doelman zijn mannetje staan op het moment dat de aanvaller een vrije doorweg heeft naar het doel. 

Remko Pasveer

Als je de bovenstaande kwaliteiten langs ziet komen, dan tikt Pasveer een hoop vakjes af. Desalniettemin is het zichtbaar dat de Pasveer van Vitesse (nog) niet bij Ajax op doel staat. Dat lijkt te komen door de aanpassingssituatie van Pasveer, die voor het eerst sinds lange tijd weer op doel staat bij een Nederlandse topclub. Dat neemt een ander soort doelmannenwerk met zich mee, ervaart Pasveer nu ook. 

En nee, dat is geen uniek proces. Sterker nog: het is normaal dat een doelman die overstapt van een kleinere club naar een topclub moet wennen aan de nieuwe spelsituatie. Jaren geleden maakte Jeroen Zoet na twee jaar RKC Waalwijk de overstap naar eerste doelman van PSV. Waar Zoet in Waalwijk wekelijks uitblonk met meerdere reddingen, was hij in zijn beginperiode bij PSV een bron van defensieve onrust. 

Dat kwam vooral omdat Zoet in een heel nieuwe situatie kwam: in plaats van negentig minuten volle bak doelmannen bij RKC, moest hij bij PSV slechts een paar keer per wedstrijd ingrijpen. Daardoor verandert je hele focus als doelman: in plaats van negentig minuten in opperste concentratie, sta je nu het grootste gedeelte van de wedstrijd jezelf warm te houden met rek- en strek-oefeningen, grassprietjes tellen en de defensie neerzetten. 

André Onana

Het is daardoor vooral logisch dat Pasveer de eerste weken van zijn Ajax-periode een wisselvallige indruk achterlaat. Aangezien er belangrijke Champions Leauge-wedstrijden op het programma staan, een dubbele confrontatie met Borussia Dortmund die ervoor kunnen zorgen dat Ajax overwintert in het Miljardenbal, kunnen de Amsterdammers zich doelmandwalingen niet gebruiken. Het is dan vooral de vraag: gaat Ajax-trainer Erik ten Hag erdoor drukken dat hij André Onana vanaf november ‘gewoon’ kan gebruiken als doelman van de Amsterdammers. 

Het lijkt erop dat Onana deze winter vertrekt bij Ajax, en anders sowieso aankomende zomer. De doelman wees onlangs opnieuw een contractverlenging bij Ajax af en lijkt op weg naar Italiaans landskampioen Internazionale. Ajax toucheert waarschijnlijk een kleine transfersom bij een winterse transfer, maar genoeg om een vervanger van te halen, zal het niet zijn. Dat neemt echter niet weg dat de Amsterdammers in november en december gebruik kunnen maken van de diensten van de doelman, die ogenschijnlijk hard nodig zijn in de Johan Cruijff ArenA. 

De verlossende januari-maand

Pas in januari kan er een definitieve oplossing gevonden worden voor dit probleem. En dan is Ajax ook nog afhankelijk van de keuze die Onana maakt. Wanneer de Kameroense doelman besluit zijn contract bij Ajax uit te dienen, is de kans groot dat de drievoudig Afrikaans Doelman van het Jaar de rest van het seizoen op het doel staat. Vertrekt de doelman, dan pas komen andere namen in beeld. 

Op dit moment worden vooral Fenerbahçe-doelman Iltay Bayindir en Valencia-keeper Jasper Cillessen aan Ajax gelinkt. Twee doelmannen met verschillende profielen: Bayindir is een opkomend keeperstalent, terwijl Cillessen in de traditioneel beste jaren van een doelman zit. Daar zal dus ook de grootste overweging van het Ajax-bestuur zitten, mocht Onana vertrekken en één van deze twee doelmannen wordt naar Amsterdam gehaald. 

Met Cillessen op doel weet Ajax dat het de komende jaren voorzien is van een betrouwbare doelman die zijn terugkeer in Amsterdam waarschijnlijk ziet als het laatste hoofdstuk van zijn loopbaan. Bayindir is met zijn 23 lentes nog groen als doelman en zal Ajax, net als Onana bij zijn transfervrije overstap vanuit het tweede elftal van FC Barcelona, als een tussenstap zien, waardoor je mogelijk weer in dezelfde contractsituatie terecht komt als met Onana.