Ajax-stunt in de maak

Sébastien Haller is één van de spelers van Ajax die op de nominatie staat om te vertrekken deze zomer. De Ivoriaans international kan zijn sterke seizoen, waar de spits 35 doelpunten maakte, verzilveren met een mooie transfer naar Duitsland of Engeland. Bij een vertrek zullen niet meteen alle fans rouwig zijn om het vertrek van de statische aanvaller, die in veel opzichten dé redding van Ajax is geweest. 

Er staan deze zomer veel veranderingen op de planning bij Ajax. Na het winnen van het landskampioenschap vertrok trainer Erik ten Hag naar Manchester United, gaan Ryan Gravenberch en Noussair Mazraoui naar Bayern München en is er een handvol Ajax-basisspelers dat het sterke seizoen in Eredivisie en Champions League kunnen gebruiken als opstapje naar een nieuwe club, of zelfs de Europese top. Dat de naam van Sébastien Haller op die lijstjes zou staan, was niet per sé te verwachten. Natuurlijk hebben de 35 doelpunten van de spits, met name de tien treffers in de Champions League, ervoor gezorgd dat de schijnwerper op de Ivoriaans international gericht staan. De veelbesproken recordaankoop van Ajax overtuigt lang niet iedereen. Een aankoop van 22,5 miljoen euro voor nóg meer geld doorverkopen, lijkt daarom ook het droomscenario voor de Amsterdammers. 

Sébastien Haller en Ajax

Het moment dat de Amsterdammers hun transferrecord braken om de spits over te nemen van West Ham United, was het moment dat de eerste wenkbrauwen fronsten. Ajax tikte de afgelopen seizoenen wel vaker een bedrag rond de twintig miljoen euro af, maar dat is over het algemeen voor spelers die een stuk jonger zijn dan Haller, en waar de kans op winst bij doorverkoop natuurlijk een stuk hoger ligt. Voor een speler van de leeftijdsklasse en het ‘aankoopkaliber’ van Haller was niet alleen de vraag of er überhaupt nog een grote transfer zou volgen, waardoor het risico van de investering in beginsel nog groter was dan wanneer Ajax een groot bedrag aftikt voor een talent zoals Antony. 

Desalniettemin heeft de komst van Haller Ajax geen windeieren gelegd. De 27-jarige aanvaller maakte tot nu toe 47 doelpunten in 66 wedstrijden, terwijl de aanvaller in die potten ook zestien assists gaf. Daarmee is de spits goed voor 0,95 beslissende acties (doelpunt/assists) per wedstrijd. Met name zijn sterke optredens in de groepsfase van de Champions League afgelopen voetbaljaar, vooral de vierklapper tegen Borussia Dortmund, zorgde ervoor dat Haller op het scorebord én op het veld steeds belangrijker werd dit seizoen. 

Het leven van een Ajax-spits bestaat echter uit meer dan efficiënt met een bal omgaan. Daar ligt ook het grootste verschil tussen de wens van de Ajax-fans en de speelstijl van Haller. De geboren Fransman is groot, sterk en dat gaat vaak gepaard met een minder soepele dribbel en een snelheid die niet aan de top van de competitie komt. Dat Haller in deze aspecten van het spel is verbeterd sinds hij bij Ajax tekende, valt niet te ontkennen. Maar is het goed genoeg om na één sprankelend seizoen ook volgend jaar dezelfde effectiviteit op de mat te leggen? 

‘Ajax-spits’

Leg je Haller langs de ‘Ajax-spits-meetlat’, dan blijven er een weinig vakjes zonder vinkje. Een Ajax-spits heeft niet alleen het doelpunteninstinct van Haller, maar ook de passing en het inzicht van een goede aanvallende middenvelder en het liefst ook een individuele actie zoals buitenspelers dat kunnen. Daardoor is het spits-zijn van Ajax misschien wel het moeilijkste vak in het Nederlandse voetbal, en dat maakt het extra knap wat Haller de afgelopen seizoenen op de mat legt. Vooral in de Champions League zette de spits statistieken neer waar menig aanvaller een puntje aan kan zuigen: met een gemiddelde van 1,5 doelpunt per wedstrijd (3,2 schoten) stond Haller in het Miljardenbal van afgelopen jaar in 47% van zijn kansen op de juiste plek om te scoren. In de Eredivisie, waar een stuk minder ruimte ligt dan in de Champions League, zorgde dat voor meer schoten per negentig minuten (3,5), minder doelpunten (0,7) en dus ook een lagere percentage doelpunten uit schoten. (20%). 

Over de doelpunten van Haller hoor je de criticasters ook niet. Die geluiden beginnen meestal op het moment dat Haller buiten de zestien de bal aangespeeld krijgt. Op dat moment heeft de aanvaller in de basis twee keuzes: een individuele actie maken (dribbel/afschermen bal) zodat de ploeg kan aansluiten en/of met zijn passing de aanval voortzetten of, nog beter, versnellen. In de Eredivisie was Haller goed voor 1,3 dribbels per negentig minuten (61% geslaagd). In de Champions League 1,9 (58% geslaagd) per negentig minuten. 

