Ajax verpest recordtransfer

Ajax moest winnen van AZ om nog aan Champions League-voetbal te mogen denken. Waar PSV op Het Kasteel de punten uiteindelijk mee naar huis nam, bleken er na de wedstrijd in de Johan Cruijff ArenA vijf punten in één speelronde verdiend. Bij Ajax gingen het Heitinga-voetbal en Brian Brobbey al naar de pijnbank, maar hoeveel kunnen zij er nu werkelijk aan doen?

Ajax en het gekraakte sterrenbeleid

In de blessuretijd van de wedstrijd tussen Ajax en AZ ging de camera naar de hoofdtribune van de Johan Cruijff ArenA. Ajax-directeur Edwin van der Sar zuchtte diep, keek in het niets en daarna om zich heen.

De uitspraken van de algemeen directeur van de Amsterdammers, die jaren geleden stelde dat hij zou vertrekken als Ajax via de competitie Conference League-voetbal binnensleepte, spookten misschien wel door zijn hoofd. Of misschien wel het plan voor een nieuwe recordtransferzomer om de boel nóg een keer te redden.

Van der Sar zag dat Ajax geen vuist kon maken tegen de halve finalist uit het derde Europese clubtoernooi. De CEO van de Amsterdammers hield zich staande in de organisatorische voetbalstorm die er door Amsterdam waaide de afgelopen weken, maar weet dat de messen geslepen worden.

Die zucht van Van der Sar was dan ook eerder uit onvermijdelijkheid dan uit ongeloof – al is ongeloof over de prestaties van de Amsterdammers dit seizoen natuurlijk onvermijdelijk.

Chelsea en Paris Saint-Germain

De Amsterdammers speelden tegen AZ met de crisissymptomen in de voorhoede. Ajax haalde, destijds nog onder leiding van de vertrokken Alfred Schreuder (trainer) en Gerry Hamstra (technisch manager), Brian Brobbey (16 miljoen euro, RB Leizpig) en Steven Bergwijn (31 miljoen euro, Tottenham Hotspur) voor bijna vijftig miljoen euro binnen.

Met andere woorden: grofweg de helft van de transferuitgaven van het huidige seizoen.

Daar maakten Schreuder en Hamstra een bijna klassieke voetbalfout. Een die dit seizoen bij Chelsea en Paris Saint-Germain al verregaande gevolgen had. In een verder verleden was dat ook te zien bij bijvoorbeeld het Barcelona onder Josep Maria Bartomeu, het Manchester City voor de Guardiola-jaren en Real Madrid in de eerste Galacticos-periode van voorzitter Florentino Pérez.

Dat voetbalmensen als Schreuder en Hamstra, die bij Ajax allebei aan hun eerste portie ‘Nederlandse topclubverantwoordelijkheid’ begonnen, in die valkuilen eindigden is in Nederland misschien een unieke gebeurtenis. In Europa komt het in elke topcompetitie wel een keer voor dat de transferoogst mislukt, maar niet op de manier waarop het mis ging bij Chelsea, PSG en ook Ajax.

Dusan Tadic

Bij Ajax ligt dat wel wat anders dan de gevolgen van de koopwoede van Chelsea of de supersterrenverzameling bij PSG. Bergwijn en Brobbey werden immers aangetrokken op het moment dat Ajax al een andere speler had op wie de aanvallende patronen waren ingesteld: Dusan Tadic. De 34-jarige Servische aanvaller transformeerde dit seizoen van de belangrijkste Ajax-speler tot een belangrijke sta-in-de-weg voor het teamproces – al kan óók Tadic daar de beleidsbepalers op aankijken.

De afgelopen seizoenen werd duidelijk dat Tadic een belangrijke kracht voor Ajax kan zijn. Het is echter geen Lionel Messi of Cristiano Ronaldo – en dat wordt sinds het vertrek van Erik ten Hag pijnlijk duidelijk.

Tadic heeft als linksbuiten immers een spits nodig die het grootste gedeelte van zijn (lucht)duels in en rondom de zestien wint. Die spits heet eerder Lorenzo Lucca dan Brian Brobbey. Ook de Italiaanse aanvaller lijkt niet in het jaar van zijn grote Ajax-doorbraak te zitten.

Als spits en als aanvallende middenvelder Tadic op zijn beurt weer de ruimtes voor Bergwijn dicht. Dat geldt helemaal met Servische aanvaller als puntspeler. Hij laat meer dan eens de spitspositie achter zich, kruipt richting het middenveld en combineert daarna weer zoals gewoonlijk zijn sterke lichaam met zijn techniek.

