Coming Outs zetten Eredivisie op z’n kop

Het Eredivisie-weekend bracht met AZ – Feyenoord genoeg spektakel met zich mee. De Rotterdammers rekenden in Alkmaar af met de (voormalig) koploper van de Eredivisie, maar het ging vooral over de coming out van Kökçü, die maar de Feyenoorder was niet de enige die zijn ware natuur liet zien.
Orkün Kökçü is in veel opzichten het bewijs dat het Nederlandse voetbal niet klaar is voor een Coming Out-weekend.

In een tijd van bierdouches, vuurwerkbommen en supportersrellen is een deken van liefde vaak het medicijn, maar daar gaat het over het algemeen op de tribunes niet over. De beslissing van Kökçü om zijn god boven de hedendaagse maatschappij te verkiezen, wordt door de een op een voetstuk geplaatst en door een ander als een standbeeld naar beneden gehaald. Vooral dat feit laat zien dat wij als voetballand niet klaar zijn voor de regenboogvlag, want ook het Turkse rood is daar een onderdeel van. Dat óók daar geen begrip, of op zijn minst respect voor de keuze die Kökçü vanuit zijn geloofsovertuiging maakt, lijkt vooral de reden dat er niet alleen op basis van maatschappelijke problemen een Coming Out in de Eredivisie nodig was. 

Feyenoord en Orkün Kökçü

De situatie van Kökçü werd niet alleen in de media breed uitgemeten. Social media zijn in veel opzichten de digitale tribunes van de voetbalwereld. Maar in deze wereld, is het voetbal vooral de religie waar veel andere overtuigingen samenkomen. In die zin is het ook niet gek dat er tegenstrijdige belangen, bijvoorbeeld de liefde voor een god tegenover de liefde tussen mensen, ontstaan. Door de hele discussie die het oplevert, wordt er misschien wel voorbij gegaan aan het belangrijke punt dat Kökçü tegenover de Nederlandse moslimgemeenschap maakte met zijn statement. 

Onze moslimgemeenschap is immers nog lang niet zo oud als de rest van de maatschappij. Ter vergelijking: in deze samenleving leven wij in 21e eeuw, in de moslimsamenleving is het de vijftiende eeuw – en voor de duidelijkheid: ik ben zo Nederlands als een frikadelbroodje van de Appie. Daardoor gaat de moslimgemeenschap op een andere manier om met hun geloof dan we in deze samenleving gewend zijn. Dat Kökçü de vrijheid heeft om te besluiten om zijn aanvoerdersband dan af te staan, is óók mogelijk omdat wij in een land leven waar iedereen kan zijn wie hij wil zijn. Wat mensen van Kökçü vragen door te stellen dat hij die band moet dragen vanwege zijn voorbeeldfunctie binnen de maatschappij, is daarmee precies wat de actie tegen zou moeten gaan: een mens veroordelen op basis van wie hij is, wat hij voelt en de manier waarop hij gelooft dat de wereld in elkaar zit. 

Dat Kökçü volledig aan de andere kant van het spectrum, betekent echter niet dat hij iets ‘niet goed’ heeft gedaan. Bekijk het vanuit zijn perspectief: Kökçü koos voor zijn god, scoorde en gaf een assist. Waar hij dat aan verdiend kan hebben? Dat is alleen maar gissen, maar het feit dat een Turkse Nederlander zijn respect uitspreekt naar de mensen die zijn wie ze willen zijn en stelt dat hij niet zo is, betekent niet dat Kökçü zegt: dit is fout. Voor een gelovige (mannelijke voetballer) is dat immers god die dat bepaalt.
Praktisch spreekt Kökçü die god zelfs tegen: de middenvelder verbood de liefde tussen alle mensen niet, hij koos alleen voor het ‘klassieke’ pad omdat dit voor hem zo geschreven staat – en werd ‘buiten de groep’ geflikkerd omdat hij vast blijft houden aan zijn natuur in plaats van het maatschappelijk gewenste. 

