Ajax zet sportieve toekomst op spel

Ajax heeft in Alfred Schreurder de opvolger van Erik ten Hag gevonden. De succestrainer verruilt Amsterdam na 4,5 succesvolle jaren voor Manchester United. Aangezien Schreuder in een eerder stadium al als assistent van Ten Hag werkte, zal de overgang voor de spelers niet al te groot worden. Daar ligt dan ook het grootste probleem voor de Amsterdammers, die er op een pijnlijke manier achter gaan komen dat doorselecteren niet alleen in de spelersgroep van essentieel belang is. 

Ajax heeft het goed voor elkaar. Nog voor de laatste Eredivisie-wedstrijd onder Erik ten Hag gespeeld is, heeft de club zijn opvolger al binnen. Alfred Schreuder begint aankomende zomer aan zijn droombaan als voetbaltrainer. De huidige hoofdcoach van Club Brugge liet een afkoopclausule van 1,5 miljoen euro in zijn contract opnemen op het moment dat de Amsterdammers zich zouden melden voor hun voormalig assistent-trainer. Dat gebeurde de afgelopen weken dus, waarna er snel een akkoord gesloten kon worden over een meerjarig contract voor Schreuder. Daarmee heeft Ajax de continuïteit van de ‘lijn Ten Hag’ verzekert en is dat, zeker met oog op de ontwikkelingen bij de titelconcurrenten, op zijn eigen manier een grote gok. 

Ajax

Schreuder kwam samen met Ten Hag in januari 2018 aan in de Johan Cruijff ArenA. Ajax haalde de assistent-trainer weg bij Hoffenheim in de Bundesliga. Al snel kreeg de assistent-trainer de naam van tactisch meesterbrein, de man die veel plannen van de Amsterdammers uitdacht. De grote successen van de Amsterdammers in de Champions League maakte de assistent-trainer echter niet mee: Hoffenheim was de kwaliteiten van Schreuder niet vergeten en benaderde de assistent-trainer van Ajax voor de functie van hoofdtrainer. Daardoor raakte Ten Hage een belangrijke schakel uit zijn technische staf kwijt, maar legde Schreuder wel de basis voor zijn uitverkiezing als nieuwe Ajax-trainer. 

Schreuder zat bij de middenmoter uit de Bundesliga in totaal 33 wedstrijden op de bank. De trainer haalde een gemiddelde van 1,48 punt per wedstrijd. De club was bezig aan een goed seizoen, met een zevende plek was er zelfs uitzicht op Europees voetbal, maar achter de schermen rommelde het al een tijdje tussen de clubleiding en Schreuder. Over de lange termijn werden Hoffenheim en Schreuder het maar niet eens, waardoor de Nederlander ervoor koos om zelf op te stappen bij de Bundesliga-vereniging. Lang hoefde hij niet op een nieuwe klus te wachten: amper een paar maanden na zijn vertrek bij Hoffenheim tekende Schreuder als assistent-trainer bij FC Barcelona, om daar samen met hoofdtrainer Ronald Koeman in oktober van vorig jaar te vertrekken. 

Bij Club Brugge kreeg Schreuder de kans in de top van een nationale competitie. De Nederlander tekende aan het begin van dit jaar een contract bij de Belgische topploeg, maar liet destijds dus al wel een ontsnappingsclausule opnemen zodat hij gemakkelijk naar zijn droomclub kon overstappen. In Amsterdam wacht Schreuder een bijzondere uitdaging, helemaal als je de erfenis van Ten Hag afzet tegen hetgeen wat bijvoorbeeld Dick Advocaat (Feyenoord) achterliet en Roger Schmidt achterlaat bij PSV. 

Alfred Schreuder

Waar Arne Slot een heel andere trainer is en je aan kan nemen dat Ruud van Nistelrooy andere accenten gaat leggen als de afgelopen twee seizoenen onder Schmidt, is Schreuder eigenlijk een verlengstuk van Ten Hag. Aangezien Schreuder meer dan een seizoen de belangrijkste assistent-trainer van de Tukker was, ligt dat voor de hand. Maar de twee hebben meer overeenkomsten: het zijn geen mannen uit de grote stad, twee oud-voetballers die in hun spelerscarrière tot de middenmoot van de Eredivisie behoorden en mede door hun positie (defensieve middenvelder, red.) vanuit het spelerscarrière een balans zoeken tussen aanvallen en verdedigen. Bij Ten Hag werd dat héél aanvallend verdedigen, terwijl Schreuder op dit moment bij Club Brugge uit een ander vaatje tapt. 

