Barry Hughes: voetbal en humor hand in hand

Barry Hughes heeft onuitwisbare sporen nagelaten in het Nederlandse voetbal. De in Wales geboren coach groeide met zijn humor uit tot een cultfiguur, maar speelde ook een rol in de carrières van verschillende grootheden. Een greep uit de anekdotes over de legendarische trainer én carnavalszanger.

Hughes werd op 31 December 1937 geboren in Wales en doorliep de jeugdopleiding van West Bromwich Albion, maar een doorbraak in het Verenigd Koninkrijk bleef uit. Daarop haalde de Amsterdamse club Blauw Wit hem naar Nederland, waar hij tot zijn overlijden bleef wonen. Als voetballer gooide Hughes geen hoge ogen, maar als trainer werkte hij met grote namen als Bert van Marwijk, Ruud Gullit en Louis van Gaal. Met zijn kenmerkende geruite pet en Engelse accent groeide hij uit tot een opvallend figuur in de Nederlandse voetballerij. Door de verhalen van René van der Gijp en Johan Derksen op tv kent ook de jongere generatie Barry Hughes als één van dé culttrainers van Nederland.

Bert van Marwijk

Na periodes bij Alkmaar ’54 en Haarlem kwam Hughes bij Go Ahead in Deventer terecht. Daar liet hij zijn sporen achter door ‘Eagles’ toe te voegen aan de clubnaam en paarse shirts te introduceren. Eén van de spelers in het paars was het jonge talent Bert van Marwijk. Het had niet veel gescheeld of de linksbuiten was vertrokken naar Feyenoord, maar Hughes hoorde van de aanstaande transfer en greep in. Hij wachtte de hele nacht voor het huis van Van Marwijk en toen die naar buiten kwam om naar Rotterdam te vertrekken, hield Hughes hem tegen. Hij stuurde zijn speler naar het kantoor van Go Ahead om een contract te tekenen.

Carnavalsliedjes

Hughes keerde terug naar Haarlem, waar hij Johan Derksen in zijn team kreeg. Ze promoveerden samen naar de Eredivisie, maar de latere voetbalanalist herinnerde zich vooral het plezier dat hij had in die tijd. “Het was een ontzettende leuke man en ook een goede trainer”, zei Derksen, die een biografie over Hughes schreef. “Hij heeft alleen zijn eigen carrière verpest met die rare carnavalsliedjes.”

De ene dag gaf Hughes tactische aanwijzingen aan zijn spelers en de volgende dag zong hij op tv zijn carnavalskraker ‘Ik wil op m’n kop een kamerbreed tapijt’, verwijzend naar zijn teruggetrokken haarlijn. De voetbaltrainer stond twee keer in de top 40, zong met Vader Abraham en presenteerde de Barry Hughes-quiz. Achteraf zag hij zijn tv-optredens als een fout, omdat het ten koste ging van zijn professionele reputatie. Als hij zich op tv niet als een clown had gedragen, had hij volgens Derksen trainer van een Nederlandse topclub kunnen worden.

Ontdekker van Gullit

Dat Hughes daadwerkelijk verstand had van het spelletje bleek wel toen hij een jong talent uit Amsterdam naar Haarlem halen. Hij zag de zestienjarige Ruud Gullit lopen bij DWS en ging het meteen gesprek aan met diens vader. Gullit stond in de belangstelling van Ajax en Feyenoord, maar Hughes haalde hem in een persoonlijk gesprek over om bij Haarlem te tekenen. De humor van de trainer was hierbij doorslaggevend. “Je moest zo om hem lachen dat je hoofd er haast af viel”, vertelde Gullit later. Onder Hughes debuteerde Gullit in augustus 1979 als zestienjarige in de Eredivisie.

Rolfluit

Humor en voetbal gingen bij Hughes hand in hand. Ook conflicten loste hij met een lach op. In dezelfde periode bij Haarlem stond hij tegenover het AZ van Georg Kessler, de Duitse trainer die hem in de weg had gezeten bij het halen van zijn trainersdiploma. Gedurende de wedstrijd haalde Hughes meerdere keren een rolfluit uit zijn jaszak, die hij mee had genomen van een verjaardagsfeestje. Terwijl Haarlem op voorsprong stond, toeterde Hughes meerdere keren in de richting van zijn concurrent, tot groot vermaak van het publiek en de trainer zelf.

Van Gaal eruit

Na Haarlem kreeg Hughes de leiding over Sparta, waar Dick Advocaat, Louis van Gaal, Danny Blind en René van der Gijp speelden. Van der Gijp deelde op tv een bekende anekdote uit die tijd. “Louis dacht al heel snel dat hij echt iets te melden had. We speelden NAC-uit en toen zei Louis in de rust tegen Hughes: ‘Trainer, je moet nu wel iets gaan doen, want zo kan het niet langer.’ Hughes keek hem aan en zei: ‘Ja, Louis, jij gaat eruit.’ Dat was zó pijnlijk. Toen ging Louis zijn schoentjes maar uitdoen. Maar dat vond ik zo leuk.”

Overlijden

In 1983 kwalificeerde Hughes zich met Sparta voor Europees voetbal. Daarna werkte hij nog bij FC Utrecht, MVV, FC Volendam, nogmaals Sparta en Beerschot. Een topclub heeft hij uiteindelijk nooit onder zijn hoede gehad, maar de voetballerij is de kleurrijke trainer niet vergeten. Na zijn overlijden reageerden zijn voormalige clubs en spelers bedroefd. De herinneringen blijven leven door de vele anekdotes.