Ajax-verrassing tegen Liverpool

Ajax heeft nog een kleine kans om door te gaan in de Champions League. De Amsterdammers moeten kosten wat het kost winnen van Liverpool om uitzicht te houden op de knock-out-fase. Dat het in Liverpool een sterke tegenstander treft, is in veel opzichten een nadeel. Desalniettemin kan Schreuder daar ook zijn voordeel uit halen. Dat heeft niet alleen met de slechte vorm van de ploeg van Jürgen Klopp te maken.

De vorige wedstrijd tegen Liverpool was het startschot van een dramatische reeks voor Ajax. Na de met 2-1 verloren wedstrijd op Anfield Road verloren de Amsterdammers van AZ (2-1), deelden ze de punten met Go Ahead Eagles (1-1), ging het twee keer onderuit tegen Napoli (1-6 en 4-2) en ging voor het eerst sinds jaren na overwinningen tegen Eredivisie-ploegen zoals FC Volendam en Excelsior de vlag uit in Amsterdam. De wedstrijd van Ajax tegen RKC Waalwijk voorspelde vooral in de eerste helft niet veel goeds voor de Amsterdammers, die van geluk mogen spreken dat Liverpool niet in grootste doen is dit seizoen. Dat zorgde echter op Anfield ook niet voor een positief resultaat.

Ajax

De Amsterdammers zijn het aan hun stand verplicht om aan te vallen. Onder Schreuder is daar nog een paar versnellingen bijgeschakeld. Daardoor doet het een beetje denken aan de beginfase van Erik ten Hag bij de Amsterdammers. Dat de tegenwoordig trainer van Manchester United zich in Amsterdam stormachtig ontwikkelde, bewijst de tegenstelling waarop Ajax in de Eredivisie en de Champions League acteerde. In de Eredivisie speelden de Amsterdammers, net als nu, vol op de aanval. Dat centrale verdediger Jurriën Timber tegen RKC rondom het strafschopgebied van een tegenstander komt, is inmiddels een bekend recept geworden bij Ajax.

Schreuder kiest er in de Europese wedstrijden echter óók voor om op die aanval te spelen. Dat was in Liverpool bijna succesvol, maar ook tegen AZ en vooral tegen Napoli was de algemene instelling van het team (aanvallend) in plaats van de grootste kracht, de grootste valkuil van Ajax. Dat terwijl de Amsterdammers onder Ten Hag een stuk behoudender voetbalden als het in Europa, vooral in uitwedstrijden, actief was. Dat heeft echter niet als belangrijkste reden om ‘de nul’ te houden, of omdat de trainer niet gelooft in de kunnen van zijn spelers.

In Europese wedstrijden zijn de ruimtes al groter dan in de Eredivisie. Wanneer je, zoals Ten Hag óók als trainer van Manchester United tegen Liverpool deed, dan de momenten kiest in plaats van altijd aan te vallen, kan je als team veel effectiever gebruik maken van de ruimtes. Dat maakten de Amsterdammers zichzelf echter onmogelijk. Ajax en Liverpool spelen over het algemeen één tegen één op het middenveld. Als twee van die Ajax-middenvelders lopen waar de ruimtes zijn (Steven Berghuis en Kenneth Taylor, red.) en er staan altijd twee controleurs van de tegenstander in het centrum (Fabinho en Thiago als tegenstander in balbezit is), geef je die ruimtes weg in plaats van deze te benutten.

Champions League

Bij Ajax komt daar dit seizoen nog een extra kracht kijken. Taylor zit in zijn eerste Champions League-seizoen. De jonge spelmaker heeft veel (meer) diepgang in zijn spel dan zijn voorganger Ryan Gravenberch. Dat leidt tot doorbraken in de linkerzone van het middenveld, maar ook voor grote gaten op het moment dat Taylor de bal in speelt en een diepgaande loopactie maakt. Dat doet de 20-jarige middenvelder vaak op momenten dat de tegenstander dit gemakkelijk op kan vangen in de zone-dekking. In de Eredivisie kom je daar nog mee weg – of loopt de man met Taylor mee en zet hij een passlijn open. In de Champions League wordt dat meteen afgestraft, zelfs door een team dat niet in vorm is.