Muurvast in de defensieve trechter

Op het moment dat hij dat doet, staat Tadic in de zone waar Bergwijn over het algemeen ruimte moet hebben voor zijn van-buiten-naar-binnen-acties. Daar komt dan ook een extra tegenstander bij, waardoor de ruimtes nóg kleiner worden.

De kans op een mislukte actie (en dus balverlies die tot counters kunnen leiden) wordt daarmee alleen maar groter dan de kans een geslaagde dribbel. Daardoor komt Ajax zonder uitzondering uit in de defensieve trechters van tegenstanders.

Door het centrum af te dekken en Ajax te dwingen via de vleugels op te bouwen – in de wetenschap dat deze naar binnen moeten trekken om gevaar te stichten – hoeft een tegenstander dit seizoen niet eens moeite te doen om het tempo uit een Ajax-aanval te houden.

Helemaal als Steven Berghuis wegvalt, zoals tegen AZ het geval was, zorgt dat voor een spel dat zo stroperig is dat je zin in -wafels krijgt. Een diepe spits zoals Brobbey kan dat verhelpen, al komt er dan weer een heel ander Ajax-probleem aan het licht: de fysieke inhoud van Brobbey – en dan niet op basis van een hele wedstrijd uitspelen of verlenging volhouden.

De Brobbey-balans

Ajax creëerde tegen AZ voldoende scoringsmogelijkheden. Toch liet het Brobbey opnieuw kansloos. De 21-jarige aanvaller heeft, om de woorden van trainer Heitinga te gebruiken, exceptionele kwaliteiten. Het explosieve spel van de spits kost volgens de Ajax-trainer enorm veel energie en dat zou hij niet lang genoeg vol kunnen houden.

De speelminuten die Brobbey nu maakt weerspreken dat feit. Dat Brobbey tegen AZ op het einde van zijn acties niet genoeg kracht en kalmte in de afronding had, bevestigt dat nog steeds.

Meer dan eens kon de spits niet eens op zijn benen blijven staan als er weer een mogelijkheid verloren ging. Heel vreemd is dat niet: een sprint van tientallen meters met de bal aan je voet is zonder tegenstander(s) en uitkomende doelman al energie-rovend.

Bergwijn-verpesten

Doordat Ajax niet extreem aanvallend voetbalde tegen AZ, werd niet alleen Brobbey gedwongen door veel extra meters met de bal aan de voet. Bergwijn stond meer dan eens vast op de linkerflank. De Oranje-international wilde wel dribbelen en had daar ook de ruimte voor; die was vaak te ver van het doel om ook meteen voor gevaar te kunnen zorgen.

De recordaankoop van de Amsterdammers begon zijn Ajax-tijd als die vleugelflitser van PSV en dribbelde zich steeds meer richting de Tottenham-vorm. Het einde van die situatie lijkt voorlopig ook nog niet in het zicht, of Tadic moet geen vertrouwen meer hebben in het Ajax-project vanaf volgend seizoen.

Met Tadic en Bergwijn krijg je een aanvallende versie van de discussie die er jaren geleden bij Ajax en Oranje bleef terugkomen: kunnen Rafael van der Vaart en Wesley Sneijder samen op het middenveld spelen?

Tadic of Bergwijn?

Op de vraag kunnen Steven Bergwijn en Dusan Tadic samen in één elftal uit de voeten, kun je voorlopig “nee” antwoorden. Voordat Ajax weer allerlei nieuwe spelers aantrekt of er alles aan doet om bepaalde pionnen te behouden, zal de clubleiding zich eerst eens moeten buiten over de posities van de topspelers.

Met Tadic in de as spelen heeft alleen maar voor Bergwijn-beperkingen gezorgd – iets wat kan veranderen als Tadic als centrale middenvelder komt te spelen. Tadic blijft ook onder Heitinga nummer één. Kijk je naar het verleden, is dat logisch. Met de blik op de toekomst, lijkt Bergwijn daar nog steeds de aangewezen man voor.

Brobbey kan zo veel dieper kan blijven staan. In die situatie hoeft de 21-jarige spits die meters zoals tegen AZ-thuis niet te maken. Al die kracht kan dan gefocust worden p hetgeen waar hij zijn miljoenen euro’s kostende terugkeer mee verdiende: doelpunten maken als Ajax (vol) in de aanval speelt. Dat Ajax voor dat voetbal het spelersmateriaal niet heeft, is Heitinga, Brobbey of Bergwijn niet aan te rekenen.

Go Ahead Eagles

Almere City FC