Ajax staat voor nieuwe recordtransfer

Ajax kon afgelopen Eredivisie-weekend uitlopen op titelconcurrenten PSV en Feyenoord. De Eindhovenaren werden verrassend met 3-0 verslagen door Cambuur Leeuwarden, Feyenoord kwam niet langs NEC en ook Ajax kreeg het niet voor elkaar om een ‘drie punten wedstrijd’ winnend af te sluiten: Go Ahead Eagles wist knap stand te houden in de Johan Cruijff ArenA. 

Het vertrek van Antony bij Ajax laat zich in de wedstrijden tegen Go Ahead Eagles misschien nog wel het meeste voelen. Waar de Braziliaan tegen de tegenstanders die zich (ver) terug lieten zakken op eigen helft met één individuele actie het veld kon open breken en kon profiteren van de ruimte, zit het spel van de Amsterdammers nu ‘op slot’. Alfred Schreuder heeft zo veel opties dat het bijna moeilijk wordt om te kiezen, maar de keuzes die de trainer onder andere tegen Go Ahead Eagles maakte, zorgen tot nu toe nog niet voor de ommekeer in de negatieve reeks van de club. Na Liverpool en AZ werd er tegen Go Ahead Eagles voor de derde wedstrijd op rij immers niet gewonnen. Van druk of crisis wilde trainer Schreuder nog niet weten, maar de kans dat het binnenskamers gaat donderen de komende week, is wel vrij groot. 

Ajax

Ajax zit als voetbalorganisatie verstrikt tussen twee werelden. Dat is bij Schreuder vooral te zien aan de keuzes die hij maakt voor het rouleren van zijn spelers. De trainer had tegen Go Ahead een basisplaats voor Florian Grillitsch, die dit seizoen transfervrij overkwam van Schreuders oude werkgever Hoffenheim, en koos daarnaast met Kenneth Taylor voor een andere voetballende centrale middenvelder. Dat was gezien de wedstrijd de meest logische keuze, zij het niet dat Edson Álvarez vrijwel alles speelt bij Ajax en Mexico en daardoor rust kreeg. Daardoor kwam er weer een ander probleem aan het licht voor de Amsterdammers, dat óók wanneer Steven Berghuis in het elftal kwam nog aan de oppervlakte kwam. 

Kaka, de voormalig aanvallende middenvelder van AC Milan, Real Madrid en het Braziliaanse elftal, zei onlangs in een interview dat de invulling van de aanvallende middenvelder veranderd is in het moderne voetbal. Waar Kaka zich nog als een volleert kapitein over de ruimtes in de groene zee – de beste man las zeevaartboeken tijdens zijn spelerscarrière – kon varen, zijn de linies tegenwoordig tegen elkaar aan gedrukt om zo min mogelijk ruimte in het centrum weg te geven – dat blijft immers de snelste weg naar het doel. Go Ahead Eagles deed dat echter niet in een standaard 4-3-3-formatie, zoals we dat kennen van Nederlandse ploegen. Het meest gebruikte alternatief (5-3-2) werd ook niet van stal gehaald door trainer René Hake (Go Ahead), die koos voor een platte 4-4-2 formatie. 

De platte 4-4-2 blijkt al jaren hét recept om Ajax te ontregelen. Dat was in de vier jaar dat Erik ten Hag de lijnen uitzette bij Ajax en aangezien Schreuder voortborduurt op die ingezette lijn, is daar op dit moment niets aan veranderd. Het 4-4-2-systeem heeft een beetje een slechte naam gekregen door het Engelse kick-and-rush-voetbal en de manier waarop Roger Schmidt zijn spelers als kamikazepiloten over het veld liet vliegen. Het grootste voordeel van dit systeem tégen Ajax, zijn de twee spitsen: deze kunnen allebei een passlijn naar de motor van de Ajax-aanval (centrale middenvelders, red) afschermen, de centrale verdediger onder druk zetten en het spel daarmee dwingen naar de zijkanten. 

Daley Blind

Go Ahead Eagles-trainer Hake had waarschijnlijk wel ingeschat dat de Amsterdammers met Brian Brobbey in de spits zouden gaan spelen. De bonkige aanvaller kwam tot twee schoten op doel, maar zijn spel sorteerde niet het gewenste effect. Dat Lorenzo Lucca later werd ingebracht door Schreuder, en daarmee het Ajax-systeem van vorig seizoen in ere hersteld werd met een echte targetman in de punt van de aanval, mocht ook niet baten. Dat de Ajax-trainer na afloop zijn beklag deed in de media over het spel van de Amsterdammers, en vooral het tempo en de concentratie in de laatste fase van de aanval, zijn eigenlijk alleen maar toe te schrijven op de keuzes die Schreuder maakte voor en tijdens de wedstrijd. Maar niet alleen dat: ook de keuzes die Ajax op de transfermarkt heeft gemaakt. 