Dat Ajax ook niet in beste doen verkeert, is het geluk dat het Amsterdamse ongeluk kan doen keren. Schreuder zal zich ongetwijfeld afvragen of zijn aanpak van de vorige wedstrijd de juiste was. Kijk je naar het creatieve aspect, dan was Edson Álvarez op Anfield de middenvelder met het meeste balbezit (4,8%) van de middelste én voorste linie. De Mexicaans international in die linies ook de Ajacied met de meeste passes (43). Voor het vergelijk: Taylor verstuurde 26 passes (=50% van Álvarez). Nu is de Mexicaan, helemaal tegen een team zoals Liverpool, te belangrijk om uit het elftal te halen, maar dat zegt niet dat er geen opties zijn voor Schreuder om Taylor vaker in een passpositie te krijgen.

Daarvoor zal Ajax echter wel een aantal letterlijke stappen achteruit moeten doen. Een stuk of tien à vijftien. Misschien wel twintig. Daarmee creëer je immers de ruimtes die je wil benutten tegen een elftal dat beter is en zorg je ervoor dat het centrum, net als bij de tegenstanders van Ajax, gesloten blijft. Dat je dan met Taylor een speler hebt die met twee benen een cross- of steekpass kan geven en met Álvarez een type Fabinho hebt, strooit dat ook meteen zand in de creatieve motor van de tegenstander. Met gesloten passlijnen door het centrum, zal Liverpool of een heel hoog baltempo moeten hanteren (en dus hoog risico op fouten) of via de vleugels moeten aanvallen (en dan heb je als verdedigende partij een overtal in de zestien).

Ajax-verrassing

Daarmee zijn de Amsterdammers er echter nog niet. De vorige wedstrijd tegen Liverpool leerde dat er, ondanks de aanvalsdrang van de tegenstander, weinig ruimte in het centrum lag. Dat is als Ajax een terughoudendere instelling kiest niet anders. Dat vraagt dus niet alleen om een andere invulling van de rollen op het centrale middenveld, maar wellicht ook op basis van het type buitenspeler waarvoor Schreuder kiest. Dat Berghuis de afgelopen weken vanaf de rechterflank het Ajax-spel domineert zoals Ziyech dat deed, komt Ajax in de Eredivisie uitstekend van pas. Wil Ajax met Berghuis in eenzelfde rol spelen tegen Liverpool, kan het in de problemen komen.

De grote winst voor Ajax valt immers op de vleugels te halen. Op het moment dat Schreuder ervoor kiest om daar een speler zonder topsnelheid neer te zetten, geef je een speler zoals Andrew Robertson genoeg tijd om na een aanvallende actie terug naar zijn defensieve positie te trekken. Hetzelfde geldt voor Dusan Tadic als rechts- of linksbuiten. Dat wil niet zeggen dat de trainer van Ajax geen mogelijkheden heeft om zowel vanaf links, waar Steven Bergwijn zijn pijlsnelle benen met grootse balbeheersing combineert, als rechts voor zo’n gevaar te zorgen.

Het belangrijkste argument van Schreuder om Francisco Conceição niet in de basis op te stellen, is tot nu toe zijn ervaring geweest. De negentienjarige vleugelspeler heeft echter wel alle ingrediënten om Bergwijns wederhelft op de Ajax-vleugels te zijn. Dat de Portugees met zijn explosiviteit en bravoure zichzelf voorbij kan galopperen, is een risico dat Schreuder misschien wel moet nemen in de thuiswedstrijd tegen Liverpool. Eén actie kan immers een counter tegen betekenen. Aan de andere kant: één vliegensvlugge uitbraak over rechts of één geslaagde individuele actie kan een Ajax-aanval de swing geven dat het sinds het vertrek van Antony mist.