De spits kan dus wel degelijk een actie inzetten en doet dat vaker goed dan fout. De Ivoriaans international is als spits een stuk minder in de passing aanwezig dan bijvoorbeeld een middenvelder, maar toch weet Haller ook met zijn passes vaak een meerwaarde te zijn voor het Ajax-spel. In de Champions League eindigde 7,6% van zijn passes in een kans/assist (23 passes in totaal), in de Eredivisie ligt dit percentage opnieuw lager: 5,6% (26,6 passes). Daardoor kun je concluderen dat Haller dus wél alle facetten van het Ajax-spits-zijn beheerst, alleen komt dit in de praktijk niet altijd naar voren omdat zijn technische bagage en lichtvoetigheid vaak in het niet valt bij zijn teamgenoten. 

Ajax-probleem

Het belangrijkste Ajax-probleem dat ontstaat als Manchester United, Borussia Dortmund, Bayern München of een andere club de spits wegkaapt, is echter niet direct uit de spelersdata op te maken. Dat is het beste uit te leggen aan de hand van het spelersprofiel van de droomspits van de Ajax-fans: Brian Brobbey. In theorie is de huurling van RB Leipzig, die Ajax graag definitief zou willen overnemen, een veel geschiktere Ajax-spits dan Haller. Dat is niet alleen te zien in zijn conversatiecijfers in de Eredivisie (40% van zijn schoten eindigde in een doelpunt, 1,5 schoten per negentig minuten), waar wel de kanttekening geplaatst moet worden dat Brobbey vaak als invaller in het veld kwam en dus nooit de volle negentig minuten volmaakte. Daardoor heeft de spits ook minder (geslaagde) dribbels dan Haller (1,2 in totaal, 42% geslaagd) terwijl 5,5% van zijn totale passing in een kans/assist eindigt. 

Ook als Brobbey dat wel had, kon je op basis van deze cijfers niet zeggen dat Brobbey de betere spits is. Wel kun je stellen dat de 20-jarige Nederlander zijn specifieke kwaliteiten op een andere manier inzet dan Haller. De Ivoriaanse spits heeft een extra moeilijkheidsfactor aan zijn spel hangen: hij is een ‘vaststaande’ spits, een aanvaller die vaak tegen de laatste linie van de verdediging plakt en als aanspeelpunt een van de eerste en als afmaker het laatste punt van de aanval is. En omdat Haller een stuk minder snel is dan Brobbey, gaat dat laatste de Nederlander beter af en kan hij door zijn snelheid in combinatie met zijn sterke lichaam vaak op tijd voor zijn tegenstander kruipen op het moment dat er een voorzet vanaf de flank komt. 

De vraag is in hoeverre deze spelsituatie bij Ajax voorkomt in het gros van de (Eredivisie-)wedstrijden. Is er in de vaderlandse competitie ruimte om als spits jezelf in te laten zakken, een combinatie aan te gaan en dan op tijd te zijn in de zestien? Misschien tegen PSV, Feyenoord en AZ, maar de teams onder de Nederlandse top zorgen er over het algemeen voor dath et centrum dicht gebouwd is en je als ‘komende spits’ je loopacties wel kunt maken; helemaal als Brobbey vanaf de start begint, loopt hij het grootste gedeelte van zijn speeltijd tegen de muur van verdedigers en verdedigende middenvelders op. 

Koopje voor topclubs 

Daardoor lijkt Brobbey op basis van de statistieken, het sediment en zijn enorme potentieel een veel betere Ajax-spits dan Haller, maar is het de status van Ajax die tegenwoordig eerder vraagt om een sterk, groot aanspeelpunt dan een spits die ruimte achter of tussen de linies nodig heeft om zijn loopacties te maken.
Dat spel perfectioneer je eerder door ervaring, zoals Haller al opdeed in grote competities zoals de Bundesliga en de Premier League, en aangezien Brobbey in zijn eerste seizoen in de Duitse koningsklasse niet kon aanhaken bij het niveau dat gevraagd werd bij een subtopper én dat Ajax bereidt lijkt om een transfersom van acht cijfers (minimaal tien miljoen euro, red.) op tafel wil leggen voor Brobbey, zorgt ervoor dat de topclubs in Europa mogelijk een koopje in de schoot geworpen krijgen en Ajax zichzelf met een enorm probleem opzadelt. 

Natuurlijk is het lekker dat Brobbey definitief terug kan en wil keren. Is het echter realistisch om te verwachten dat Brobbey dezelfde impact heeft op het spel van Ajax als Haller? Op basis van zijn statistieken is dat een ‘ja’, maar kijkend naar zijn spelersprofiel en ervaring is die kans klein, en het risico op verval dus groot en dreig je in de situatie te komen vóór de komst van Haller, toen de invulling van de spitspositie het grootste probleem bij de Amsterdammers was. Sterker nog: mocht Haller inderdaad 35 miljoen euro opleveren, kun je je afvragen of je een spits van zijn reputatie voor dat geld terug kan halen. Dan kan Ajax zich beter afvragen of je Haller überhaupt wíl verkopen.

Ziet Haller zijn Ajax-ploegmaten met Oranje winnen tegen België? Pak bij Circus 3.05x je inzet! En vergeet die 250 euro welkomstbonus niet!

Door Bram Steenbeek