De Belgen voetballen onder Schreuder eigenlijk altijd in een 5-3-2-startopstelling. Die formatie hebben we de afgelopen jaren in sommige spelsituaties bij Ajax ook gezien, maar als startopstelling koos Ten Hag met uitzondering op de laatste weken van dit seizoen voor een 4-3-3-variant. Of het spelen van het klassieke Ajax-systeem ook een harde eis was bij de onderhandelingen tussen de club en Schreuder, is niets over bekend. Al lijkt Ajax-baas Edwin van der Sar niet zo dominant aanwezig als bijvoorbeeld FC Barcelona-voorzitter Joan Laporta, die er bijna eigenhandig voor zorgde dat het werk van Koeman en Schreuder onmogelijk werd gemaakt. Bij Brugge laat Schreuder echter zien wel uit het juiste voetbalhout gesneden te zijn om successen te boeken en zijn de overeenkomsten in voetbalfilosofie met Ten Hag natuurlijk een belangrijke pre om hem als hoofdtrainer binnen te halen. 

Er schuilt ook een gevaar in zo’n keuze. Ajax speelde al met een verzadigdheid van grofvolkoren brood en door dezelfde principes te herintroduceren, dan wel met detailwijzigingen omdat de voetbalfilosofie natuurlijk niet één op één over te nemen is. Dat maakt de uitdaging voor Schreuder al enorm, maar de gok die Ajax neemt door voor Schreuder te kiezen nóg groter. Ajax zal geen grote verandering in speelstijl hebben, zoals bij Feyenoord het geval was toen Slot het van Advocaat overnam en nóg meer op de omschakeling voetballen dan onder Cocu en Schmidt gedaan werd, kan Van Nistelrooy niet, dus ook bij PSV zal het gemakkelijker zijn om de weg naar boven in te slaan. 

Sportieve toekomst

In zekere zin zet Ajax de sportieve toekomst op het spel door voor continuïteit te kiezen in plaats van verandering. Ten minste, als je er nog steeds vanuit gaat dat Schreuder ook in een 4-3-3-formatie aantreedt. Net als bij de tactiekendiscussie bij het Nederlands elftal, maakt het in het geval van Ajax ook niet uit of je in een 4-3-3-formatie start of kiest voor een 5-3-2 of een 4-4-2 met een ruit op het middenveld of drie centrale middenvelders en één aanvallende middenvelders. Sterker nog: in de laatste twee gevallen is Ajax dan in het voordeel omdat het meer man heeft in het drukke gebied van het veld (centrum) waardoor ze gemakkelijker in de ruimte (richting de flanken) kunnen bewegen – die zijn immers vrij door het ontbreken van een buitenspeler.

Veel, zo niet alles, van de tactische keuzes van Schreuder zal echter afhangen van de transfseractiviteit van de Amsterdammers. Spelers als Steven Bergwijn (Tottenham Hotspur) en Hakim Ziyech (Chelsea) werden al gelinkt aan een overgang naar Ajax, dat sowieso op zoek moet naar een nieuwe (eerste) doelman, een opvolger voor Noussair Mazraoui en een vervanger van Ryan Gravenberch, die een vertrekwens heeft en net als Mazraoui in Bayern München zijn volgende werkgever lijkt te gaan vinden. Pas als dáár duidelijkheid over is, kan Schreuder beslissen over de rol van aanvoerder Dusan Tadic en kan de rest van de aanval samengesteld worden. Wanneer een grote aankoop voor de flanken uitblijft, kan dat zomaar eens een variant zónder vleugelspelers worden. 

Dat is misschien wel de belangrijkste reden dat Ajax met Schreuder voor de groep de sportieve toekomst op het spel durft te zetten. Een grote buitenlandse naam of een trainer die aan de weg timmert heeft niet de tactische bagage die Schreuder in zijn tijd als assistent-trainer heeft kunnen opdoen. Bij Hoffenheim en Club Brugge heeft hij dat al in de praktijk gebracht en daarom is hij misschien ook de enige trainer die de Amsterdamse clubleiding kán toevertrouwen dat er uiteindelijk een tactisch plan uitrolt die de sportieve prestaties van Ten Hag kan doortreken.

TIP: Houdt Vitesse van een overwinning af bij het afscheid van Ten Hag? Dan win jij minimaal 5x je inzet!