Ruud van Nistelrooy en Arne Slot

Ruud van Nistelrooy had daar misschien wel de meest menselijke reactie op. Hij zou het gesprek aangaan met zijn aanvoerder op het moment dat deze een dergelijke keuze zou (willen) maken. Dat is misschien ook het enige wat je als mens in deze situatie kunt doen: een dialoog voeren op het moment dat er heel veel voer voor discussie ligt. Feyenoord-trainer Arne Slot gaf aan dat hij dat gesprek ook wel degelijk is aangegaan, maar hij zich niet in zijn aanvoerder kon verplaatsen omdat “hij een heel andere religie aanhoudt”. Daarmee geven de trainers eigenlijk hetzelfde voorbeeld als dat Kökçü deed met zijn statement: iedereen mag zijn wie het is, ongeacht geloofsovertuiging, geaardheid of andere persoonlijke voorkeuren. Daar draait het in het voetbal immers niet om: dat is met z’n elven ervoor zorgen dat je als team meer doelpunten maakt dan tegen krijgt. 

Dat Van Nistelrooy zelf een mens lijkt te zijn die stevig in zijn natuurlijke schoenen staat, werd tegen FC Utrecht duidelijk. De trainer van de Eindhovenaren moet het doen met een incomplete selectie: zonder Luuk de Jong is er geen afmaker, zonder Madueke geen sneltrein die van rechts naar binnen kan vliegen en eigenlijk ook zonder Cody Gakpo, die zonder de gesprekken van met de huidig hoofdtrainer en vertrokken technisch directeur van de club (John de Jong, red.) waarschijnlijk bij Leeds United had gespeeld. 

PSV speelde afgelopen week wel met Joey op zijn ‘gehate’ nummer tien plek, maar was na de veren in zijn reet na de Europa League-wedstrijd tegen Zürch weer helemaal het mannetje. Dat hoeft zich alleen niet te beperken tot voetbal-technische zaken. Slot zit in een totaal andere geloofswereld dan Kökçü, maar dat heeft zijn vertrouwen in de Turks international op geen enkele wijze aangetast. Daar zit een belangrijke les in: dat je ondanks de verschillen ook negentig minuten lang hand in hand kunt lopen en dan zelfs op een boerenveld schitterende combinaties kan laten zien. 

Ajax en Alfred Schreuder

Dat ook de media en het voetbal een speelveld delen, kwam na afloop van de overwinning van Ajax tegen Excelsior naar buiten. Schreuder beet van zich af na een kritisch verhaal van het Algemeen Dagblad over de keuzes die Ajax maakte op de transfermarkt en de manier waarop Brian Brobbey en Owen Wijndal ingepast worden binnen het elftal. Daar zagen we ook de ware natuur van de middenvelder die er tijdens zijn actieve carrière al niet voor schuwde om zijn slimme spel af te wisselen met een stevige tackel. 

Ook in de perszaal was die tackel perfect op de bal. 

Dat Schreuder na wekenlange vraagtekens achter zijn functioneren, geruchten over een mogelijk ontslag, invloed van zijn zaakwaarnemer en namen van opvolgers een keer van zich afbijt, is vooral voor zijn ontwikkeling als trainer belangrijk. Net zoals Kökçü als mens zal leren van de reacties op zijn keuze om de regenboogband niet te dragen. Alleen er met gestrekt been invliegen, puur om de persoon die hij of zij is, is verre van het inclusief maken van de samenleving. 

Dat is vragen om reacties zoals die van Schreuder. 

Wat dit Coming Out-Eredivisie-weekend echt naar buiten heeft gebracht? Dat er heel veel verkeerde voorbeelden worden gegeven wat inclusiviteit binnen één samenleving betekent. Het belangrijkste voorbeeld daarvan? Dat er door verschillen tussen de meningen volledig langs één inclusieve wereld gegaan wordt.
De voetbalwereld bewees opnieuw dat het niet uitmaakt welke band draagt: je bent altijd onderdeel van het team. Misschien zou dat onderlinge respect tussen voetballers en trainers, ongeacht wie ze zijn of waar ze (volgens hun geloof) vandaan komen, het voorbeeld voor de maatschappij zou moeten zijn.