Het lukt de Amsterdammers al jaren niet om een aanvallende middenvelder te vinden die in dit soort wedstrijden de ploeg bij de hand kan nemen. Vorig seizoen was dat Antony, maar zijn mogelijkheden zijn als flankenspeler vrij beperkt – hij buitenom gaan voor een voorzet of binnendoor voor een pass of schot op doel. Dat Taylor veel werd gezocht in de opbouw en eigenlijk als enige middenvelder zijn man met een individuele actie voorbij kan komen, zorgde niet voor de vloeiende combinaties die het in de voorgaande weken wél opleverde als de doorgebroken jeugdspeler aan de bal is. Dat in dit soort wedstrijden dan Daley Blind, die als linksback eigenlijk als linkermiddenvelder speelt, de meeste passes verstuurt is daar het logische gevolg van. 

Voor Blind zijn de mogelijkheden echter nog beperkter. Vooruit is vrijwel onmogelijk doordat Go Ahead, of welke defensief ingestelde tegenstander dan ook, de linies op elkaar heeft gestapeld en centraal aanvallende pionnen (spits en aanvallende middenvelder) vaak in de dekking, of zelfs dubbele dekking staan. Dat maakt de meest offensieve optie een crosspass naar de andere kant van het veld, of zoals dan vaak gebeurd: een balletje breed of terug. Wanneer je als trainer dan in het centrum kiest voor drie spelers die allemaal een individuele actie niet op hun kernkwaliteitenlijstje hebben staan (Klaassen, Taylor en Grillitsch) én de buitenspelers (Tadic en Lucas Ocampos) moeten het ook niet van hun explosiviteit hebben, dan vraag je misschien ook wel om de problemen die Ajax tegen Go Ahead kende. 

Recordtransfer

Dat terwijl Schreuder wel het spelersmateriaal heeft die het mogelijk kan maken dat er óók vanuit het centrum een doorbraak geforceerd kan worden. Mohammed Kudus, die met zijn power en explosiviteit vanuit het centrum een doorbraak kan forceren met een individuele actie, kreeg rust en bleef negentig minuten op de bank. Francisco Conceição is een héél andere type speler dan Ocampos, die ook vanaf het centrum uit de voeten kan, of Dusan Tadic. Wanneer het blijkt dat de vleugelspelers niet thuis geven, heb je aan alléén Steven Bergwijn immers niet genoeg. Dat een snelle buitenspeler iets kan forceren, is duidelijk. Het strijdplan van Ajax werd er daarmee niet meer onvoorspelbaar op: zet (drie)dubbele dekking richting het doel en Bergwijn wordt óók gedwongen tot balletjes terug en breed. 

Het grote nadeel voor Ajax is dat, als het een versterking wil halen voor het eerste elftal, meteen tientallen miljoenen moet uitgeven. Hakim Ziyech was de gedroomde opvolger voor Antony, maar kostte veertig miljoen euro. Dat je met zo’n type speler in de as van het veld iemand hebt die de passlijnen richting de sterke spits (Brobbey, red.) open kan zetten, aan de bal met een individuele actie ruimte kan maken en vrijwel vanuit elke positie een zinderende pass kan geven, is dat in theorie wel de schakel die blijft missen bij Ajax – en bij PSV door Xavi Simons wordt ingevuld. Tadic en Ocampos kunnen op die positie spelen, maar op basis van het spelersprofiel is er één Ajacied op dit moment nog meer geschikt: Sontje Hansen. 

Hansen maakte op zeventienjarige leeftijd al zijn eerste speelminuten in Ajax 1. De vleugelspeler, die ook op tien en als spits uit de voeten kan, raakte ernstig geblesseerd en zit nu een beetje in de situatie waarin Brobbey zat. Hansen heeft nog een contract tot 2023, maar de 20-jarige aanvaller moet het voorlopig doen met speeltijd in de Keuken Kampioen Divisie, waar hij in zeven duels twee doelpunten en drie assists achter zijn naam zette. Aangezien het twintigjarige talent al jaren te boek staat als één van de grootste van/voor De Toekomst en Ajax meer dan eens heeft laten zien een kleine, behendige speler in de as te missen, hoeft dat niet alleen voor Hansen een opsteker te zijn. Sterker nog: Hansen kan Ajax een nieuwe recordtransfer uitsparen en, als hij voldoende perspectief ziet voor contractverlenging, nog steeds de nodige miljoenen opleveren.

TIP: Wint Ajax van Napoli? Pak 2.25x je inzet!